Plotinus, Ennead III

III.1

1. 'Άπαντα τὰ γινόμενα καὶ τὰ ὄντα ἤτοι κατ' αἰτίασ γίνεται τὰ γινόμενα καὶ ἔστι τὰ ὄντα, ἢ ἄνευ αἰτίασ ἄμφω: ἢ τὰ μὲν ἄνευ αἰτίασ, τὰ δὲ μετ' αἰτίασ ἐν ἀμφοτέροισ: ἢ τὰ μὲν γινόμενα μετ' αἰτίασ πάντα, τὰ δὲ ὄντα τὰ μὲν αὐτω̃ν ἐστι μετ' αἰτίασ, τὰ δ' ἄνευ αἰτίασ, ἢ οὐδὲν μετ' αἰτίασ: ἢ ἀνάπαλιν τὰ μὲν ὄντα μετ' αἰτίασ πάντα, τὰ δὲ γινόμενα τὰ μὲν οὕτωσ, τὰ δὲ ἐκείνωσ, ἢ οὐδὲν αὐτω̃ν μετ' αἰτίασ. 'Επὶ μὲν οὐ̃ν τω̃ν ἀιδίων τὰ μὲν πρω̃τα εἰσ ἄλλα αἴτια ἀνάγειν οὐχ οἱ̃όν τε πρω̃τα ὄντα: ὅσα δὲ ἐκ τω̃ν πρώτων ἤρτηται, ἐξ ἐκείνων τὸ εἰ̃ναι ἐχέτω. Τάσ τε ἐνεργείασ ἑκάστων ἀποδιδούσ τισ ἐπὶ τὰσ οὐσίασ ἀναγέτω: του̃το γάρ ἐστι τὸ εἰ̃ναι αὐτω̨̃, τὸ τοιάνδε ἐνέργειαν ἀποδιδόναι. Περὶ δὲ τω̃ν γινομένων ἢ ὄντων μὲν ἀεί, οὐ τὴν αὐτὴν δὲ ἐνέργειαν ποιουμένων ἀεὶ κατ' αἰτίασ ἅπαντα λεκτέον γίνεσθαι, τὸ δ' ἀναίτιον οὐ παραδεκτέον, οὔτε παρεγκλίσεσι κεναι̃σ χώραν διδόντα οὔτε κινήσει σωμάτων τη̨̃ ἐξαίφνησ, ἣ οὐδενὸσ προηγησαμένου ὑπέστη, οὔτε ψυχη̃σ ὁρμη̨̃ ἐμπλήκτω̨ μηδενὸσ κινήσαντοσ αὐτὴν εἰσ τό τι πρα̃ξαι ὡ̃ν πρότερον οὐκ ἐποίει. 'Ή αὐτω̨̃γε τούτω̨ ...μείζων _ἄν τισ ἔχοι αὐτὴν ἀνάγκη τὸ μὴ αὐτη̃σ εἰ̃ναι, φέρεσθαι δὲ τὰσ τοιαύτασ φορὰσ ἀβουλήτουσ τε καὶ ἀναιτίουσ οὔσασ. 'Ή γὰρ τὸ βουλητόν-του̃το δὲ ἢ ἔξω ἢ εἴσω-ἢ τὸ ἐπιθυμητὸν ἐκίνησεν: ἤ, εἰ μηδὲν ὀρεκτὸν ἐκίνησεν, [ἢ] οὐδ' ἂν ὅλωσ ἐκινήθη. Γιγνομένων δὲ πάντων κατ' αἰτίασ τὰσ μὲν προσεχει̃σ ἑκάστω̨ ῥά̨διον λαβει̃ν καὶ εἰσ ταύτασ ἀνάγειν: οἱ̃ον του̃ βαδίσαι εἰσ ἀγορὰν τὸ οἰηθη̃ναι δει̃ν τινα ἰδει̃ν ἢ χρέοσ ἀπολαβει̃ν: καὶ ὅλωσ του̃ τάδε ἢ τάδε ἑλέσθαι καὶ ὁρμη̃σαι ...ἐπὶ τάδε _τὸ φανη̃ναι ἑκάστω̨ ταδὶ ποιει̃ν. Καὶ τὰ μὲν ἐπὶ τὰσ τέχνασ ἀνάγειν: του̃ ὑγιάσαι ἡ ἰατρικὴ καὶ ὁ ἰατρόσ. Καὶ του̃ πλουτη̃σαι θησαυρὸσ εὑρεθεὶσ ἢ δόσισ παρά του ἢ ἐκ πόνων ἢ τέχνησ χρηματίσασθαι. Καὶ του̃ τέκνου ὁ πατὴρ καὶ εἴ τι συνεργὸν ἔξωθεν εἰσ παιδοποιίαν ἄλλο παρ' ἄλλου ἡ̃κον: οἱ̃ον σιτία τοιάδε ἢ καὶ ὀλίγω̨ προσώτερα εὔρουσ εἰσ παιδοποιίαν [γονὴ] ἢ γυνὴ ἐπιτήδειοσ εἰσ τόκουσ. Καὶ ὅλωσ εἰσ φύσιν.

2. μέχρι μὲν οὐ̃ν τούτων ἐλθόντα ἀναπαύσασθαι καὶ πρὸσ τὸ ἄνω μὴ ἐθελη̃σαι χωρει̃ν ῥα̨θύμου ἴσωσ καὶ οὐ κατακούοντοσ τω̃ν ἐπὶ τὰ πρω̃τα καὶ ἐπὶ τὰ ἐπέκεινα αἴτια ἀνιόντων. Διὰ τί γὰρ τω̃ν αὐτω̃ν γενομένων, οἱ̃ον τη̃σ σελήνησ φανείσησ, ὁ μὲν ἥρπασεν, ὁ δ' οὔ; Καὶ τω̃ν ὁμοίων ἐκ του̃ περιέχοντοσ ἡκόντων ὁ μὲν ἐνόσησεν, ὁ δ' οὔ; Καὶ πλούσιοσ, ὁ δὲ πένησ ἐκ τω̃ν αὐτω̃ν ἔργων;Καὶ τρόποι δὴ καὶ ἤθη διάφορα καὶ τύχαι ἐπὶ τὰ πόρρω ἀξιου̃σιν ἰέναι: καὶ οὕτω δὴ ἀεὶ οὐχ ἱστάμενοι οἱ μὲν ἀρχὰσ σωματικὰσ θέμενοι, οἱ̃ον ἀτόμουσ, τη̨̃ τούτων φορα̨̃ καὶ πληγαι̃σ καὶ συμπλοκαι̃σ πρὸσ ἄλληλα ἕκαστα ποιου̃ντεσ καὶ οὕτωσ ἔχειν καὶ γίνεσθαι, ἡ̨̃ ἐκει̃να συνέστη ποιει̃ τε καὶ πάσχει, καὶ τὰσ ἡμετέρασ ὁρμὰσ καὶ διαθέσεισ ταύτη̨ ἔχειν, ὡσ ἂν ἐκει̃ναι ποιω̃σιν, ἀνάγκην ταύτην καὶ τὴν παρὰ τούτων εἰσ τὰ ὄντα εἰσάγουσι. Κἂν ἄλλα δέ τισ σώματα ἀρχὰσ διδω̨̃ καὶ ἐκ τούτων τὰ πάντα γίνεσθαι, τη̨̃ παρὰ τούτων ἀνάγκη̨ δουλεύειν ποιει̃ τὰ ὄντα. Οἱ δ' ἐπὶ τὴν του̃ παντὸσ ἀρχὴν ἐλθόντεσ ἀπ' αὐτη̃σ κατάγουσι πάντα, διὰ πάντων φοιτήσασαν αἰτίαν καὶ ταύτην οὐ μόνον κινου̃σαν, ἀλλὰ καὶ ποιου̃σαν ἕκαστα λέγοντεσ, εἱμαρμένην ταύτην καὶ κυριωτάτην αἰτίαν θέμενοι, αὐτὴν οὐ̃σαν τὰ πάντα: οὐ μόνον τὰ ἄλλα, ὅσα γίνεται, ἀλλὰ καὶ τὰσ ἡμετέρασ διανοήσεισ ἐκ τω̃ν ἐκείνησ ἰέναι κινημάτων, οἱ̃ον ζώ̨ου μορίων κινουμένων ἑκάστων οὐκ ἐξ αὑτω̃ν, ἐκ δὲ του̃ ἡγεμονου̃ντοσ ἐν ἑκάστω̨ τω̃ν ζώ̨ων. 'Άλλοι δὲ τὴν του̃ παντὸσ φορὰν περιέχουσαν καὶ πάντα ποιου̃σαν τη̨̃ κινήσει καὶ ται̃σ τω̃ν ἄστρων πλανωμένων τε καὶ ἀπλανω̃ν σχέσεσι καὶ σχηματισμοι̃σ πρὸσ ἄλληλα, ἀπὸ τη̃σ ἐκ τούτων προρρήσεωσ πιστούμενοι, ἕκαστα ἐντευ̃θεν γίνεσθαι ἀξιου̃σι. Καὶ μὴν καὶ τὴν τω̃ν αἰτίων ἐπιπλοκὴν πρὸσ ἄλληλα καὶ τὸν ἄνωθεν εἱρμὸν καὶ τὸ ἕπεσθαι τοι̃σ προτέροισ ἀεὶ τὰ ὕστερα καὶ ταυ̃τα ἐπ' ἐκει̃να ἀνιέναι δι' αὐτω̃ν γενόμενα καὶ ἄνευ ἐκείνων οὐκἂν γενόμενα, δουλεύειν δὲ τοι̃σ πρὸ αὐτω̃ν τὰ ὕστερα, ταυ̃τα εἴ τισ λέγοι, εἱμαρμένην ἕτερον τρόπον εἰσάγων φανει̃ται. Διττοὺσ δ' ἄν τισ θέμενοσ καὶ τούτουσ οὐκ ἂν του̃ ἀληθου̃σ ἀποτυγχάνοι. Οἱ μὲν γὰρ ἀφ' ἑνόσ τινοσ τὰ πάντα ἀναρτω̃σιν, οἱ δὲ οὐχ οὕτω. Λεχθήσεται δὲ περὶ τούτων. Νυ̃ν δ' ἐπὶ τοὺσ πρώτουσ ἰτέον τω̨̃ λόγω̨: εἰ̃τ' ἐφεξη̃σ τὰ τω̃ν ἄλλων ἐπισκεπτέον.

3. σώμασι μὲν οὐ̃ν ἐπιτρέψαι τὰ πάντα εἴτε ἀτόμοισ εἴτε τοι̃σ στοιχείοισ καλουμένοισ καὶ τη̨̃ ἐκ τούτων ἀτάκτωσ φορα̨̃ τάξιν καὶ λόγον καὶ ψυχὴν τὴν ἡγουμένην γεννα̃ν ἀμφοτέρωσ μὲν ἄτοπον καὶ ἀδύνατον, ἀδυνατώτερον δέ, εἰ οἱ̃όν τε λέγειν, τὸ ἐξ ἀτόμων. Καὶ περὶ τούτων πολλοὶ εἴρηνται λόγοι ἀληθει̃σ. Εἰ δὲ δὴ καὶ θει̃τό τισ τοιαύτασ ἀρχάσ, οὐδ' οὕτωσ ἀναγκαι̃ον οὔτε τὴν κατὰ πάντων ἀνάγκην οὔτε τὴν ἄλλωσ εἱμαρμένην ἕπεσθαι. Φέρε γὰρ πρω̃τον τὰσ ἀτόμουσ εἰ̃ναι. Αὑ̃ται τοίνυν κινήσονται τὴν μὲν εἰσ τὸ κάτω-ἔστω γάρ τι κάτω- τὴν δ' ἐκ πλαγίων, ὅπη̨ ἔτυχεν, ἄλλαι κατ' ἄλλα. Οὐδὲν δὴ ...τακτω̃σ _τάξεώσ γε οὐκ οὔσησ, τὸ δὲ γενόμενον του̃το, ὅτε γέγονε, πάντωσ. 'Ώστε οὔτε πρόρρησισ οὔτε μαντικὴ τὸ παράπαν ἂν εἴη, οὔτε ἥτισ ἐκ τέχνησ- πω̃σ γὰρ ἐπὶ τοι̃σ ἀτάκτοισ τέχνη; -οὔτε ἥτισ ἐξ ἐνθουσιασμου̃ καὶ ἐπιπνοίασ: δει̃ γὰρ καὶ ἐνταυ̃θα ὡρισμένον τὸ μέλλον εἰ̃ναι. Καὶ σώμασι μὲν ἔσται παρὰ τω̃ν ἀτόμων πάσχειν πληττομένοισ, ἅπερ ἂν ἐκει̃ναιφέρωσιν, ἐξ ἀνάγκησ: τὰ δὲ δὴ ψυχη̃σ ἔργα καὶ πάθη τίσι κινήσεσι τω̃ν ἀτόμων ἀναθήσει τισ; Ποία̨ γὰρ πληγη̨̃ ἢ κάτω φερομένησ ἢ ὁπουου̃ν προσκρουούσησ ἐν λογισμοι̃σ τοιοι̃σδε ἢ ὁρμαι̃σ τοιαι̃σδε ἢ ὅλωσ ἐν λογισμοι̃σ ἢ ὁρμαι̃σ ἢ κινήσεσιν ἀναγκαίαισ εἰ̃ναι ἢ ὅλωσ εἰ̃ναι; 'Όταν δὲ δὴ ἐναντιω̃ται ψυχὴ τοι̃σ του̃ σώματοσ παθήμασι; Κατὰ ποίασ δὲ φορὰσ ἀτόμων ὁ μὲν γεωμετρικὸσ ἀναγκασθήσεται εἰ̃ναι, ὁ δὲ ἀριθμητικὴν καὶ ἀστρονομίαν ἐπισκέψεται, ὁ δὲ σοφὸσ ἔσται; 'Όλωσ γὰρ τὸ ἡμέτερον ἔργον καὶ τὸ ζώ̨οισ εἰ̃ναι ἀπολει̃ται φερομένων ἡ̨̃ τὰ σώματα ἄγει ὠθου̃ντα ἡμα̃σ ὥσπερ ἄψυχα σώματα. Τὰ αὐτὰ δὲ ταυ̃τα καὶ πρὸσ τοὺσ ἕτερα σώματα αἴτια τω̃ν πάντων τιθεμένουσ, καὶ ὅτι θερμαίνειν μὲν καὶ ψύχειν ἡμα̃σ καὶ φθείρειν δὲ τὰ ἀσθενέστερα δύναται ταυ̃τα, ἔργον δὲ οὐδὲν τω̃ν ὅσα ψυχὴ ἐργάζεται παρὰ τούτων ἂν γίγνοιτο, ἀλλ' ἀφ' ἑτέρασ δει̃ ταυ̃τα ἀρχη̃σ ἰέναι.

4. 'Αλλ' ἀ̃ρα μία τισ ψυχὴ διὰ παντὸσ διήκουσα περαίνει τὰ πάντα ἑκάστου ταύτη̨ κινουμένου ὡσ μέρουσ, ἡ̨̃ τὸ ὅλον ἄγει, φερομένων δὲ ἐκει̃θεν τω̃ν αἰτίων ἀκολούθων ἀνάγκη τὴν τούτων ἐφεξη̃σ συνέχειαν καὶ συμπλοκὴν εἱμαρμένην, οἱ̃ον εἰ φυτου̃ ἐκ ῥίζησ τὴν ἀρχὴν ἔχοντοσ τὴν ἐντευ̃θεν ἐπὶ πάντα διοίκησιν αὐτου̃ τὰ μέρη καὶ πρὸσ ἄλληλα συμπλοκήν, ποίησίν τε καὶ πει̃σιν,διοίκησιν μίαν καὶ οἱ̃ον εἱμαρμένην του̃ φυτου̃ τισ εἰ̃ναι λέγοι; 'Αλλὰ πρω̃τον μὲν του̃το τὸ σφοδρὸν τη̃σ ἀνάγκησ καὶ τη̃σ τοιαύτησ εἱμαρμένησ αὐτὸ του̃το τὴν εἱμαρμένην καὶ τω̃ν αἰτίων τὸν εἱρμὸν καὶ τὴν συμπλοκὴν ἀναιρει̃. 'Ωσ γὰρ ἐν τοι̃σ ἡμετέροισ μέρεσι κατὰ τὸ ἡγεμονου̃ν κινουμένοισ ἄλογον τὸ καθ' εἱμαρμένην λέγειν κινει̃σθαι -οὐ γὰρ ἄλλο μὲν τὸ ἐνδεδωκὸσ τὴν κίνησιν, ἄλλο δὲ τὸ παραδεξάμενον καὶ παρ' αὐτου̃ τη̨̃ ὁρμη̨̃ κεχρημένον, ἀλλ' ἐκει̃νό ἐστι πρω̃τον τὸ κινη̃σαν τὸ σκέλοσ-τὸν αὐτὸν τρόπον εἰ καὶ ἐπὶ του̃ παντὸσ ἓν ἔσται τὸ πα̃ν ποιου̃ν καὶ πάσχον καὶ οὐκ ἄλλο παρ' ἄλλου κατ' αἰτίασ τὴν ἀναγωγὴν ἀεὶ ἐφ' ἕτερον ἐχούσασ, οὐ δὴ ἀληθὲσ κατ' αἰτίασ τὰ πάντα γίγνεσθαι, ἀλλ' ἓν ἔσται τὰ πάντα. 'Ώστε οὔτε ἡμει̃σ ἡμει̃σ οὔτε τι ἡμέτερον ἔργον: οὐδὲ λογιζόμεθα αὐτοί, ἀλλ' ἑτέρου λογισμοὶ τὰ ἡμέτερα βουλεύματα: οὐδὲ πράττομεν ἡμει̃σ, ὥσπερ οὐδ' οἱ πόδεσ λακτίζουσιν, ἀλλ' ἡμει̃σ διὰ μερω̃ν τω̃ν ἑαυτω̃ν. 'Αλλὰ γὰρ δει̃ καὶ ἕκαστον ἕκαστον εἰ̃ναι καὶ πράξεισ ἡμετέρασ καὶ διανοίασ ὑπάρχειν καὶ τὰσ ἑκάστου καλάσ τε καὶ αἰσχρὰσ πράξεισ παρ' αὐτου̃ ἑκάστου, ἀλλὰ μὴ τω̨̃ παντὶ τὴν γου̃ν τω̃ν αἰσχρω̃ν ποίησιν ἀνατιθέναι.

5. 'Αλλ' ἴσωσ μὲν οὐχ οὕτωσ ἕκαστα περαίνεται, ἡ δὲ φορὰ διοικου̃σα πάντα καὶ ἡ τω̃ν ἄστρων κίνησισ οὕτωσ ἕκαστα τίθησιν, ὡσ ἂν πρὸσ ἄλληλα στάσεωσ ἔχη̨ μαρτυρίαισ καὶ ἀνατολαι̃σ, δύσεσί τε καὶ παραβολαι̃σ. 'Απὸ τούτων γου̃ν μαντευόμενοι προλέγουσι περί τε τω̃ν ἐν τω̨̃ παντὶ ἐσομένων περί τε ἑκάστου, ὅπωσ τε τύχησ καὶ διανοίασ οὐχ ἥκιστα ἕξει. 'Ορα̃ν δὲ καὶ τὰ ἄλλα ζω̨̃ά τεκαὶ φυτὰ ἀπὸ τη̃σ τούτων συμπαθείασ αὐξόμενά τε καὶ μειούμενα καὶ τὰ ἄλλα παρ' αὐτω̃ν πάσχοντα: τούσ τε τόπουσ τοὺσ ἐπὶ γη̃σ διαφέροντασ ἀλλήλων εἰ̃ναι κατά τε τὴν πρὸσ τὸ πα̃ν σχέσιν καὶ πρὸσ ἥλιον μάλιστα: ἀκολουθει̃ν δὲ τοι̃σ τόποισ οὐ μόνον τὰ ἄλλα φυτά τε καὶ ζω̨̃α, ἀλλὰ καὶ ἀνθρώπων εἴδη τε καὶ μεγέθη καὶ χρόασ καὶ θυμοὺσ καὶ ἐπιθυμίασ ἐπιτηδεύματά τε καὶ ἤθη. Κυρία ἄρα ἡ του̃ παντὸσ πάντων φορά. Πρὸσ δὴ ταυ̃τα πρω̃τον μὲν ἐκει̃νο ῥητέον, ὅτι καὶ οὑ̃τοσ ἕτερον τρόπον ἐκείνοισ ἀνατίθησι τὰ ἡμέτερα, βουλὰσ καὶ πάθη, κακίασ τε καὶ ὁρμάσ, ἡμι̃ν δὲ οὐδὲν διδοὺσ λίθοισ φερομένοισ καταλείπει εἰ̃ναι, ἀλλ' οὐκ ἀνθρώποισ ἔχουσι παρ' αὑτω̃ν καὶ ἐκ τη̃σ αὑτω̃ν φύσεωσ ἔργον. 'Αλλὰ χρὴ διδόναι μὲν τὸ ἡμέτερον ἡμι̃ν, ἥκειν δὲ εἰσ τὰ ἡμέτερα ἤδη τινὰ ὄντα καὶ οἰκει̃α ἡμω̃ν ἀπὸ του̃ παντὸσ ἄττα, καὶ διαιρούμενον, τίνα μὲν ἡμει̃σ ἐργαζόμεθα, τίνα δὲ πάσχομεν ἐξ ἀνάγκησ, μὴ πάντα ἐκείνοισ ἀνατιθέναι: καὶ ἰέναι μὲν παρὰ τω̃ν τόπων καὶ τη̃σ διαφορα̃σ του̃ περιέχοντοσ εἰσ ἡμα̃σ οἱ̃ον θερμότητασ ἢ ψύξεισ ἐν τη̨̃ κράσει, ἰέναι δὲ καὶ παρὰ τω̃ν ...γειναμένων_: τοι̃σ γου̃ν γονευ̃σιν ὅμοιοι καὶ τὰ εἴδη ὡσ τὰ πολλὰ καί τινα τω̃ν ἀλόγων τη̃σ ψυχη̃σ παθω̃ν. Οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ ὁμοίων ὄντων τοι̃σ εἴδεσι παρὰ τοὺσ τόπουσ ἔν γε τοι̃σ ἤθεσι πλείστη παραλλαγὴ καὶ ἐν ται̃σ διανοίαισ ἐνορα̃ται, ὡσ ἂν ἀπ' ἄλλησ ἀρχη̃σ τω̃ν τοιούτων ἰόντων. Αἵ τε πρὸσ τὰσ κράσεισ τω̃ν σωμάτων καὶ πρὸσ τὰσ ἐπιθυμίασ ἐναντιώσεισ καὶ ἐνταυ̃θα πρεπόντωσ λέγοιντο ἄν. Εἰ δ' ὅτι εἰσ τὴν τω̃ν ἄστρων σχέσιν ὁρω̃ντεσ περὶ ἑκάστων λέγουσι τὰ γινόμενα, παρ' ἐκείνων ποιει̃σθαι τεκμαίρονται, ὁμοίωσ ἂν καὶ οἱὄρνεισ ποιητικοὶ ὡ̃ν σημαίνουσιν εἰ̃εν καὶ πάντα, εἰσ ἃ βλέποντεσ οἱ μάντεισ προλέγουσιν. 'Έτι δὲ καὶ ἐκ τω̃νδε ἀκριβέστερον ἄν τισ περὶ τούτων ἐπισκέψαιτο. 'Ά τισ ἂν ἰδὼν εἰσ τὴν τω̃ν ἄστρων σχέσιν, ἣν εἰ̃χον ὅτε ἕκαστοσ ἐγίνετο, προείποι, ταυ̃τά φασι καὶ γίνεσθαι παρ' αὐτω̃ν οὐ σημαινόντων μόνον, ἀλλὰ καὶ ποιούντων. 'Όταν τοίνυν περὶ εὐγενείασ λέγωσιν ὡσ ἐξ ἐνδόξων τω̃ν πατέρων καὶ μητέρων, πω̃σ ἔνι ποιει̃σθαι λέγειν ταυ̃τα, ἃ προυπάρχει περὶ τοὺσ γονει̃σ πρὶν τὴν σχέσιν γενέσθαι ταύτην τω̃ν ἄστρων ἀφ' ἡ̃σ προλέγουσι; Καὶ μὴν καὶ γονέων τύχασ ἀπὸ τω̃ν παίδων τη̃σ γενέσεωσ καὶ παίδων διαθέσεισ οἱ̃αι ἔσονται καὶ ὁποίαισ συνέσονται τύχαισ ἀπὸ τω̃ν πατέρων περὶ τω̃ν οὔπω γεγονότων λέγουσι καὶ ἐξ ἀδελφω̃ν ἀδελφω̃ν θανάτουσ καὶ ἐκ γυναικω̃ν τὰ περὶ τοὺσ ἄνδρασ ἀνάπαλίν τε ἐκ τούτων ἐκει̃να. Πω̃σ ἂν οὐ̃ν ἡ ἐπὶ ἑκάστου σχέσισ τω̃ν ἄστρων ποιοι̃, ἃ ἤδη ἐκ πατέρων οὕ&# 964;ωσ ἕξειν λέγεται; 'Ή γὰρ ἐκει̃να τὰ πρότερα ἔσται τὰ ποιου̃ντα, ἢ εἰ μὴ ἐκει̃να ποιει̃, οὐδὲ ταυ̃τα. Καὶ μὴν καὶ ἡ ὁμοιότησ ἐν τοι̃σ εἴδεσι πρὸσ τοὺσ γονέασ οἴκοθέν φησι καὶ κάλλοσ καὶ αἰ̃σχοσ ἰέναι, ἀλλ' οὐ παρὰ φορα̃σ ἄστρων. Εὔλογόν τε κατὰ τοὺσ αὐτοὺσ χρόνουσ [καὶ ἅμα] ζω̨̃ά τε παντοδαπὰ καὶ ἀνθρώπουσ ἅμα γίνεσθαι: οἱ̃σ ἅπασιν ἐχρη̃ν τὰ αὐτὰ εἰ̃ναι, οἱ̃σ ἡ αὐτὴ σχέσισ. Πω̃σ οὐ̃ν [καὶ] ἅμα μὲν ἀνθρώπουσ, ἅμα δὲ τὰ ἄλλα διὰ τω̃ν σχημάτων;

6. 'Αλλὰ γὰρ γίγνεται μὲν ἕκαστα κατὰ τὰσ αὐτω̃νφύσεισ, ἵπποσ μέν, ὅτι ἐξ ἵππου, καὶ ἄνθρωποσ, ὅτι ἐξ ἀνθρώπου, καὶ τοιόσδε, ὅτι ἐκ τοιου̃δε. 'Έστω δὲ συνεργὸσ καὶ ἡ του̃ παντὸσ φορὰ συγχωρου̃σα τὸ πολὺ τοι̃σ γινομένοισ, ἔστωσαν δὲ πρὸσ τὰ του̃ σώματοσ πολλὰ σωματικω̃σ διδόντεσ, θερμότητασ καὶ ψύξεισ καὶ σωμάτων κράσεισ ἐπακολουθούσασ, πω̃σ οὐ̃ν τὰ ἤθη καὶ ἐπιτηδεύματα καὶ μάλιστα οὐχ ὅσα δοκει̃ κράσει σωμάτων δουλεύειν, οἱ̃ον γραμματικὸσ τίσ καὶ γεωμετρικὸσ καὶ κυβευτικὸσ καὶ τω̃νδε τίσ εὑρετήσ; πονηρία δὲ ἤθουσ παρὰ θεω̃ν ὄντων πω̃σ ἂν δοθείη; καὶ ὅλωσ ὅσα λέγονται διδόναι κακὰ κακούμενοι, ὅτι δύνουσι καὶ ὅτι ὑπὸ γη̃ν φέρονται, ὥσπερ διάφορόν τι πασχόντων, εἰ πρὸσ ἡμα̃σ δύνοιεν, ἀλλ' οὐκ ἀεὶ ἐπὶ σφαίρασ οὐρανίασ φερομένων καὶ πρὸσ τὴν γη̃ν τὴν αὐτὴν ἐχόντων σχέσιν; Οὐδὲ λεκτέον, ὡσ ἄλλοσ ἄλλον ἰδὼν τω̃ν θεω̃ν κατ' ἄλλην καὶ ἄλλην στάσιν χείρων ἢ κρείττων γίνεται: ὥστε εὐπαθου̃ντασ μὲν ἡμα̃σ εὐ̃ ποιει̃ν, κακου̃ν δέ, εἰ τἀναντία: ἀλλὰ μα̃λλον, ὡσ φέρεται μὲν ταυ̃τα ἐπὶ σωτηρία̨ τω̃ν ὅλων, παρέχεται δὲ καὶ ἄλλην χρείαν τὴν του̃ εἰσ αὐτὰ ὥσπερ γράμματα βλέποντασ τοὺσ τὴν τοιαύτην γραμματικὴν εἰδότασ ἀναγινώσκειν τὰ μέλλοντα ἐκ τω̃ν σχημάτων κατὰ τὸ ἀνάλογον μεθοδεύοντασ τὸ σημαινόμενον: ὥσπερ εἴ τισ λέγοι, ἐπειδὴ ὑψηλὸσ ὁ ὄρνισ, σημαίνει ὑψηλάσ τινασ πράξεισ.

7. λοιπὸν δὲ ἰδει̃ν τὴν ἐπιπλέκουσαν καὶ οἱ̃ον συνείρουσαν ἀλλήλοισ πάντα καὶ τὸ πὼσ ἐφ' ἑκάστου ἐπιφέρουσαν ἀρχὴν τιθεμένην μίαν, ἀφ' ἡ̃σ πάντα κατὰ λόγουσ σπερματικοὺσ περαίνεται. 'Έστι μὲν οὐ̃ν καὶ αὕτη ἡ δόξα ἐγγὺσ ἐκείνησ τη̃σ πα̃σαν καὶ σχέσιν καὶ κίνησιν ἡμετέραν τε καὶ πα̃σαν ἐκ τη̃σ τω̃ν ὅλων ψυχη̃σ ἥκειν λεγούσησ, εἰ καὶ βούλεταί τι ἡμι̃ν καὶ ἑκάστοισ χαρίζεσθαι εἰσ τὸ παρ' ἡμω̃ν ποιει̃ν τι. 'Έχει μὲν οὐ̃ν τὴν πάντωσ πάντων ἀνάγκην, καὶ πάντων εἰλημμένων τω̃ν αἰτίων οὐκ ἔστιν ἕκαστον μὴ οὐ γίνεσθαι: οὐδὲν γὰρ ἔτι τὸ κωλυ̃σον ἢ ἄλλωσ γενέσθαι ποιη̃σον, εἰ πάντα εἴληπται ἐν τη̨̃ εἱμαρμένη̨. Τοιαυ̃τα δὲ ὄντα ὡσ ἀπὸ μια̃σ ἀρχη̃σ ὡρμημένα ἡμι̃ν οὐδὲν καταλείψει, ἢ φέρεσθαι ὅπη̨ ἂν ἐκει̃να ὠθη̨̃. Αἵ τε γὰρ φαντασίαι τοι̃σ προηγησαμένοισ αἵ τε ὁρμαὶ κατὰ ταύτασ ἔσονται, ὄνομά τε μόνον τὸ ἐφ' ἡμι̃ν ἔσται: οὐ γὰρ ὅτι ὁρμω̃μεν ἡμει̃σ, ταύτη̨ τι πλέον ἔσται τη̃σ ὁρμη̃σ κατ' ἐκει̃να γεννωμένησ: τοιου̃τόν τε τὸ ἡμέτερον ἔσται, οἱ̃ον καὶ τὸ τω̃ν ἄλλων ζώ̨ων καὶ τὸ τω̃ν νηπίων καθ' ὁρμὰσ τυφλὰσ ἰόντων καὶ τὸ τω̃ν μαινομένων: ὁρμω̃σι γὰρ καὶ οὑ̃τοι: καὶ νὴ Δία καὶ πυρὸσ ὁρμαὶ καὶ πάντων ὅσα δουλεύοντα τη̨̃ αὐτω̃ν κατασκευη̨̃ φέρεται κατὰ ταύτην. Του̃το δὲ καὶ πάντεσ ὁρω̃ντεσ οὐκ ἀμφισβητου̃σιν, ἀλλὰ τη̃σ ὁρμη̃σ ταύτησ ἄλλασ αἰτίασ ζητου̃ντεσ οὐχ ἵστανται ὡσ ἐπ' ἀρχη̃σ ταύτησ.

8. τίσ οὐ̃ν ἄλλη αἰτία παρὰ ταύτασ ἐπελθου̃σα ἀναίτιόν τε οὐδὲν καταλείψει ἀκολουθίαν τε τηρήσει καὶ τάξιν ἡμα̃σ τέ τι εἰ̃ναι συγχωρήσει προρρήσεισ τε καὶ μαντείασ οὐκ ἀναιρήσει; Ψυχὴν δὴ δει̃ ἀρχὴν οὐ̃σαν ἄλλην ἐπεισφέροντασ εἰσ τὰ ὄντα, οὐ μόνον τὴν του̃ παντόσ, ἀλλὰ καὶτὴν ἑκάστου μετὰ ταύτησ, ὡσ ἀρχη̃σ οὐ σμικρα̃σ οὔσησ, πλέκειν τὰ πάντα, οὐ γινομένησ καὶ αὐτη̃σ, ὥσπερ τὰ ἄλλα, ἐκ σπερμάτων, ἀλλὰ πρωτουργου̃ αἰτίασ οὔσησ. 'Άνευ μὲν οὐ̃ν σώματοσ οὐ̃σα κυριωτάτη τε αὐτη̃σ καὶ ἐλευθέρα καὶ κοσμικη̃σ αἰτίασ ἔξω: ἐνεχθει̃σα δὲ εἰσ σω̃μα οὐκέτι πάντα κυρία, ὡσ ἂν μεθ' ἑτέρων ταχθει̃σα. Τύχαι δὲ τὰ κύκλω̨ πάντα, οἱ̃σ συνέπεσεν ἐλθου̃σα εἰσ μέσον, τὰ πολλὰ ἤγαγον, ὥστε τὰ μὲν ποιει̃ν διὰ ταυ̃τα, τὰ δὲ κρατου̃σαν αὐτὴν ταυ̃τα ὅπη̨ ἐθέλει ἄγειν. Πλείω δὲ κρατει̃ ἡ ἀμείνων, ἐλάττω δὲ ἡ χείρων. 'Η γὰρ κράσει σώματόσ τι ἐνδιδου̃σα ἐπιθυμει̃ν ἢ ὀργίζεσθαι ἠνάγκασται ἢ πενίαισ ταπεινὴ ἢ πλούτοισ χαυ̃νοσ ἢ δυνάμεσι τύραννοσ: ἡ δὲ καὶ ἐν τοι̃σ αὐτοι̃σ τούτοισ ἀντέσχεν, ἡ ἀγαθὴ τὴν φύσιν, καὶ ἠλλοίωσεν αὐτὰ μα̃λλον ἢ ἠλλοιώθη, ὥστε τὰ μὲν ἑτεροιω̃σαι, τοι̃σ δὲ συγχωρη̃σαι μὴ μετὰ κάκησ.

9. 'Αναγκαι̃α μὲν οὐ̃ν ταυ̃τα, ὅσα προαιρέσει καὶ τύχαισ κραθέντα γίνεται: τί γὰρ ἂν ἔτι καὶ ἄλλο εἴη; Πάντων δὲ ληφθέντων τω̃ν αἰτίων πάντα πάντωσ γίνεται: ἐν τοι̃σ ἔξωθεν δὲ καὶ εἴ τι ἐκ τη̃σ φορα̃σ συντελει̃ται. 'Όταν μὲν οὐ̃ν ἀλλοιωθει̃σα παρὰ τω̃ν ἔξω ψυχὴ πράττη̨ τι καὶ ὁρμα̨̃ οἱ̃ον τυφλη̨̃ τη̨̃ φορα̨̃ χρωμένη, οὐχὶ ἑκούσιον τὴν πρα̃ξιν οὐδὲ τὴν διάθεσιν λεκτέον: καὶ ὅταν αὐτὴ παρ' αὑτη̃σ χείρων οὐ̃σα οὐκ ὀρθαι̃σ πανταχου̃ οὐδὲ ἡγεμονούσαισ ται̃σὁρμαι̃σ ἠ̨̃ χρωμένη. Λόγον δὲ ὅταν ἡγεμόνα καθαρὸν καὶ ἀπαθη̃ τὸν οἰκει̃ον ἔχουσα ὁρμα̨̃, ταύτην μόνην τὴν ὁρμὴν φατέον εἰ̃ναι ἐφ' ἡμι̃ν καὶ ἑκούσιον, καὶ του̃το εἰ̃ναι τὸ ἡμέτερον ἔργον, ὃ μὴ ἄλλοθεν ἠ̃λθεν, ἀλλ' ἔνδοθεν ἀπὸ καθαρα̃σ τη̃σ ψυχη̃σ, ἀπ' ἀρχη̃σ πρώτησ ἡγουμένησ καὶ κυρίασ, ἀλλ' οὐ πλάνην ἐξ ἀγνοίασ παθούσησ ἢ ἡ̃τταν ἐκ βίασ ἐπιθυμιω̃ν, αἳ προσελθου̃σαι ἄγουσι καὶ ἕλκουσι καὶ οὐκέτι ἔργα ἐω̃σιν εἰ̃ναι, ἀλλὰ παθήματα παρ' ἡμω̃ν.

10. τέλοσ δή φησιν ὁ λόγοσ πάντα μὲν σημαίνεσθαι καὶ γίνεσθαι κατ' αἰτίασ μὲν πάντα, διττὰσ δὲ ταύτασ: καὶ τὰ μὲν ὑπὸ ψυχη̃σ, τὰ δὲ δι' ἄλλασ αἰτίασ τὰσ κύκλω̨. Πραττούσασ δὲ ψυχὰσ ὅσα πράττουσι κατὰ μὲν λόγον ποιούσασ ὀρθὸν παρ' αὑτω̃ν πράττειν, ὅταν πράττωσι, τὰ δ' ἄλλα ἐμποδιζομένασ τὰ αὑτω̃ν πράττειν, πάσχειν τε μα̃λλον ἢ πράττειν. 'Ώστε του̃ μὲν μὴ φρονει̃ν ἄλλα αἴτια εἰ̃ναι: καὶ ταυ̃τα ἴσωσ ὀρθὸν καθ' εἱμαρμένην λέγειν πράττειν, οἱ̃σ γε καὶ δοκει̃ ἔξωθεν τὴν εἱμαρμένην αἴτιον εἰ̃ναι: τὰ δὲ ἄριστα παρ' ἡμω̃ν: ταύτησ γὰρ καὶ τη̃σ φύσεώσ ἐσμεν, ὅταν μόνοι ὠ̃μεν: καὶ τούσ γε σπουδαίουσ [τὰ καλὰ] πράττειν καὶ ἐπ' αὐτοι̃σ [τὰ καλὰ πράττειν], τοὺσ δὲ ἄλλουσ, καθ' ὅσον ἂν ἀναπνεύσωσι συγχωρηθέντεσ τὰ καλὰ πράττειν, οὐκ ἄλλοθεν λαβόντασ τὸ φρονει̃ν, ὅταν φρονω̃σι, μόνον δὲ οὐ κωλυθέντασ.

III.2

1. τὸ μὲν τω̨̃ αὐτομάτω̨ καὶ τύχη̨ διδόναι του̃δε του̃ παντὸσ τὴν οὐσίαν καὶ σύστασιν ὡσ ἄλογον καὶ ἀνδρὸσ οὔτε νου̃ν οὔτε αἴσθησιν κεκτημένου, δη̃λόν που καὶ πρὸ λόγου καὶ πολλοὶ καὶ ἱκανοὶ καταβέβληνται δεικνύντεσ του̃το λόγοι: τὸ δὲ τίσ ὁ τρόποσ του̃ ταυ̃τα γίνεσθαι ἕκαστα καὶ πεποιη̃σθαι, ἐξ ὡ̃ν καὶ ἐνίων ὡσ οὐκ ὀρθω̃σ γινομένων ἀπορει̃ν περὶ τη̃σ του̃ παντὸσ προνοίασ συμβαίνει, καὶ τοι̃σ μὲν ἐπη̃λθε μηδὲ εἰ̃ναι εἰπει̃ν, τοι̃σ δὲ ὡσ ὑπὸ κακου̃ δημιουργου̃ ἐστι γεγενημένοσ, ἐπισκέψασθαι προσήκει ἄνωθεν καὶ ἐξ ἀρχη̃σ τὸν λόγον λαβόντασ. Πρόνοιαν τοίνυν τὴν μὲν ἐφ' ἑκάστω̨, ἥ ἐστι λόγοσ πρὸ ἔργου ὅπωσ δει̃ γενέσθαι ἢ μὴ γενέσθαι τι τω̃ν οὐ δεόντων πραχθη̃ναι ἢ ὅπωσ τι εἴη ἢ μὴ εἴη ἡμι̃ν, ἀφείσθω: ἣν δὲ του̃ παντὸσ λέγομεν πρόνοιαν εἰ̃ναι, ταύτην ὑποθέμενοι τὰ ἐφεξη̃σ συνάπτωμεν. Εἰ μὲν οὐ̃ν ἀπό τινοσ χρόνου πρότερονοὐκ ὄντα τὸν ...κόσμον _ἐλέγομεν γεγονέναι, τὴν αὐτὴν ἂν τω̨̃ λόγω̨ ἐτιθέμεθα, οἵαν καὶ ἐπὶ τοι̃σ κατὰ μέροσ ἐλέγομεν εἰ̃ναι, προόρασίν τινα καὶ λογισμὸν θεου̃, ὡσ ἂν γένοιτο τόδε τὸ πα̃ν, καὶ ὡσ ἂν ἄριστα κατὰ τὸ δυνατὸν εἴη. 'Επεὶ δὲ τὸ ἀεὶ καὶ τὸ οὔποτε μὴ τω̨̃ κόσμω̨ τω̨̃δέ φαμεν παρει̃ναι, τὴν πρόνοιαν ὀρθω̃σ ἂν καὶ ἀκολούθωσ λέγοιμεν τω̨̃ παντὶ εἰ̃ναι τὸ κατὰ νου̃ν αὐτὸν εἰ̃ναι, καὶ νου̃ν πρὸ αὐτου̃ εἰ̃ναι οὐχ ὡσ χρόνω̨ πρότερον ὄντα, ἀλλ' ὅτι παρὰ νου̃ ἐστι καὶ φύσει πρότεροσ ἐκει̃νοσ καὶ αἴτιοσ τούτου ἀρχέτυπον οἱ̃ον καὶ παράδειγμα εἰκόνοσ τούτου ὄντοσ καὶ δι' ἐκει̃νον ὄντοσ καὶ ὑποστάντοσ ἀεί, τόνδε τὸν τρόπον: ἡ του̃ νου̃ καὶ του̃ ὄντοσ φύσισ κόσμοσ ἐστὶν ὁ ἀληθινὸσ καὶ πρω̃τοσ, οὐ διαστὰσ ἀφ' ἑαυτου̃ οὐδὲ ἀσθενὴσ τω̨̃ μερισμω̨̃ οὐδὲ ἐλλιπὴσ οὐδὲ τοι̃σ μέρεσι γενόμενοσ ἅτε ἑκάστου μὴ ἀποσπασθέντοσ του̃ ὅλου: ἀλλ' ἡ πα̃σα ζωὴ αὐτου̃ καὶ πα̃σ νου̃σ ἐν ἑνὶ ζω̃σα καὶ νοου̃σα ὁμου̃ καὶ τὸ μέροσ παρέχεται ὅλον καὶ πα̃ν αὐτω̨̃ φίλον οὐ χωρισθὲν ἄλλο ἀπ' ἄλλου οὐδὲ ἕτερον γεγενημένον μόνον καὶ τω̃ν ἄλλων ἀπεξενωμένον: ὅθεν οὐδὲ ἀδικει̃ ἄλλο ἄλλο οὐδ' ἂν ἠ̨̃ ἐναντίον. Πανταχου̃ δὲ ὂν ἓν καὶ τέλειον ὁπουου̃ν ἕστηκέ τε καὶ ἀλλοίωσιν οὐκ ἔχει: οὐδὲ γὰρ ποιει̃ ἄλλο εἰσ ἄλλο. Τίνοσ γὰρ ἂν ἕνεκα ποιοι̃ ἐλλει̃πον οὐδενί; Τί δ' ἂν λόγοσ λόγον ἐργάσαιτο ἢ νου̃σ νου̃ν ἄλλον; 'Αλλὰ τὸ δι' αὐτου̃ δύνασθαί τι ποιει̃ν ἠ̃ν ἄρα οὐκ εὐ̃ ἔχοντοσ πάντη, ἀλλὰ ταύτη̨ ποιου̃ντοσ καὶ κινουμένου, καθ' ὅ τι καὶ χει̃ρόν ἐστι: τοι̃σ δὲ πάντημακαρίοισ ἐν αὐτοι̃σ ἑστάναι καὶ του̃το εἰ̃ναι, ὅπερ εἰσί, μόνον ἀρκει̃, τὸ δὲ πολυπραγμονει̃ν οὐκ ἀσφαλὲσ ἑαυτοὺσ ἐξ αὐτω̃ν παρακινου̃σιν. 'Αλλὰ γὰρ οὕτω μακάριον κἀκει̃νο, ὡσ ἐν τω̨̃ μὴ ποιει̃ν μεγάλα αὐ̃ ἐργάζεσθαι, καὶ ἐν τω̨̃ ἐφ' ἑαυτου̃ μένειν οὐ σμικρὰ ποιει̃ν.

2. 'Υφίσταται γου̃ν ἐκ του̃ κόσμου του̃ ἀληθινου̃ ἐκείνου καὶ ἑνὸσ κόσμοσ οὑ̃τοσ οὐχ εἱ̃σ ἀληθω̃σ: πολὺσ γου̃ν καὶ εἰσ πλη̃θοσ μεμερισμένοσ καὶ ἄλλο ἀπ' ἄλλου ἀφεστηκὸσ καὶ ἀλλότριον γεγενημένον καὶ οὐκέτι φιλία μόνον, ἀλλὰ καὶ ἔχθρα τη̨̃ διαστάσει καὶ ἐν τη̨̃ ἐλλείψει ἐξ ἀνάγκησ πολέμιον ἄλλο ἄλλω̨. Οὐ γὰρ ἀρκει̃ αὐτω̨̃ τὸ μέροσ, ἀλλὰ σω̨ζόμενον τω̨̃ ἄλλω̨ πολέμιόν ἐστιν ὑφ' οὑ̃ σώ̨ζεται. Γέγονε δὲ οὐ λογισμω̨̃ του̃ δει̃ν γενέσθαι, ἀλλὰ φύσεωσ δευτέρασ ἀνάγκη̨: οὐ γὰρ ἠ̃ν τοιου̃τον ἐκει̃νο οἱ̃ον ἔσχατον εἰ̃ναι τω̃ν ὄντων. Πρω̃τον γὰρ ἠ̃ν καὶ πολλὴν δύναμιν ἔχον καὶ πα̃σαν: καὶ ταύτην τοίνυν τὴν του̃ ποιει̃ν ἄλλο ἄνευ του̃ ζητει̃ν ποιη̃σαι. 'Ήδη γὰρ ἂν αὐτόθεν οὐκ εἰ̃χεν, εἰ ἐζήτει, οὐδ' ἂν ἠ̃ν ἐκ τη̃σ αὐτου̃ οὐσίασ, ἀλλ' ἠ̃ν οἱ̃ον τεχνίτησ ἀπ' αὐτου̃ τὸ ποιει̃ν οὐκ ἔχων, ἀλλ' ἐπακτόν, ἐκ του̃ μαθει̃ν λαβὼν του̃το. Νου̃σ τοίνυν δούσ τι ἑαυτου̃ εἰσ ὕλην ἀτρεμὴσ καὶ ἥσυχοσ τὰ πάντα εἰργάζετο: οὑ̃τοσ δὲ ὁ λόγοσ ἐκ νου̃ ῥυείσ. Τὸ γὰρ ἀπορρέον ἐκ νου̃ λόγοσ, καὶ ἀεὶ ἀπορρει̃, ἕωσ ἂν ἠ̨̃ παρὼν ἐν τοι̃σ οὐ̃σι νου̃σ. 'Ώσπερ δὲ ἐν λόγω̨ τω̨̃ ἐν σπέρματι ὁμου̃ πάντων καὶ ἐν τω̨̃ αὐτω̨̃ ὄντων καὶ οὐδενὸσ οὐδενὶ μαχομένου οὐδὲ διαφερομένου οὐδὲ ἐμποδίου ὄντοσ, γίνεταί τι ἤδη ἐν ὄγκω̨ καὶ ἄλλο μέροσ ἀλλαχου̃ καὶ δὴ καὶ ἐμποδίσειεν ἂν ἕτερον ἑτέρω̨ καὶἀπαναλώσειεν ἄλλο ἄλλο, οὕτω δὴ καὶ ἐξ ἑνὸσ νου̃ καὶ του̃ ἀπ' αὐτου̃ λόγου ἀνέστη τόδε τὸ πα̃ν καὶ διέστη καὶ ἐξ ἀνάγκησ τὰ μὲν ἐγένετο φίλα καὶ προσηνη̃, τὰ δὲ ἐχθρὰ καὶ πολέμια, καὶ τὰ μὲν ἑκόντα, τὰ δὲ καὶ ἄκοντα ἀλλήλοισ ἐλυμήνατο καὶ φθειρόμενα θάτερα γένεσιν ἄλλοισ εἰργάσατο, καὶ μίαν ἐπ' αὐτοι̃σ τοιαυ̃τα ποιου̃σι καὶ πάσχουσιν ὅμωσ ἁρμονίαν ἐνεστήσατο φθεγγομένων μὲν ἑκάστων τὰ αὑτω̃ν, του̃ δὲ λόγου ἐπ' αὐτοι̃σ τὴν ἁρμονίαν καὶ μίαν τὴν σύνταξιν εἰσ τὰ ὅλα ποιουμένου. 'Έστι γὰρ τὸ πα̃ν τόδε οὐχ ὥσπερ ἐκει̃ νου̃σ καὶ λόγοσ, ἀλλὰ μετέχον νου̃ καὶ λόγου. Διὸ καὶ ἐδεήθη ἁρμονίασ συνελθόντοσ <νου̃ καὶ ἀνάγκησ>, τη̃σ μὲν πρὸσ τὸ χει̃ρον ἑλκούσησ καὶ εἰσ ἀλογίαν φερούσησ ἅτε οὐκ οὔσησ λόγου, <ἄρχοντοσ δὲ νου̃> ὅμωσ <ἀνάγκησ>. 'Ο μὲν γὰρ νοητὸσ μόνον λόγοσ, καὶ οὐκ ἂν γένοιτο ἄλλοσ μόνον λόγοσ: εἰ δέ τι ἐγένετο ἄλλο, ἔδει ἔλαττον ἐκείνου καὶ μὴ λόγον, μηδ' αὐ̃ ὕλην τινά: ἄκοσμον γάρ: μικτὸν ἄρα. Καὶ εἰσ ἃ μὲν λήγει, ὕλη καὶ λόγοσ, ὅθεν δὲ ἄρχεται, ψυχὴ ἐφεστω̃σα τω̨̃ μεμιγμένω̨, ἣν οὐ κακοπαθει̃ν δει̃ νομίζειν ῥα̨̃στα διοικου̃σαν τόδε τὸ πα̃ν τη̨̃ οἱ̃ον παρουσία̨.

3. καὶ οὐκ ἄν τισ εἰκότωσ οὐδὲ τούτω̨ μέμψαιτο ὡσ οὐκαλω̨̃ οὐδὲ τω̃ν μετὰ σώματοσ οὐκ ἀρίστω̨, οὐδ' αὐ̃ τὸν αἴτιον του̃ εἰ̃ναι αὐτω̨̃ αἰτιάσαιτο πρω̃τον μὲν ἐξ ἀνάγκησ ὄντοσ αὐτου̃ καὶ οὐκ ἐκ λογισμου̃ γενομένου, ἀλλὰ φύσεωσ ἀμείνονοσ γεννώσησ κατὰ φύσιν ὅμοιον ἑαυτη̨̃: ἔπειτα οὐδ' εἰ λογισμὸσ εἴη ὁ ποιήσασ, αἰσχυνει̃ται τω̨̃ ποιηθέντι: ὅλον γάρ τι ἐποίησε πάγκαλον καὶ αὔταρκεσ καὶ φίλον αὑτω̨̃ καὶ τοι̃σ μέρεσι τοι̃σ αὐτου̃ τοι̃σ τε κυριωτέροισ καὶ τοι̃σ ἐλάττοσιν ὡσαύτωσ προσφόροισ. 'Ο τοίνυν ἐκ τω̃ν μερω̃ν τὸ ὅλον αἰτιώμενοσ ἄτοποσ ἂν εἴη τη̃σ αἰτίασ: τά τε γὰρ μέρη πρὸσ αὐτὸ τὸ ὅλον δει̃ σκοπει̃ν, εἰ σύμφωνα καὶ ἁρμόττοντα ἐκείνω̨, τό τε ὅλον σκοπούμενον μὴ πρὸσ μέρη ἄττα μικρὰ βλέπειν. Του̃το γὰρ οὐ τὸν κόσμον αἰτιωμένου, ἀλλά τινα τω̃ν αὐτου̃ χωρὶσ λαβόντοσ, οἱ̃ον εἰ παντὸσ ζώ̨ου τρίχα ἢ τω̃ν χαμαὶ δάκτυλον ἀμελήσασ τὸν πάντα ἄνθρωπον, δαιμονίαν τινὰ ὄψιν βλέπειν, ἢ νὴ Δία τὰ ἄλλα ζω̨̃α ἀφεὶσ τὸ εὐτελέστατον λαμβάνοι, ἢ τὸ ὅλον γένοσ παρείσ, οἱ̃ον τὸ ἀνθρώπου, Θερσίτην εἰσ μέσον ἄγοι. 'Επεὶ οὐ̃ν τὸ γενόμενον ὁ κόσμοσ ἐστὶν ὁ σύμπασ, του̃τονθεωρω̃ν τάχα ἂν ἀκούσαισ παρ' αὐτου̃, ὡσ "ἐμὲ πεποίηκε θεὸσ κἀγὼ ἐκει̃θεν ἐγενόμην τέλειοσ ἐκ πάντων ζώ̨ων καὶ ἱκανὸσ ἐμαυτω̨̃ καὶ αὐτάρκησ οὐδενὸσ δεόμενοσ, ὅτι πάντα ἐν ἐμοὶ καὶ φυτὰ καὶ ζω̨̃α καὶ συμπάντων τω̃ν γενητω̃ν φύσισ καὶ θεοὶ πολλοὶ καὶ δαιμόνων δη̃μοι καὶ ψυχαὶ ἀγαθαὶ καὶ ἄνθρωποι ἀρετη̨̃ εὐδαίμονεσ. Οὐ γὰρ δὴ γη̃ μὲν κεκόσμηται φυτοι̃σ τε πα̃σι καὶ ζώ̨οισ παντοδαποι̃σ καὶ μέχρι θαλάττησ ψυχη̃σ ἠ̃λθε δύναμισ, ἀὴρ δὲ πα̃σ καὶ αἰθὴρ καὶ οὐρανὸσ σύμπασ ψυχη̃σ ἄμοιροσ, ἀλλ' ἐκει̃ ψυχαὶ ἀγαθαὶ πα̃σαι, ἄστροισ ζη̃ν διδου̃σαι καὶ τη̨̃ εὐτάκτω̨ οὐρανου̃ καὶ ἀιδίω̨ περιφορα̨̃ νου̃ μιμήσει κύκλω̨ φερομένη̨ ἐμφρόνωσ περὶ ταὐτὸν ἀεί: οὐδὲν γὰρ ἔξω ζητει̃. Πάντα δὲ τὰ ἐν ἐμοὶ ἐφίεται μὲν του̃ ἀγαθου̃, τυγχάνει δὲ κατὰ δύναμιν τὴν ἑαυτω̃ν ἕκαστα: ἐξήρτηται γὰρ πα̃σ μὲν οὐρανὸσ ἐκείνου, πα̃σα δὲ ἐμὴ ψυχὴ καὶ οἱ ἐν μέρεσιν ἐμοι̃σ θεοί, καὶ τὰ ζω̨̃α δὲ πάντα καὶ φυτὰ καὶ εἴ τι ἄψυχον δοκει̃ εἰ̃ναι ἐν ἐμοί. Καὶ τὰ μὲν του̃ εἰ̃ναι μετέχειν δοκει̃ μόνον, τὰ δὲ του̃ ζη̃ν, τὰ δὲ μα̃λλον ἐν τω̨̃ αἰσθάνεσθαι, τὰ δὲ ἤδη λόγον ἔχει, τὰ δὲ πα̃σαν ζωήν. Οὐ γὰρ τὰ ἴσα ἀπαιτει̃ν δει̃ τοι̃σ μὴ ἴσοισ: οὐδὲ γὰρ δακτύλω̨ τὸ βλέπειν, ἀλλὰ ὀφθαλμω̨̃ του̃το, δακτύλω̨ δὲ ἄλλο, τὸ εἰ̃ναι οἰ̃μαι δακτύλω̨ καὶ τὸ αὑτου̃ ἔχειν."

4. πυ̃ρ δὲ εἰ ὑπὸ ὕδατοσ σβέννυται καὶ ἕτερον ὑπὸ πυρὸσ φθείρεται, μὴ θαυμάση̨σ. Καὶ γὰρ εἰσ τὸ εἰ̃ναι ἄλλο αὐτὸ ἤγαγεν, οὐκ ἀχθὲν ὑφ' αὑτου̃ ὑπ' ἄλλου ἐφθάρη, καὶ ἠ̃λθε δὲ εἰσ τὸ εἰ̃ναι ὑπ' ἄλλου φθορα̃σ, καὶ ἡ φθορὰ δὲ αὐτω̨̃ οὐδὲν ἂν ἡ οὕτω δεινὸν φέροι, καὶ ἀντὶ του̃ φθαρέντοσ πυρὸσ πυ̃ρ ἄλλο. Τω̨̃ μὲν γὰρ ἀσωμάτω̨ οὐρανω̨̃ ἕκαστον μένει, ἐν δὲ τω̨̃δε τω̨̃ οὐρανω̨̃ πα̃ν μὲν ἀεὶ ζη̨̃ καὶ ὅσα τίμια καὶ κύρια μέρη, αἱ δὲ ἀμείβουσαι ψυχαὶ σώματα καὶ ἄλλοτε ἐν ἄλλω̨ εἴδει γίγνονται, καὶ ὅταν δὲ δύνηται, ἔξω γενέσεωσ στα̃σα ψυχὴ μετὰ τη̃σ πάσησ ἐστὶ ψυχη̃σ. Σώματα δὲ ζη̨̃ κατ' εἰ̃δοσ καὶ καθ' ὅλα ἕκαστα, εἴπερ ἐξ αὐτω̃ν καὶ ζω̨̃α ἔσται καὶ τραφήσεται: ζωὴ γὰρ ἐνταυ̃θα κινουμένη, ἐκει̃ δὲ ἀκίνητοσ. 'Έδει δὲ κίνησιν ἐξ ἀκινησίασ εἰ̃ναι καὶ ἐκ τη̃σ ἐν αὐτη̨̃ ζωη̃σ τὴν ἐξ αὐτη̃σ γεγονέναι ἄλλην, οἱ̃ον ἐμπνέουσαν καὶ οὐκ ἀτρεμου̃σαν ζωὴν ἀναπνοὴν τη̃σ ἠρεμούσησ οὐ̃σαν. Ζώ̨ων δὲ εἰσ ἄλληλα ἀναγκαι̃αι αἱ ἐπιθέσεισ καὶ φθοραί: οὐδὲ γὰρ ἀίδια ἐγίνετο. 'Εγίνετο δέ, ὅτι λόγοσ πα̃σαν ὕλην κατελάμβανε καὶ εἰ̃χεν ἐν αὑτω̨̃ πάντα ὄντων αὐτω̃ν ἐκει̃ ἐν τω̨̃ ἄνω οὐρανω̨̃: πόθεν γὰρ ἂν ἠ̃λθε μὴ ὄντων ἐκει̃; 'Ανθρώπων δὲ εἰσ ἀλλήλουσ ἀδικίαι ἔχοιεν μὲν ἂν αἰτίαν ἔφεσιν του̃ ἀγαθου̃,ἀδυναμία̨ δὲ του̃ τυχει̃ν σφαλλόμενοι ἐπ' ἄλλουσ τρέπονται. 'Ίσχουσι δὲ ἀδικου̃ντεσ δίκασ κακυνόμενοί [τε] ται̃σ ψυχαι̃σ ἐνεργείαισ κακίασ τάττονταί τε εἰσ τόπον χείρονα: οὐ γὰρ μήποτε ἐκφύγη̨ μηδὲν τὸ ταχθὲν ἐν τω̨̃ του̃ παντὸσ νόμω̨. 'Έστι δὲ οὐ διὰ τὴν ἀταξίαν τάξισ οὐδὲ διὰ τὴν ἀνομίαν νόμοσ, ὥσ τισ οἴεται, ἵνα γένοιτο ἐκει̃να διὰ τὰ χείρω καὶ ἵνα φαίνοιτο, ἀλλὰ διὰ τὴν τάξιν ἐπακτὸν οὐ̃σαν: καὶ ὅτι τάξισ, ἀταξία, καὶ διὰ τὸν νόμον καὶ τὸν λόγον καὶ ὅτι λόγοσ, παρανομία καὶ ἄνοια οὐ τω̃ν βελτιόνων τὰ χείρω πεποιηκότων, ἀλλὰ τω̃ν δέχεσθαι δεομένων τὰ ἀμείνω φύσει τη̨̃ ἑαυτω̃ν ἢ συντυχία̨ καὶ κωλύσει ἄλλων δέξασθαι οὐ δεδυνημένων. Τὸ γὰρ ἐπακτω̨̃ χρώμενον τάξει του̃το ἂν οὐ τύχοι ἢ δι' αὐτὸ παρ' αὐτου̃ ἢ δι' ἄλλο παρ' ἄλλου: πολλὰ δὲ ὑπ' ἄλλων πάσχει καὶ ἀκόντων τω̃ν ποιούντων καὶ πρὸσ ἄλλο ἱεμένων. Τὰ δὲ δι' αὐτὰ ἔχοντα κίνησιν αὐτεξούσιον ζω̨̃α ῥέποι ἂν ὁτὲ μὲν πρὸσ τὰ βελτίω, ὁτὲ δὲ πρὸσ τὰ χείρω. Τὴν δὲ πρὸσ τὰ χείρω ῥοπὴν παρά του ζητει̃ν ἴσωσ οὐκ ἄξιον: ὀλίγη γὰρ ῥοπὴ κατ' ἀρχὰσ γενομένη προιου̃σα ταύτη̨ πλέον καὶ μει̃ζον τὸ ἁμαρτανόμενον ἀεὶ ποιει̃: καὶ σω̃μα δὲ σύνεστι καὶ ἐξ ἀνάγκησἐπιθυμία: καὶ παροφθὲν τὸ πρω̃τον καὶ τὸ ἐξαίφνησ καὶ μὴ ἀναληφθὲν αὐτίκα καὶ αἵρεσιν εἰσ ὅ τισ ἐξέπεσεν εἰργάσατο. 'Έπεταί γε μὴν δίκη: καὶ οὐκ ἄδικον τοιόνδε γενόμενον ἀκόλουθα πάσχειν τη̨̃ διαθέσει, οὐδ' ἀπαιτητέον τούτοισ τὸ εὐδαιμονει̃ν ὑπάρχειν, οἱ̃σ μὴ εἴργασται εὐδαιμονίασ ἄξια. Οἱ δ' ἀγαθοὶ μόνοι εὐδαίμονεσ: διὰ του̃το γὰρ καὶ θεοὶ εὐδαίμονεσ.

5. εἰ τοίνυν καὶ ψυχαι̃σ ἐν τω̨̃δε τω̨̃ παντὶ ἔξεστιν εὐδαίμοσιν εἰ̃ναι, εἴ τινεσ μὴ εὐδαίμονεσ, οὐκ αἰτιατέον τὸν τόπον, ἀλλὰ τὰσ ἐκείνων ἀδυναμίασ οὐ δυνηθείσασ καλω̃σ ἐναγωνίσασθαι, οὑ̃ δὴ ἀ̃θλα ἀρετη̃σ πρόκειται. Καὶ μὴ θείουσ δὲ γενομένουσ θει̃ον βίον μὴ ἔχειν τί δεινόν; Πενίαι δὲ καὶ νόσοι τοι̃σ μὲν ἀγαθοι̃σ οὐδέν, τοι̃σ δὲ κακοι̃σ σύμφορα: καὶ ἀνάγκη νοσει̃ν σώματα ἔχουσι. Καὶ οὐκ ἀχρει̃α δὲ οὐδὲ ταυ̃τα παντάπασιν εἰσ σύνταξιν καὶ συμπλήρωσιν του̃ ὅλου. 'Ωσ γὰρ φθαρέντων τινω̃ν ὁ λόγοσ ὁ του̃ παντὸσ κατεχρήσατο τοι̃σ φθαρει̃σιν εἰσ γένεσιν ἄλλων-οὐδὲν γὰρ οὐδαμη̨̃ ἐκφεύγει τὸ ὑπὸ τούτου καταλαμβάνεσθαι-οὕτω καὶ κακωθέντοσ σώματοσ καὶ μαλακισθείσησ δὲ ψυχη̃σ τη̃σ τὰ τοιαυ̃τα πασχούσησ τὰ νόσοισ καὶ κακία̨ καταληφθέντα ὑπεβλήθη ἄλλω̨ εἱρμω̨̃ καὶ ἄλλη̨ τάξει. Καὶ τὰ μὲν αὐτοι̃σ συνήνεγκε τοι̃σ παθου̃σιν, οἱ̃ον πενία καὶ νόσοσ, ἡ δὲ κακία εἰργάσατό τι χρήσιμον εἰσ τὸὅλον παράδειγμα δίκησ γενομένη καὶ πολλὰ ἐξ αὐτη̃σ χρήσιμα παρασχομένη. Καὶ γὰρ ἐγρηγορότασ ἐποίησε καὶ νου̃ν καὶ σύνεσιν ἐγείρει πονηρίασ ὁδοι̃σ ἀντιταττομένων, καὶ μανθάνειν δὲ ποιει̃ οἱ̃ον ἀγαθὸν ἀρετὴ παραθέσει κακω̃ν ὡ̃ν οἱ πονηροὶ ἔχουσι. Καὶ οὐ γέγονε τὰ κακὰ διὰ ταυ̃τα, ἀλλ' ὅτι χρη̃ται καὶ αὐτοι̃σ εἰσ δέον, ἐπείπερ ἐγένετο, εἴρηται. Του̃το δὲ δυνάμεωσ μεγίστησ, καλω̃σ καὶ τοι̃σ κακοι̃σ χρη̃σθαι δύνασθαι καὶ τοι̃σ ἀμόρφοισ γενομένοισ εἰσ ἑτέρασ μορφὰσ χρη̃σθαι ἱκανὴν εἰ̃ναι. 'Όλωσ δὲ τὸ κακὸν ἔλλειψιν ἀγαθου̃ θετέον: ἀνάγκη δὲ ἔλλειψιν εἰ̃ναι ἐνταυ̃θα ἀγαθου̃, ὅτι ἐν ἄλλω̨. Τὸ οὐ̃ν ἄλλο, ἐν ὡ̨̃ ἐστι τὸ ἀγαθόν, ἕτερον ἀγαθου̃ ὂν ποιει̃ τὴν ἔλλειψιν: του̃το γὰρ οὐκ ἀγαθὸν ἠ̃ν. Διὸ <οὔτε ἀπολέσθαι τὰ κακά>, ὅτι τε ἄλλα ἄλλων ἐλάττω πρὸσ ἀγαθου̃ φύσιν ἕτερά τε τἀ̃λλα του̃ ἀγαθου̃ τὴν αἰτίαν τη̃σ ὑποστάσεωσ ἐκει̃θεν λαβόντα, τοιαυ̃τα δὴ γενόμενα τω̨̃ πόρρω.

6. τὸ δὲ παρ' ἀξίαν, ὅταν ἀγαθοὶ κακὰ ἔχωσι, φαυ̃λοι δὲ τὰ ἐναντία, τὸ μὲν λέγειν ὡσ οὐδὲν κακὸν τω̨̃ ἀγαθω̨̃ οὐδ' αὐ̃ τω̨̃ φαύλω̨ ἀγαθὸν ὀρθω̃σ μὲν λέγεται: ἀλλὰ διὰ τί τὰ μὲν παρὰ φύσιν τούτω̨, τὰ δὲ κατὰ φύσιν τω̨̃ πονηρω̨̃; Πω̃σ γὰρ καλω̃σ νέμειν οὕτω; 'Αλλ' εἰ τὸ κατὰ φύσιν οὐποιει̃ προσθήκην πρὸσ τὸ εὐδαιμονει̃ν, οὐδ' αὐ̃ τὸ παρὰ φύσιν ἀφαιρει̃ του̃ κακου̃ του̃ ἐν φαύλοισ, τί διαφέρει τὸ οὕτωσ ἢ οὕτωσ; 'Ώσπερ οὐδ' εἰ ὁ μὲν καλὸσ τὸ σω̃μα, ὁ δὲ αἰσχρὸσ ὁ ἀγαθόσ. 'Αλλὰ τὸ πρέπον καὶ ἀνάλογον καὶ τὸ κατ' ἀξίαν ἐκείνωσ ἂν ἠ̃ν, ὃ νυ̃ν οὐκ ἔστι: προνοίασ δὲ ἀρίστησ ἐκει̃νο ἠ̃ν. Καὶ μὴν καὶ τὸ δούλουσ, τοὺσ δὲ δεσπότασ εἰ̃ναι, καὶ ἄρχοντασ τω̃ν πόλεων τοὺσ κακούσ, τοὺσ δὲ ἐπιεικει̃σ δούλουσ εἰ̃ναι, οὐ πρέποντα ἠ̃ν, οὐδ' εἰ προσθήκην ταυ̃τα μὴ φέρει εἰσ ἀγαθου̃ καὶ κακου̃ κτη̃σιν. Καίτοι τὰ ἀνομώτατα ἂν πράξειεν ἄρχων πονηρόσ: καὶ κρατου̃σι δ' ἐν πολέμοισ οἱ κακοὶ καὶ οἱ̃α αἰσχρὰ δρω̃σιν αἰχμαλώτουσ λαβόντεσ. Πάντα γὰρ ταυ̃τα ἀπορει̃ν ποιει̃, ὅπωσ προνοίασ οὔσησ γίνεται. Καὶ γὰρ εἰ πρὸσ τὸ ὅλον βλέπειν δει̃ τὸν ὁτιου̃ν μέλλοντα ποιει̃ν, ἀλλὰ καὶ τὰ μέρη ὀρθω̃σ ἔχει τάττειν ἐν δέοντι αὐτω̨̃ καὶ μάλιστα, ὅταν ἔμψυχα ἠ̨̃ καὶ ζωὴν ἔχη̨ ἢ καὶ λογικὰ ἠ̨̃, καὶ τὴν πρόνοιαν δὲ ἐπὶ πάντα φθάνειν καὶ τὸ ἔργον αὐτη̃σ του̃τ' εἰ̃ναι, τὸ μηδενὸσ ἠμεληκέναι. Εἰ οὐ̃ν φαμεν ἐκ νου̃ τόδε τὸ πα̃ν ἠρτη̃σθαι καὶ εἰσ ἅπαντα ἐληλυθέναι τὴν δύναμιν αὐτου̃, πειρα̃σθαι δει̃ δεικνύναι, ὅπη̨ ἕκαστα τούτων καλω̃σ ἔχει.

7. πρω̃τον τοίνυν ληπτέον ὡσ τὸ καλω̃σ ἐν τω̨̃ μικτω̨̃ ζητου̃ντασ χρὴ μὴ πάντη ἀπαιτει̃ν ὅσον τὸ καλω̃σ ἐν τω̨̃ἀμίκτω̨ ἔχει, μηδ' ἐν δευτέροισ ζητει̃ν τὰ πρω̃τα, ἀλλ' ἐπειδὴ καὶ σω̃μα ἔχει, συγχωρει̃ν καὶ παρὰ τούτου ἰέναι [τι] εἰσ τὸ πα̃ν, ἀγαπα̃ν δὲ παρὰ του̃ λόγου, ὅσον ἐδύνατο δέξασθαι τὸ μίγμα, εἰ μηδὲν τούτου ἐλλείπει: οἱ̃ον, εἴ τισ ἐσκόπει τὸν ἄνθρωπον τὸν αἰσθητὸν ὅστισ κάλλιστοσ, οὐκ ἂν δήπου τω̨̃ ἐν νω̨̃ ἀνθρώπω̨ ἠξίωσε τὸν αὐτὸν εἰ̃ναι, ἀλλ' ἐκει̃νο ἀποδεδέχθαι του̃ ποιητου̃, εἰ ὅμωσ ἐν σαρξὶ καὶ νεύροισ καὶ ὀστέοισ ὄντα κατέλαβε τω̨̃ λόγω̨, ὥστε καὶ ταυ̃τα καλλυ̃ναι καὶ τὸν λόγον δυνηθη̃ναι ἐπανθει̃ν τη̨̃ ὕλη̨. Ταυ̃τα τοίνυν ὑποθέμενον χρὴ προιέναι τὸ ἐντευ̃θεν ἐπὶ τὰ ἐπιζητούμενα: τάχα γὰρ ἂν ἐν τούτοισ τὸ θαυμαστὸν ἀνεύροιμεν τη̃σ προνοίασ καὶ τη̃σ δυνάμεωσ, παρ' οὑ̃ ὑπέστη τὸ πα̃ν τόδε. 'Όσα μὲν οὐ̃ν ἔργα ψυχω̃ν, ἃ δὴ ἐν αὐται̃σ ἵσταται ται̃σ ἐργαζομέναισ τὰ χείρω, οἱ̃ον ὅσα κακαὶ ψυχαὶ ἄλλασ ἔβλαψαν καὶ ὅσα ἀλλήλασ αἱ κακαί, εἰ μὴ καὶ του̃ κακὰσ ὅλωσ αὐτὰσ εἰ̃ναι τὸ προνοου̃ν αἰτιω̨̃το, ἀπαιτει̃ν λόγον οὐδὲ εὐθύνασ προσήκει <"αἰτία ἑλομένου"> διδόντασ: εἴρηται γὰρ ὅτι ἔδει καὶ ψυχὰσ κινήσεισ οἰκείασ ἔχειν καὶ ὅτι οὐ ψυχαὶ μόνον, ἀλλὰ ζω̨̃α ἤδη, καὶ δὴ καὶ οὐδὲν θαυμαστὸν οὔσασ ὅ εἰσιν ἀκόλουθον βίον ἔχειν: οὐδὲ γάρ, ὅτι κόσμοσ ἠ̃ν, ἐληλύθασιν, ἀλλὰ πρὸ κόσμου τὸ κόσμου εἰ̃ναι εἰ̃χον καὶ ἐπιμελει̃σθαι καὶ ὑφιστάναι καὶ διοικει̃ν καὶ ποιει̃ν ὅστισ τρόποσ, εἴτε ἐφεστω̃σαι καὶδιδου̃σαί τι παρ' αὐτω̃ν εἴτε κατιου̃σαι εἴτε αἱ μὲν οὕτωσ, αἱ δ' οὕτωσ: οὐ γὰρ ἂν τὰ νυ̃ν περὶ τούτων, ἀλλ' ὅτι, ὅπωσ πότ' ἂν ἠ̨̃, τήν γε πρόνοιαν ἐπὶ τούτοισ οὐ μεμπτέον. 'Αλλ' ὅταν πρὸσ τοὺσ ἐναντίουσ τὴν παράθεσιν τω̃ν κακω̃ν τισ θεωρη̨̃, πένητασ ἀγαθοὺσ καὶ πονηροὺσ πλουσίουσ καὶ πλεονεκτου̃ντασ ἐν οἱ̃σ ἔχειν δει̃ ἀνθρώπουσ ὄντασ τοὺσ χείρουσ καὶ κρατου̃ντασ, καὶ ἑαυτω̃ν καὶ τὰ ἔθνη καὶ τὰσ πόλεισ; '~Αρ' οὐ̃ν, ὅτι μὴ μέχρι γη̃σ φθάνει; 'Αλλὰ τω̃ν ἄλλων γινομένων λόγω̨ μαρτύριον του̃το καὶ μέχρι γη̃σ ἰέναι: καὶ γὰρ ζω̨̃α καὶ φυτὰ καὶ λόγου καὶ ψυχη̃σ καὶ ζωη̃σ μεταλαμβάνει. 'Αλλὰ φθάνουσα οὐ κρατει̃; 'Αλλὰ ζώ̨ου ἑνὸσ ὄντοσ του̃ παντὸσ ὅμοιον ἂν γένοιτο, εἴ τισ κεφαλὴν μὲν ἀνθρώπου καὶ πρόσωπον ὑπὸ φύσεωσ καὶ λόγου γίνεσθαι λέγοι κρατου̃ντοσ, τὸ δὲ λοιπὸν ἄλλαισ ἀναθείη αἰτίαισ, τύχαισ ἢ ἀνάγκαισ, καὶ φαυ̃λα διὰ του̃το ἢ δι' ἀδυναμίαν φύσεωσ γεγονέναι. 'Αλλ' οὐδὲ ὅσιον οὐδ' εὐσεβὲσ ἐνδόντασ τω̨̃ μὴ καλω̃σ ταυ̃τα ἔχειν καταμέμφεσθαι τω̨̃ ποιήματι.

8. λοιπὸν δὴ ζητει̃ν ὅπη̨ καλω̃σ ταυ̃τα, καὶ ὡσ τάξεωσ μετέχει, ἢ ὅπη̨ μή. 'Ή οὐ κακω̃σ. Παντὸσ δὴ ζώ̨ου τὰ μὲν ἄνω, πρόσωπα καὶ κεφαλή, καλλίω, τὰ δὲ μέσα καὶ κάτω οὐκ ἴσα: ἄνθρωποι δὲ ἐν μέσω̨ καὶ κάτω, ἄνω δὲ οὐρανὸσ καὶ οἱ ἐν αὐτω̨̃ θεοί: καὶ τὸ πλει̃στον του̃ κόσμου θεοὶ καὶ οὐρανὸσ πα̃σ κύκλω̨, γη̃ δὲ οἱ̃α κέντρον καὶ πρὸσ ἕν τι τω̃ν ἄστρων. Θαυμάζεται δὲ ἐν ἀνθρώποισ ἀδικία, ὅτι ἄνθρωπον ἀξιου̃σιν ἐν τω̨̃ παντὶ τὸ τίμιον εἰ̃ναι ὡσ οὐδενὸσ ὄντοσσοφωτέρου. Τὸ δὲ κει̃ται ἄνθρωποσ ἐν μέσω̨ θεω̃ν καὶ θηρίων καὶ ῥέπει ἐπ' ἄμφω καὶ ὁμοιου̃νται οἱ μὲν τω̨̃ ἑτέρω̨, οἱ δὲ τω̨̃ ἑτέρω̨, οἱ δὲ μεταξύ εἰσιν, οἱ πολλοί. Οἱ δὴ κακυνθέντεσ εἰσ τὸ ἐγγὺσ ζώ̨ων ἀλόγων καὶ θηρίων ἰέναι ἕλκουσι τοὺσ μέσουσ καὶ βιάζονται: οἱ δὲ βελτίουσ μέν εἰσι τω̃ν βιαζομένων, κρατου̃νταί γε μὴν ὑπὸ τω̃ν χειρόνων, ἡ̨̃ εἰσι χείρουσ καὶ αὐτοὶ καὶ οὐκ εἰσὶν ἀγαθοὶ οὐδὲ παρεσκεύασαν αὑτοὺσ μὴ παθει̃ν. Εἰ οὐ̃ν παι̃δεσ ἀσκήσαντεσ μὲν τὰ σώματα, τὰσ δὲ ψυχὰσ ὑπ' ἀπαιδευσίασ τούτου χείρουσ γενόμενοι ἐν πάλη̨ κρατοι̃εν τω̃ν μήτε τὰ σώματα μήτε τὰσ ψυχὰσ πεπαιδευμένων καὶ τὰ σιτία αὐτω̃ν ἁρπάζοιεν καὶ τὰ ἱμάτια αὐτω̃ν τὰ ἁβρὰ λαμβάνοιεν, τί ἂν τὸ πρα̃γμα ἢ γέλωσ εἴη; 'Ή πω̃σ οὐκ ὀρθὸν καὶ τὸν νομοθέτην συγχωρει̃ν ταυ̃τα μὲν πάσχειν ἐκείνουσ δίκην ἀργίασ καὶ τρυφη̃σ διδόντασ, οἳ ἀποδεδειγμένων γυμνασίων αὐτοι̃σ [οἵδ'] ὑπ' ἀργίασ καὶ του̃ ζη̃ν μαλακω̃σ καὶ ἀνειμένωσ περιει̃δον ἑαυτοὺσ ἄρνασ καταπιανθέντασ λύκων ἁρπαγὰσ εἰ̃ναι; Τοι̃σ δὲ ταυ̃τα ποιου̃σι πρώτη μὲν δίκη τὸ λύκοισ εἰ̃ναι καὶ κακοδαίμοσιν ἀνθρώποισ: εἰ̃τα αὐτοι̃σ καὶ κει̃ται ἃ παθει̃ν χρεὼν τοὺσ τοιούτουσ: οὐ γὰρ ἔστη ἐνταυ̃θα κακοι̃σ γενομένοισ ἀποθανει̃ν, ἀλλὰ τοι̃σ ἀεὶ προτέροισ ἕπεται ὅσα κατὰ λόγον καὶ φύσιν, χείρω τοι̃σ χείροσι, τοι̃σ δὲ ἀμείνοσι τὰ ἀμείνω. 'Αλλ' οὐ παλαι̃στραι τὰ τοιαυ̃τα: παιδιὰ γὰρ ἐκει̃. 'Έδει γὰρ μειζόνων τω̃ν παίδων μετὰἀνοίασ ἀμφοτέρων γινομένων ἀμφοτέρουσ μὲν ζώννυσθαι ἤδη καὶ ὅπλα ἔχειν, καὶ ἡ θέα καλλίων ἢ κατὰ πάλασ γυμνάζοντι: νυ̃ν δ' οἱ μὲν ἄοπλοι, οἱ δὲ ὁπλισθέντεσ κρατου̃σιν. 'Ένθα οὐ θεὸν ἔδει ὑπὲρ τω̃ν ἀπολέμων αὐτὸν μάχεσθαι: σώ̨ζεσθαι γὰρ ἐκ πολέμων φησὶ δει̃ν ὁ νόμοσ ἀνδριζομένουσ, ἀλλ' οὐκ εὐχομένουσ: οὐδὲ γὰρ κομίζεσθαι καρποὺσ εὐχομένουσ ἀλλὰ γη̃σ ἐπιμελουμένουσ, οὐδέ γε ὑγιαίνειν μὴ ὑγείασ ἐπιμελουμένουσ: οὐδ' ἀγανακτει̃ν δέ, εἰ τοι̃σ φαύλοισ πλείουσ γίνοιντο καρποὶ ἢ ὅλωσ αὐτοι̃σ γεωργου̃σιν εἴη ἄμεινον. 'Έπειτα γελοι̃ον τὰ μὲν ἄλλα πάντα τὰ κατὰ τὸν βίον γνώμη̨ τη̨̃ ἑαυτω̃ν πράττειν, κἂν μὴ ταύτη̨ πράττωσιν, ἡ̨̃ θεοι̃σ φίλα, σώ̨ζεσθαι δὲ μόνον παρὰ θεω̃ν οὐδὲ ταυ̃τα ποιήσαντασ, δι' ὡ̃ν κελεύουσιν αὐτοὺσ οἱ θεοὶ σώ̨ζεσθαι. Καὶ τοίνυν οἱ θάνατοι αὐτοι̃σ βελτίουσ ἢ τὸ οὕτω ζω̃ντασ εἰ̃ναι, ὅπωσ ζη̃ν αὐτοὺσ οὐκ ἐθέλουσιν οἱ ἐν τω̨̃ παντὶ νόμοι: ὥστε τω̃ν ἐναντίων γινομένων, εἰρήνησ ἐν ἀνοίαισ καὶ κακίαισ πάσαισ φυλαττομένησ, ἀμελω̃σ ἂν ἔσχε τὰ προνοίασ ἐώσησ κρατει̃ν ὄντωσ τὰ χείρω. 'Άρχουσι δὲ κακοὶ ἀρχομ&# 941;νων ἀνανδρία̨: του̃το γὰρ δίκαιον, οὐκ ἐκει̃νο.

9. οὐ γὰρ δὴ οὕτω τὴν πρόνοιαν εἰ̃ναι δει̃, ὥστε μηδὲν ἡμα̃σ εἰ̃ναι. Πάντα δὲ οὔσησ προνοίασ καὶ μόνησ αὐτη̃σ οὐδ' ἂν εἴη: τίνοσ γὰρ ἂν ἔτι εἴη; 'Αλλὰ μόνον ἂν εἴη τὸ θει̃ον. Του̃το δὲ καὶ νυ̃ν ἐστι: καὶ πρὸσ ἄλλο δὲ ἐλήλυθεν, οὐχ ἵνα ἀνέλη̨ τὸ ἄλλο, ἀλλ' ἐπιόντι οἱ̃ον ἀνθρώπω̨ ἠ̃ν ἐπ' αὐτω̨̃ τηρου̃σα τὸν ἄνθρωπον ὄντα: του̃το δέ ἐστι νόμω̨ προνοίασ ζω̃ντα, ὃ δή ἐστι πράττοντα ὅσα ὁ νόμοσ αὐτη̃σ λέγει. Λέγει δὲ τοι̃σ μὲν ἀγαθοι̃σ γενομένοισ ἀγαθὸν βίον ἔσεσθαι καὶ κει̃σθαι καὶ εἰσ ὕστερον, τοι̃σ δὲ κακοι̃σ τὰ ἐναντία. Κακοὺσ δὲ γενομένουσ ἀξιου̃ν ἄλλουσ αὐτω̃ν σωτη̃ρασ εἰ̃ναι ἑαυτοὺσ προεμένουσ οὐ θεμιτὸν εὐχὴν ποιουμένων: οὐ τοίνυν οὐδὲ θεοὺσ αὐτω̃ν ἄρχειν τὰ καθέκαστα ἀφέντασ τὸν ἑαυτω̃ν βίον οὐδέ γε τοὺσ ἄνδρασ τοὺσ ἀγαθούσ, ἄλλον βίον ζω̃ντασ τὸν ἀρχη̃σ ἀνθρωπίνησ ἀμείνω, τούτουσ αὐτω̃ν ἄρχοντασ εἰ̃ναι: ἐπεὶ οὐδ' αὐτοὶ ἐπεμελήθησάν ποτε, ὅπωσ ἄρχοντεσ ἀγαθοὶ γένοιντο τω̃ν ἄλλων, ὅπωσ αὐτοι̃σ [εὐ̃] ἠ̨̃ ἐπιμελούμενοι, ἀλλὰ φθονου̃σιν,ἐάν τισ ἀγαθὸσ παρ' αὐτου̃ φύηται: ἐπεὶ πλείουσ ἂν ἐγένοντο ἀγαθοί, εἰ τούτουσ ἐποιου̃ντο προστάτασ. Γενόμενοι τοίνυν ζω̨̃ον οὐκ ἄριστον, ἀλλὰ μέσην τάξιν ἔχον καὶ ἑλόμενον, ὅμωσ ἐν ὡ̨̃ κει̃ται τόπω̨ ὑπὸ προνοίασ οὐκ ἐώμενον ἀπολέσθαι, ἀλλὰ ἀναφερόμενον ἀεὶ πρὸσ τὰ ἄνω παντοίαισ μηχαναι̃σ, αἱ̃σ τὸ θει̃ον χρη̃ται ἐπικρατεστέραν ἀρετὴν ποιου̃ν, οὐκ ἀπώλεσε τὸ λογικὸν εἰ̃ναι τὸ ἀνθρώπινον γένοσ, ἀλλὰ μετέχον, εἰ καὶ μὴ ἄκρωσ, ἐστὶ καὶ σοφίασ καὶ νου̃ καὶ τέχνησ καὶ δικαιοσύνησ, τη̃σ γου̃ν πρὸσ ἀλλήλουσ ἕκαστοι: καὶ οὓσ ἀδικου̃σι δέ, οἴονται δικαίωσ ταυ̃τα ποιει̃ν: εἰ̃ναι γὰρ ἀξίουσ. Οὕτω καλόν ἐστιν ἄνθρωποσ ποίημα, ὅσον δύναται καλὸν εἰ̃ναι, καὶ συνυφανθὲν εἰσ τὸ πα̃ν μοι̃ραν ἔχει τω̃ν ἄλλων ζώ̨ων ὅσα ἐπὶ γη̃σ βελτίονα. 'Επεὶ καὶ τοι̃σ ἄλλοισ ὅσα ἐλάττω ζω̨̃α αὐτου̃ κόσμον γη̨̃ φέροντα μέμφεται οὐδεὶσ νου̃ν ἔχων. Γελοι̃ον γάρ, εἴ τισ μέμφοιτο, ὅτι τοὺσ ἀνθρώπουσ δάκνοι, ὡσ δέον αὐτοὺσ ζη̃ν κοιμωμένουσ. 'Ανάγκη δὲ καὶ ταυ̃τα εἰ̃ναι: καὶ αἱ μὲν πρόδηλοι παρ' αὐτω̃ν ὠφέλειαι, τὰσ δὲ οὐ φανερὰσ ἀνευ̃ρε πολλὰσ ὁ χρόνοσ: ὥστε μηδὲν αὐτω̃ν μάτην μηδὲ ἀνθρώποισ εἰ̃ναι. Γελοι̃ον δὲ καὶ ὅτι ἄγρια πολλὰ αὐτω̃ν μέμφεσθαι γινομένων καὶ ἀνθρώπων ἀγρίων: εἰ δὲ μὴ πεπίστευκεν ἀνθρώποισ, ἀλλὰ ἀπιστου̃ντα ἀμύνεται, τί θαυμαστόν ἐστιν;

10. 'Αλλ' εἰ ἄνθρωποι ἄκοντέσ εἰσι κακοὶ καὶ τοιου̃τοι οὐχ ἑκόντεσ, οὔτ' ἄν τισ τοὺσ ἀδικου̃ντασ αἰτιάσαιτο, οὔτε τοὺσ πάσχοντασ ὡσ δι' αὐτοὺσ ταυ̃τα πάσχοντασ. Εἰ δὲ δὴ καὶ ἀνάγκη οὕτω κακοὺσ γίνεσθαι εἴτε ὑπὸ τη̃σ φορα̃σ εἴτε τη̃σ ἀρχη̃σ διδούσησ τὸ ἀκόλουθον ἐντευ̃θεν, φυσικω̃σ οὕτωσ. Εἰ δὲ δὴ καὶ ὁ λόγοσ αὐτόσ ἐστιν ὁ ποιω̃ν, πω̃σ οὐκ ἄδικα οὕτωσ; 'Αλλὰ τὸ μὲν ἄκοντεσ, ὅτι ἁμαρτία ἀκούσιον: του̃το δὲ οὐκ ἀναιρει̃ τὸ αὐτοὺσ τοὺσ πράττοντασ παρ' αὐτω̃ν εἰ̃ναι, ἀλλ' ὅτι αὐτοὶ ποιου̃σι, διὰ του̃το καὶ αὐτοὶ ἁμαρτάνουσιν: ἢ οὐδ' ἂν ὅλωσ ἥμαρτον μὴ αὐτοὶ οἱ ποιου̃ντεσ ὄντεσ. Τὸ δὲ τη̃σ ἀνάγκησ οὐκ ἔξωθεν, ἀλλ' ὅτι πάντωσ. Τὸ δὲ τη̃σ φορα̃σ οὐχ ὥστε μηδὲν ἐφ' ἡμι̃ν εἰ̃ναι: καὶ γὰρ εἰ ἔξωθεν τὸ πα̃ν, οὕτωσ ἂν ἠ̃ν, ὡσ αὐτοὶ οἱ ποιου̃ντεσ ἐβούλοντο: ὥστε οὐκ ἂν αὐτοι̃σ ἐναντία ἐτίθεντο ἄνθρωποι οὐδ' ἂν ἀσεβει̃σ, εἰ θεοὶ ἐποίουν. Νυ̃ν δὲ παρ' αὐτω̃ν του̃το. 'Αρχη̃σ δὲ δοθείσησ τὸ ἐφεξη̃σ περαίνεται συμπαραλαμβανομένων εἰσ τὴν ἀκολουθίαν καὶ τω̃ν ὅσαι εἰσὶν ἀρχαί: ἀρχαὶ δὲ καὶ ἄνθρωποι. Κινου̃νται γου̃ν πρὸσ τὰ καλὰ οἰκεία̨ φύσει καὶ ἀρχὴ αὕτη αὐτεξούσιοσ.

11. πότερα δὲ φυσικαι̃σ ἀνάγκαισ οὕτωσ ἕκαστα καὶ ἀκολουθίαισ καὶ ὅπη̨ δυνατὸν καλω̃σ; 'Ή οὔ, ἀλλ' ὁ λόγοσ ταυ̃τα πάντα ποιει̃ ἄρχων καὶ οὕτω βούλεται καὶ τὰ λεγόμενα κακὰ αὐτὸσ κατὰ λόγον ποιει̃ οὐ βουλόμενοσ πάντα ἀγαθὰ εἰ̃ναι, ὥσπερ ἂν εἴ τισ τεχνίτησ οὐ πάντα τὰ ἐν τω̨̃ ζώ̨ω̨ ὀφθαλμοὺσ ποιει̃: οὕτωσ οὐδ' ὁ λόγοσ πάντα θεοὺσ εἰργάζετο, ἀλλὰ τὰ μὲν θεούσ, τὰ δὲ δαίμονασ, δευτέρανφύσιν, εἰ̃τα ἀνθρώπουσ καὶ ζω̨̃α ἐφεξη̃σ, οὐ φθόνω̨, ἀλλὰ λόγω̨ ποικιλίαν νοερὰν ἔχοντι. 'Ημει̃σ δέ, ὥσπερ οἱ ἄπειροι γραφικη̃σ τέχνησ αἰτιω̃νται, ὡσ οὐ καλὰ τὰ χρώματα πανταχου̃, ὁ δὲ ἄρα τὰ προσήκοντα ἀπέδωκεν ἑκάστω̨ τόπω̨: καὶ αἱ πόλεισ δὲ οὐκ ἐξ ἴσων, καὶ αἳ εὐνομία̨ χρω̃νται: ἢ εἴ τισ δρα̃μα μέμφοιτο, ὅτι μὴ πάντεσ ἥρωεσ ἐν αὐτω̨̃, ἀλλὰ καὶ οἰκέτησ καί τισ ἀγροι̃κοσ καὶ φαύλωσ φθεγγόμενοσ: τὸ δὲ οὐ καλόν ἐστιν, εἴ τισ τοὺσ χείρουσ ἐξέλοι, καὶ ἐκ τούτων συμπληρούμενον.

12. εἰ μὲν οὐ̃ν αὐτὸσ ὁ λόγοσ ἐναρμόσασ ἑαυτὸν εἰσ ὕλην ταυ̃τα εἰργάσατο του̃το ὢν οἱ̃όσ ἐστιν, ἀνόμοιοσ τοι̃σ μέρεσιν, ἐκ του̃ πρὸ αὐτου̃ του̃το ὤν, καὶ του̃το τὸ γενόμενον οὕτω γενόμενον μὴ ἂν ἔσχε κάλλιον ἑαυτου̃ ἄλλο. 'Ο δὲ λόγοσ ἐκ πάντων ὁμοίων καὶ παραπλησίων οὐκ ἂν ἐγένετο καὶ οὑ̃τοσ ὁ τρόποσ μεμπτόσ: πάντα ὄντοσ κατὰ μέροσ ἕκαστον ἄλλοσ. Εἰ δὲ ἔξω ἑαυτου̃ ἄλλα εἰσήγαγεν, οἱ̃ον ψυχάσ, καὶ ἐβιάσατο παρὰ τὴν αὐτω̃ν φύσιν ἐναρμόσαι τω̨̃ ποιήματι πρὸσ τὸ χει̃ρον πολλάσ, πω̃σ ὀρθω̃σ; 'Αλλὰ φατέον καὶ τὰσ ψυχὰσ οἱ̃ον μέρη αὐτου̃ εἰ̃ναι καὶ μὴ χείρουσ ποιου̃ντα ἐναρμόττειν, ἀλλ' ὅπου προση̃κον αὐται̃σ καταχωρίζειν κατ' ἀξίαν.

13. 'Επεὶ οὐδὲ ἐκει̃νον ἀποβλητέον τὸν λόγον, ὃσ οὐ πρὸσ τὸ παρὸν ἑκάστοτέ φησι βλέπειν, ἀλλὰ πρὸσ τὰσ πρόσθεν περιόδουσ καὶ αὐ̃ τὸ μέλλον, ὥστε ἐκει̃θεν τάττειν τὴν ἀξίαν καὶ μετατιθέναι ἐκ δεσποτω̃ν τω̃ν πρόσθεν δούλουσ ποιου̃ντα, εἰ ἐγένοντο κακοὶ δεσπόται, καὶ ὅτι σύμφορον αὐτοι̃σ οὕτω, καὶ εἰ κακω̃σ ἐχρήσαντο πλούτω̨, πένητασ-καὶ ἀγαθοι̃σ οὐκ ...ἀσύμφορον _πένησιν εἰ̃ναι- καὶ φονεύσαντασ ἀδίκωσ φονευθη̃ναι ἀδίκωσ μὲν τω̨̃ ποιήσαντι, αὐτω̨̃ δὲ δικαίωσ τω̨̃ παθόντι, καὶ τὸ πεισόμενον συναγαγει̃ν εἰσ τὸ αὐτὸ τω̨̃ ἐπιτηδείω̨ ποιη̃σαι, ἃ παθει̃ν ἐχρη̃ν ἐκει̃νον. Μὴ γὰρ δὴ κατὰ συντυχίαν δου̃λον μηδὲ αἰχμάλωτον ὡσ ἔτυχε μηδὲ ὑβρισθη̃ναι εἰσ σω̃μα εἰκη̨̃, ἀλλ' ἠ̃ν ποτε ταυ̃τα ποιήσασ, ἃ νυ̃ν ἐστι πάσχων: καὶ μητέρα τισ ἀνελὼν ὑπὸ παιδὸσ ἀναιρεθήσεται γενόμενοσ γυνή, καὶ βιασάμενοσ γυναι̃κα ἔσται, ἵνα βιασθη̨̃. 'Όθεν καὶ θεία̨ φήμη̨ <'Αδράστεια>: αὕτη γὰρ ἡ διάταξισ 'Αδράστεια ὄντωσ καὶ ὄντωσ Δίκη καὶ σοφία θαυμαστή. Τεκμαίρεσθαι δὲ δει̃ τοιαύτην τινὰ εἰ̃ναι τὴν τάξιν ἀεὶ τω̃ν ὅλων ἐκ τω̃ν ὁρωμένων ἐν τω̨̃ παντί, ὡσ εἰσ ἅπαν χωρει̃ καὶ ὅ τι μικρότατον, καὶ ἡ τέχνη θαυμαστὴ οὐ μόνονἐν τοι̃σ θείοισ, ἀλλὰ καὶ ὡ̃ν ἄν τισ ὑπενόησε καταφρονη̃σαι ὡσ μικρω̃ν τὴν πρόνοιαν, οἵα καὶ ἐν τοι̃σ τυχου̃σι ζώ̨οισ ἡ ποικίλη θαυματουργία καὶ τὸ μέχρι τω̃ν ἐμφύτων καρποι̃σ καὶ ἔτι φύλλοισ τὸ εὐειδὲσ καὶ τὸ ῥα̨̃στα εὐανθὲσ καὶ ῥαδινὸν καὶ ποικίλον, καὶ ὅτι οὐ πεποίηται ἅπαξ καὶ ἐπαύσατο, ἀλλ' ἀεὶ ποιει̃ται τω̃ν ὑπεράνω φερομένων κατὰ ταυ̃τα οὐχ ὡσαύτωσ. Μετατίθεται τοίνυν τὰ μετατιθέμενα οὐκ εἰκη̨̃ μετατιθέμενα οὐδ' ἄλλα σχήματα λαμβάνοντα, ἀλλ' ὡσ καλόν, καὶ ὡσ πρέποι ἂν δυνάμεσι θείαισ ποιει̃ν. Ποιει̃ γὰρ πα̃ν τὸ θει̃ον ὡσ πέφυκε: πέφυκε δὲ κατὰ τὴν αὐτου̃ οὐσίαν: οὐσία δὲ αὐτω̨̃, ἣ τὸ καλὸν ἐν ται̃σ ἐνεργείαισ αὐτου̃ καὶ τὸ δίκαιον συνεκφέρει. Εἰ γὰρ μὴ ἐκει̃ ταυ̃τα, που̃ ἂν εἴη;

14. 'Έχει τοίνυν ἡ διάταξισ οὕτω κατὰ νου̃ν, ὡσ ἄνευ λογισμου̃ εἰ̃ναι, οὕτω δὲ εἰ̃ναι, ὡσ, εἴ τισ ἄριστα δύναιτο λογισμω̨̃ χρη̃σθαι, θαυμάσαι, ὅτι μὴ ἂν ἄλλωσ εὑ̃ρε λογισμὸσ ποιη̃σαι, ὁποι̃όν τι γινώσκεται καὶ ἐν ται̃σ καθ' ἕκαστα φύσεσι, γινομένων εἰσ ἀεὶ νοερώτερον ἢ κατὰ λογισμου̃ διάταξιν. 'Εφ' ἑκάστου μὲν οὐ̃ν τω̃ν γινομένων ἀεὶ γενω̃ν οὐκ ἔστιν αἰτια̃σθαι τὸν ποιου̃ντα λόγον, εἴ τισ μὴ ἀξιοι̃ ἕκαστον οὕτω γεγονέναι χρη̃ναι, ὡσ τὰ μὴ γεγονότα, ἀίδια δέ, ἔν τε νοητοι̃σ ἔν τε αἰσθητοι̃σ ἀεὶ κατὰ ταὐτὰ ὄντα, προσθήκην αἰτω̃ν ἀγαθου̃ πλείονα, ἀλλ' οὐ τὸ δοθὲν ἑκάστω̨ εἰ̃δοσ αὔταρκεσ ἡγούμενοσ, οἱ̃ον τω̨̃δε, ὅτι μὴ καὶκέρατα, οὐ σκοπούμενοσ ὅτι ἀδύνατον ἠ̃ν λόγον μὴ οὐκ ἐπὶ πάντα ἐλθει̃ν, ἀλλ' ὅτι ἔδει ἐν τω̨̃ μείζονι τὰ ἐλάττω καὶ ἐν τω̨̃ ὅλω̨ τὰ μέρη καὶ οὐκ ἴσα δυνατὸν εἰ̃ναι: ἢ οὐκ ἂν ἠ̃ν μέρη. Τὸ μὲν γὰρ ἄνω πα̃ν πάντα, τὰ δὲ κάτω οὐ πάντα ἕκαστον. Καὶ ἄνθρωποσ δή, καθ' ὅσον μέροσ, ἕκαστον, οὐ πα̃σ. Εἰ δέ που ἐν μέρεσί τισι καὶ ἄλλο τι, ὃ οὐ μέροσ, τούτω̨ κἀκει̃νο πα̃ν. 'Ο δὲ καθ' ἕκαστα, ἡ̨̃ του̃το, οὐκ ἀπαιτητέοσ τέλεοσ εἰ̃ναι εἰσ ἀρετη̃σ ἄκρον: ἤδη γὰρ οὐκέτ' ἂν μέροσ. Οὐ μὴν οὐδὲ τω̨̃ ὅλω̨ τὸ μέροσ κοσμηθὲν εἰσ μείζονα ἀξίαν ἐφθόνηται: καὶ γὰρ κάλλιον τὸ ὅλον ποιει̃ κοσμηθὲν ἀξία̨ μείζονι. Καὶ γὰρ γίνεται τοιου̃τον ἀφομοιωθὲν τω̨̃ ὅλω̨ καὶ οἱ̃ον συγχωρηθὲν τοιου̃τον εἰ̃ναι καὶ συνταχθὲν οὕτωσ, ἵνα καὶ κατὰ τὸν ἀνθρώπου τόπον ἐκλάμπη̨ τι ἐν αὐτω̨̃, οἱ̃ον καὶ κατὰ τὸν θει̃ον οὐρανὸν τὰ ἄστρα, καὶ ἠ̨̃ ἐντευ̃θεν ἀντίληψισ οἱ̃ον <ἀγάλματοσ> μεγάλου καὶ καλου̃ εἴτε ἐμψύχου εἴτε καὶ τέχνη̨ 'Ηφαίστου γενομένου, ὡ̨̃ [εἰ]σι μὲν καὶ κατὰ τὸ πρόσωπον ἐπιστίλβοντεσ ἀστέρεσ καὶ ἐν τοι̃σ στήθεσι δὲ ἄλλοι καὶ ἡ̨̃ ἔμελλεν ἐπιπρέψειν ἄστρων θέσισ κειμένων.

15. τὰ μὲν οὐ̃ν ἕκαστα αὐτὰ ἐφ' ἑαυτω̃ν θεωρούμενα οὕτωσ: ἡ συμπλοκὴ δὲ ἡ τούτων γεννηθέντων καὶ ἀεὶ γεννωμένων ἔχοι ἂν τὴν ἐπίστασιν καὶ ἀπορίαν κατά τε τὴν ἀλληλοφαγίαν τω̃ν ἄλλων ζώ̨ων καὶ τὰσ ἀνθρώπων εἰσ ἀλλήλουσ ἐπιθέσεισ, καὶ ὅτι πόλεμοσ ἀεὶ καὶ οὐ μήποτε παυ̃λαν οὐδ' ἂν ἀνοχὴν λάβοι, καὶ μάλιστα εἰ λόγοσπεποίηκεν οὕτωσ ἔχειν, καὶ οὕτω λέγεται καλω̃σ ἔχειν. Οὐ γὰρ ἔτι τοι̃σ οὕτω λέγουσιν ἐκει̃νοσ ὁ λόγοσ βοηθει̃, ὡσ καλω̃σ κατὰ τὸ δυνατὸν ἔχειν, αἰτία̨ ὕλησ οὕτωσ ἐχόντων, ὡσ ἐλαττόνωσ ἔχειν, καὶ ὡσ <οὐ δυνατὸν τὰ κακὰ ἀπολέσθαι>, εἴπερ οὕτωσ ἐχρη̃ν ἔχειν, καὶ καλω̃σ οὕτω, καὶ οὐχ ἡ ὕλη παρελθου̃σα κρατει̃, ἀλλὰ παρήχθη, ἵνα οὕτω, μα̃λλον δὲ ἠ̃ν καὶ αὐτὴ αἰτία̨ λόγου οὕτωσ. 'Αρχὴ οὐ̃ν λόγοσ καὶ πάντα λόγοσ καὶ τὰ γινόμενα κατ' αὐτὸν καὶ συνταττόμενα ἐπὶ τη̨̃ γενέσει πάντωσ οὕτωσ. Τίσ οὐ̃ν ἡ του̃ πολέμου του̃ ἀκηρύκτου ἐν ζώ̨οισ καὶ ἐν ἀνθρώποισ ἀνάγκη; 'Ή ἀλληλοφαγίαι μὲν ἀναγκαι̃αι, ἀμοιβαὶ ζώ̨ων οὐ̃σαι οὐ δυναμένων, οὐδ' εἴ τισ μὴ κτιννύοι αὐτά, οὕτω μένειν εἰσ ἀεί. Εἰ δὲ ἐν ὡ̨̃ χρόνω̨ δει̃ ἀπελθει̃ν οὕτωσ ἀπελθει̃ν ἔδει, ὡσ ἄλλοισ γενέσθαι χρείαν παρ' αὐτω̃ν, τί φθονει̃ν ἔδει; Τί δ' εἰ βρωθέντα ἄλλα ἐφύετο; Οἱ̃ον εἰ ἐπὶ σκηνη̃σ τω̃ν ὑποκριτω̃ν ὁ πεφονευμένοσ ἀλλαξάμενοσ τὸ σχη̃μα ἀναλαβὼν πάλιν εἰσίοι ἄλλου πρόσωπον. 'Αλλὰ τέθνηκεν ἀληθω̃σ οὑ̃τοσ. Εἰ οὐ̃ν καὶ τὸ ἀποθανει̃ν ἀλλαγή ἐστι σώματοσ, ὥσπερ ἐσθη̃τοσ ἐκει̃, ἢ καί τισιν ἀποθέσεισ σώματοσ, ὥσπερ ἐκει̃ ἔξοδοσ ἐκ τη̃σ σκηνη̃σ παντελὴσ τότε, εἰσύστερον πάλιν ἥξοντοσ ἐναγωνίσασθαι, τί ἂνδεινὸν εἴη ἡ τοιαύτη τω̃ν ζώ̨ων εἰσ ἄλληλα μεταβολὴ πολὺ βελτίων οὐ̃σα του̃ μηδὲ τὴν ἀρχὴν αὐτὰ γενέσθαι; 'Εκείνωσ μὲν γὰρ ἐρημία ζωη̃σ καὶ τη̃σ ἐν ἄλλω̨ οὔσησ ἀδυναμία: νυ̃ν δὲ πολλὴ οὐ̃σα ἐν τω̨̃ παντὶ ζωὴ πάντα ποιει̃ καὶ ποικίλλει ἐν τω̨̃ ζη̃ν καὶ οὐκ ἀνέχεται μὴ ποιου̃σα ἀεὶ καλὰ καὶ εὐειδη̃ ζω̃ντα παίγνια. 'Ανθρώπων δὲ ἐπ' ἀλλήλουσ ὅπλα θνητω̃ν ὄντων ἐν τάξει εὐσχήμονι μαχομένων, οἱ̃α ἐν πυρρίχαισ παίζοντεσ ἐργάζονται, δηλου̃σι τάσ τε ἀνθρωπίνασ σπουδὰσ ἁπάσασ παιδιὰσ οὔσασ τούσ τε θανάτουσ μηνύουσιν οὐδὲν δεινὸν εἰ̃ναι, ἀποθνή̨σκειν δ' ἐν πολέμοισ καὶ ἐν μάχαισ ὀλίγον προλαβόντασ του̃ γινομένου ἐν γήρα̨ θα̃ττον ἀπιόντασ καὶ πάλιν ἰόντασ. Εἰ δ' ἀφαιροι̃ντο ζω̃ντεσ χρημάτων, γινώσκοιεν ἂν μηδὲ πρότερον αὐτω̃ν εἰ̃ναι καὶ τοι̃σ ἁρπάζουσιν αὐτοι̃σ γελοίαν εἰ̃ναι τὴν κτη̃σιν ἀφαιρουμένων αὐτοὺσ ἄλλων: ἐπεὶ καὶ τοι̃σ μὴ ἀφαιρεθει̃σι χει̃ρον γίνεσθαι τη̃σ ἀφαιρέσεωσ τὴν κτη̃σιν. 'Ώσπερ δ' ἐπὶ τω̃ν θεάτρων ται̃σ σκηναι̃σ, οὕτω χρὴ καὶ τοὺσ φόνουσ θεα̃σθαι καὶ πάντασ θανάτουσ καὶ πόλεων ἁλώσεισ καὶ ἁρπαγάσ, μεταθέσεισ πάντα καὶ μετασχηματίσεισ καὶ θρήνων καὶ οἰμωγω̃ν ὑποκρίσεισ. Καὶ γὰρ ἐνταυ̃θα ἐπὶ τω̃ν ἐν τω̨̃ βίω̨ ἑκάστων οὐχ ἡ ἔνδον ψυχή, ἀλλ' ἡ ἔξω ἀνθρώπου σκιὰ καὶ οἰμώζει καὶ ὀδύρεται καὶ πάντα ποιει̃ ἐν σκηνη̨̃ τη̨̃ ὅλη̨ γη̨̃ πολλαχου̃ σκηνὰσ ποιησαμένων. Τοιαυ̃τα γὰρ ἔργα ἀνθρώπου τ& #945;̀ κάτω καὶ τὰ ἔξω μόνα ζη̃ν εἰδότοσ καὶ ἐν δακρύοισ καὶ σπουδαίοισ ὅτι παίζων ἐστὶν ἠγνοηκότοσ. Μόνω̨ γὰρ τω̨̃ σπουδαίω̨ σπουδαστέον ἐν σπουδαίοισ τοι̃σ ἔργοισ, ὁ δ' ἄλλοσ ἄνθρωποσ παίγνιον.Σπουδάζεται δὲ καὶ τὰ παίγνια τοι̃σ σπουδάζειν οὐκ εἰδόσι καὶ τοι̃σ αὐτοι̃σ οὐ̃σι παιγνίοισ. Εἰ δέ τισ συμπαίζων αὐτοι̃σ τὰ τοιαυ̃τα πάθοι, ἴστω παραπεσὼν παίδων παιδια̨̃ τὸ περὶ αὐτὸν ἀποθέμενοσ παίγνιον. Εἰ δὲ δὴ καὶ παίζοι Σωκράτησ, παίζει τω̨̃ ἔξω Σωκράτει. Δει̃ δὲ κἀκει̃νο ἐνθυμει̃σθαι, ὡσ οὐ δει̃ τεκμήρια του̃ κακὰ εἰ̃ναι τὸ δακρύειν καὶ θρηνει̃ν τίθεσθαι, ὅτι δὴ καὶ παι̃δεσ ἐπὶ οὐ κακοι̃σ καὶ δακρύουσι καὶ ὀδύρονται.

16. 'Αλλ' εἰ καλω̃σ ταυ̃τα λέγεται, πω̃σ ἂν ἔτι πονηρία; Που̃ δ' ἀδικία; 'Αμαρτία δὲ που̃; Πω̃σ γὰρ ἔστι καλω̃σ γινομένων ἁπάντων ἀδικει̃ν ἢ ἁμαρτάνειν τοὺσ ποιου̃ντασ; Κακοδαίμονεσ δὲ πω̃σ, εἰ μὴ ἁμαρτάνοιεν μηδὲ ἀδικοι̃εν; Πω̃σ δὲ τὰ μὲν κατὰ φύσιν, τὰ δὲ παρὰ φύσιν φήσομεν εἰ̃ναι, τω̃ν γινομένων ἁπάντων καὶ δρωμένων κατὰ φύσιν ὄντων; Πω̃σ δ' ἂν καὶ πρὸσ τὸ θει̃ον ἀσέβειά τισ εἴη τοιούτου ὄντοσ του̃ ποιουμένου; Οἱ̃ον εἴ τισ ἐν δράμασι λοιδορούμενον ποιητὴσ ὑποκριτὴν ποιήσαιτο καὶ κατατρέχοντα του̃ ποιητου̃ του̃ δράματοσ. Πάλιν οὐ̃ν σαφέστερον λέγωμεν τίσ ὁ λόγοσ καὶ ὡσ εἰκότωσ τοιου̃τόσ ἐστιν. 'Έστι τοίνυν οὑ̃τοσ ὁ λόγοσ-τετολμήσθω γάρ: τάχα δ' ἂν καὶ τύχοιμεν-ἔστι τοίνυν οὑ̃τοσ οὐκ ἄκρατοσ νου̃σ οὐδ' αὐτονου̃σ οὐδέ γε ψυχη̃σ καθαρα̃σ τὸ γένοσ, ἠρτημένοσ δὲ ἐκείνησ καὶ οἱ̃ον ἔκλαμψισ ἐξ ἀμφοι̃ν, νου̃ καὶ ψυχη̃σ καὶ ψυχη̃σ κατὰ νου̃ν διακειμένησ γεννησάντων τὸν λόγον του̃τον ζωὴν λόγον τινὰ ἡσυχη̨̃ ἔχουσαν. Πα̃σα δὲ ζωὴἐνέργεια, καὶ ἡ φαύλη: ἐνέργεια δὲ οὐχ ὡσ τὸ πυ̃ρ ἐνεργει̃, ἀλλ' ἡ ἐνέργεια αὐτη̃σ, κἂν μὴ αἴσθησίσ τισ παρη̨̃, κίνησίσ τισ οὐκ εἰκη̨̃. Οἱ̃σ γου̃ν ἐὰν ζωὴ παρη̨̃ καὶ μετάσχη̨ ὁπωσου̃ν ὁτιου̃ν, εὐθὺσ λελόγωται, του̃το δέ ἐστι μεμόρφωται, ὡσ τη̃σ ἐνεργείασ τη̃σ κατὰ τὴν ζωὴν μορφου̃ν δυναμένησ καὶ κινούσησ οὕτωσ ὡσ μορφου̃ν. 'Η τοίνυν ἐνέργεια αὐτη̃σ τεχνική, ὥσπερ ἂν ὁ ὀρχούμενοσ κινούμενοσ εἴη: ὁ γὰρ ὀρχηστὴσ τη̨̃ οὕτω τεχνικη̨̃ ζωη̨̃ ἔοικεν αὐτὸσ καὶ ἡ τέχνη αὐτὸν κινει̃ καὶ οὕτω κινει̃, ὡσ τη̃σ ζωη̃σ αὐτη̃σ τοιαύτησ πωσ οὔσησ. Ταυ̃τα μὲν οὐ̃ν εἰρήσθω του̃ οἵαν δει̃ καὶ τὴν ἡντινου̃ν ζωὴν ἡγει̃σθαι ἕνεκα. 'Ήκων τοίνυν οὑ̃τοσ ὁ λόγοσ ἐκ νου̃ ἑνὸσ καὶ ζωη̃σ μια̃σ πλήρουσ ὄντοσ ἑκατέρου οὐκ ἔστιν οὔτε ζωὴ μία οὔτε νου̃σ τισ εἱ̃σ οὔτε ἑκασταχου̃ πλήρησ οὐδὲ διδοὺσ ἑαυτὸν οἱ̃σ δίδωσιν ὅλον τε καὶ πάντα. 'Αντιθεὶσ δὲ ἀλλήλοισ τὰ μέρη καὶ ποιήσασ ἐνδεα̃ πολέμου καὶ μάχησ σύστασιν καὶ γένεσιν εἰργάσατο καὶ οὕτωσ ἐστὶν εἱ̃σ πα̃σ, εἰ μὴ ἓν εἴη. Γενόμενον γὰρ ἑαυτω̨̃ τοι̃σ μέρεσι πολέμιον οὕτωσ ἕν ἐστι καὶ φίλον, ὥσπερ ἂν εἰ δράματοσ λόγοσ-εἱ̃σ ὁ του̃ δράματοσ ἔχων ἐν αὐτω̨̃ πολλὰσ μάχασ. Τὸ μὲν οὐ̃ν δρα̃μα τὰ μεμαχημένα οἱ̃ον εἰσ μίαν ἁρμονίαν ἄγει σύμφωνον οἱ̃ον διήγησιν τὴν πα̃σαν τω̃ν μαχομένων ποιούμενοσ: ἐκει̃ δὲ ἐξ ἑνὸσ λόγου ἡ τω̃ν διαστατω̃ν μάχη: ὥστε μα̃λλον ἄν τισ τη̨̃ ἁρμονία̨ τη̨̃ ἐκ μαχομένων εἰκάσειε, καὶ ζητήσει διὰ τί τὰ μαχόμενα ἐν τοι̃σ λόγοισ. Εἰοὐ̃ν καὶ ἐνταυ̃θα ὀξὺ καὶ βαρὺ ποιου̃σι λόγοι καὶ συνίασιν εἰσ ἕν, ὄντεσ ἁρμονίασ λόγοι, εἰσ αὐτὴν τὴν ἁρμονίαν, ἄλλον λόγον μείζονα, ὄντεσ ἐλάττουσ αὐτοὶ καὶ μέρη, ὁρω̃μεν δὲ καὶ ἐν τω̨̃ παντὶ τὰ ἐναντία, οἱ̃ον λευκὸν μέλαν, θερμὸν ψυχρόν, καὶ δὴ πτερωτὸν ἄπτερον, ἄπουν ὑπόπουν, λογικὸν ἄλογον, πάντα δὲ ζώ̨ου ἑνὸσ του̃ σύμπαντοσ μέρη, καὶ τὸ πα̃ν ὁμολογει̃ ἑαυτω̨̃ τω̃ν μερω̃ν πολλαχου̃ μαχομένων, κατὰ λόγον δὲ τὸ πα̃ν, ἀνάγκη καὶ τὸν ἕνα του̃τον λόγον ἐξ ἐναντίων λόγον εἰ̃ναι ἕνα, τὴν σύστασιν αὐτω̨̃ καὶ οι ;̔̃ον οὐσίαν τη̃σ τοιαύτησ ἐναντιώσεωσ φερούσησ. Καὶ γὰρ εἰ μὴ πολὺσ ἠ̃ν, οὐδ' ἂν ἠ̃ν πα̃σ, οὐδ' ἂν λόγοσ: λόγοσ δὲ ὢν διάφορόσ τε πρὸσ αὐτόν ἐστι καὶ ἡ μάλιστα διαφορὰ ἐναντίωσίσ ἐστιν: ὥστε εἰ ἕτερον ὅλωσ, τὸ δὲ ἕτερον ποιει̃, καὶ μάλιστα ἕτερον, ἀλλ' οὐχ ἡ̃ττον ἕτερον ποιήσει: ὥστε ἄκρωσ ἕτερον ποιω̃ν καὶ τὰ ἐναντία ποιήσει ἐξ ἀνάγκησ καὶ τέλεοσ ἔσται, οὐκ εἰ διάφορα μόνον, ἀλλ' εἰ καὶ ἐναντία ποιοι̃ εἰ̃ναι ἑαυτόν.

17. '`Ων δὴ τοιου̃τοσ οἱ̃οσ καὶ πάντωσ ποιει̃, πολὺ μα̃λλον τὰ ποιούμενα ποιήσει ἐναντία, ὅσω̨ καὶ διέστηκε μα̃λλον: καὶ ἡ̃ττον ἓν ὁ κόσμοσ ὁ αἰσθητὸσ ἢ ὁ λόγοσ αὐτου̃, ὥστε καὶ πολὺσ μα̃λλον καὶ ἡ ἐναντιότησ μα̃λλον καὶ ἡ του̃ ζη̃ν ἔφεσισ μα̃λλον ἑκάστω̨ καὶ ὁ ἔρωσ του̃ εἰσ ἓν μα̃λλον. Φθείρει δὲ καὶ τὰ ἐρω̃ντα τὰ ἐρώμενα πολλάκισ εἰσ τὸ αὐτω̃ν ἀγαθὸν σπεύδοντα, ὅταν φθαρτὰ ἠ̨̃, καὶ ἡ ἔφεσισ δὲ του̃ μέρουσ πρὸσ τὸ ὅλον ἕλκει εἰσ αὐτὸ ὃ δύναται. Οὕτωσ οὐ̃ν καὶ οἱ ἀγαθοὶ καὶ οἱ κακοί, ὥσπερ παρὰ τη̃σ αὐτη̃στέχνησ ὀρχουμένου τὰ ἐναντία: καὶ αὐτου̃ τὸ μέν τι μέροσ ἀγαθόν, τὸ δὲ κακὸν φήσομεν, καὶ οὕτω καλω̃σ ἔχει. Καίτοι οὐδὲ κακοὶ ἔτι. 'Ή τὸ μὲν κακοὺσ εἰ̃ναι οὐκ ἀναιρει̃ται, ἀλλ' ἢ μόνον ὅτι μὴ παρ' αὐτω̃ν τοιου̃τοι. 'Αλλὰ ἴσωσ συγγνώμη τοι̃σ κακοι̃σ, εἰ μὴ καὶ τὸ τη̃σ συγγνώμησ καὶ μὴ ὁ λόγοσ ποιει̃: ποιει̃ δὲ ὁ λόγοσ μηδὲ συγγνώμονασ ἐπὶ τοι̃σ τοιούτοισ εἰ̃ναι. 'Αλλ' εἰ τὸ μὲν μέροσ αὐτου̃ ἀγαθὸσ ἀνήρ, τὸ δὲ ἄλλο πονηρόσ, καὶ πλείω μέρη ὁ πονηρόσ, ὥσπερ ἐν δράμασι τὰ μὲν τάττει αὐτοι̃σ ὁ ποιητήσ, τοι̃σ δὲ χρη̃ται οὐ̃σιν ἤδη: οὐ γὰρ αὐτὸσ πρωταγωνιστὴν οὐδὲ δεύτερον οὐδὲ τρίτον ποιει̃, ἀλλὰ διδοὺσ ἑκάστω̨ τοὺσ προσήκοντασ λόγουσ ἤδη ἀπέδωκεν ἑκάστω̨ εἰσ ὃ τετάχθαι δέον: οὕτω τοι καὶ ἔστι τόποσ ἑκάστω̨ ὁ μὲν τω̨̃ ἀγαθω̨̃, ὁ δὲ τω̨̃ κακω̨̃ πρέπων. 'Εκάτεροσ οὐ̃ν κατὰ φύσιν καὶ κατὰ λόγον εἰσ ἑκάτερον καὶ τὸν πρέποντα χωρει̃ τὸν τόπον ἔχων, ὃν εἵλετο. Εἰ̃τα φθέγγεται καὶ ποιει̃ ὁ μὲν ἀσεβει̃σ λόγουσ καὶ ἔργα πονηρω̃ν, ὁ δὲ τὰ ἐναντία: ἠ̃σαν γὰρ καὶ πρὸ του̃ δράματοσ οἱ τοιου̃τοι ὑποκριταὶ διδόντεσ ἑαυτοὺσ τω̨̃ δράματι. 'Εν μὲν οὐ̃ν τοι̃σ ἀνθρωπίνοισ δράμασιν ὁ μὲν ποιητὴσ ἔδωκε τοὺσ λόγουσ, οἱ δὲ ἔχουσι παρ' αὐτω̃ν καὶ ἐξ αὐτω̃ν τό τε καλω̃σ καὶ τὸ κακω̃σ ἕκαστοσ-ἔστι γὰρ καὶ ἔργον αὐτοι̃σ μετὰ τὰσ ῥήσεισ του̃ ποιητου̃: ἐν δὲ τω̨̃ ἀληθεστέρω̨ ποιήματι, ὅ τι μιμου̃νται κατὰ μέροσ ἄνθρωποι ποιητικὴν ἔχοντεσ φύσιν, ψυχὴ μὲν ὑποκρίνεται, ἃ δ' ὑποκρίνεται λαβου̃σα παρὰ του̃ ποιητου̃,ὥσπερ οἱ τη̨̃δε ὑποκριταὶ τὰ προσωπει̃α, τὴν ἐσθη̃τα, τοὺσ κροκωτοὺσ καὶ τὰ ῥάκη, οὕτω καὶ ψυχὴ αὐτὴ τὰσ τύχασ οὐ λαβου̃σα εἰκη̨̃: κατὰ λόγον δὲ καὶ αὑ̃ται: καὶ ἐναρμοσαμένη ταύτασ σύμφωνοσ γίνεται καὶ συνέταξεν ἑαυτὴν τω̨̃ δράματι καὶ τω̨̃ λόγω̨ παντί: εἰ̃τα οἱ̃ον φθέγγεται τὰσ πράξεισ καὶ τὰ ἄλλα, ὅσα ἂν ψυχὴ κατὰ τρόπον τὸν ἑαυτη̃σ ποιήσειεν, ὥσπερ τινὰ ὠ̨δήν. Καὶ ὡσ ὁ φθόγγοσ καὶ τὸ σχη̃μα παρ' αὐτου̃ καλὸν ἢ αἰσχρὸν καὶ ἢ κόσμον προσέθηκεν, ὡσ δόξειεν ἄν, εἰσ τὸ ποίημα ἢ προσθεὶσ τὴν αὐτου̃ τη̃σ φωνη̃σ κάκην οὐκ ἐποίησε μὲν τὸ δρα̃μα ἕτερον ἢ οἱ̃ον ἠ̃ν, αὐτὸσ δὲ ἀσχήμων ἐφάνη, ὁ δὲ ποιητὴσ του̃ δράματοσ ἀπέπεμψε κατ' ἀξίαν ἀτιμάσασ καὶ του̃το ἔργον ποιω̃ν ἀγαθου̃ κριτου̃, τὸν δὲ ἤγαγεν εἰσ μείζουσ τιμὰσ καί, εἰ ἔχοι, ἐπὶ τὰ καλλίω δράματα, τὸν δ' ἕτερον, εἴ που εἰ̃χε χείρονα, του̃τον τὸν τρόπον εἰσελθου̃σα εἰσ τόδε τὸ πα̃ν ποίημα καὶ μέροσ ἑαυτὴν ποιησαμένη του̃ δρά&# 956;ατοσ εἰσ ὑπόκρισιν τὸ εὐ̃ ἢ τὸ κακω̃σ εἰσενεγκαμένη παρ' αὐτη̃σ καὶ ἐν τη̨̃ εἰσόδω̨ συνταχθει̃σα καὶ τὰ ἄλλα πάντα χωρὶσ ἑαυτη̃σ καὶ τω̃ν ἔργων αὐτη̃σ λαβου̃σα δίκασ τε καὶ τιμὰσ αὐ̃ ἔχει. Πρόσεστι δέ τι τοι̃σ ὑποκριται̃σ ἅτε ἐν μείζονι τόπω̨ ἢ κατὰ σκηνη̃σ μέτρον ὑποκρινομένοισ, καὶ του̃ ποιητου̃ παντὸσ τούτουσ ποιου̃ντοσ κυρίουσ, καὶ δυνάμεωσ οὔσησ μείζονοσ ἐπὶ πολλὰ ἰέναι εἴδη τόπων τιμὰσ καὶ ἀτιμίασὁρίζουσι κατὰ τὸ συνεπιλαμβάνειν καὶ αὐτοὺσ ται̃σ τιμαι̃σ καὶ ἀτιμίαισ, ἁρμόζοντοσ ἑκάστου τόπου τοι̃σ ἤθεσιν, ὡσ συμφωνει̃ν τω̨̃ του̃ παντὸσ λόγω̨, ἐναρμοζομένου κατὰ δίκην ἑκάστου τοι̃σ μέρεσι τοι̃σ δεξομένοισ, ὥσπερ χορδη̃σ ἑκάστησ εἰσ τὸν οἰκει̃ον καὶ προσήκοντα τόπον ταττομένησ κατὰ λόγον τὸν του̃ φθέγγεσθαι, ὁποι̃όν ἐστιν αὐτη̨̃ τὸ τη̃σ δυνάμεωσ εἰσ του̃το. Καὶ γὰρ ἐν τω̨̃ ὅλω̨ τὸ πρέπον καὶ τὸ καλόν, εἰ ἕκαστοσ οὑ̃ δει̃ τετάξεται φθεγγόμενοσ κακὰ ἐν τω̨̃ σκότω̨ καὶ τω̨̃ ταρτάρω̨: ἐνταυ̃θα γὰρ καλὸν τὸ οὕτω φθέγγεσθαι: καὶ τὸ ὅλον του̃το καλόν, οὐκ εἰ ...Λίνοσ _εἴη ἕκαστοσ, ἀλλ' εἰ τὸν φθόγγον τὸν αὑτου̃ εἰσφερόμενοσ συντελει̃ εἰσ μίαν ἁρμονίαν ζωὴν καὶ αὐτὸσ φωνω̃ν, ἐλάττω δὲ καὶ χείρω καὶ ἀτελεστέραν: ὥσπερ οὐδ' ἐν σύριγγι φωνὴ μία, ἀλλὰ καὶ ἐλάττων τισ οὐ̃σα καὶ ἀμυδρὰ πρὸσ ἁρμονίαν τη̃σ πάσησ σύριγγοσ συντελει̃, ὅτι μεμέρισται ἡ ἁρμονία εἰσ οὐκ ἴσα μέρη καὶ ἄνισοι μὲν οἱ φθόγγοι πάντεσ, ὁ δὲ τέλεοσ εἱ̃σ ἐκ πάντων. Καὶ δὴ καὶ ὁ λόγοσ ὁ πα̃σ εἱ̃σ, μεμέρισται δὲ οὐκ εἰσ ἴσα: ὅθεν καὶ του̃ παντὸσ διάφοροι τόποι, βελτίουσ καὶ χείρουσ, καὶ ψυχαὶ οὐκ ἴσαι ἐναρμόττουσιν οὕτω τοι̃σ οὐκ ἴσοισ, καὶ οὕτω καὶ ἐνταυ̃θα συμβαίνει καὶ τοὺσ τόπουσ ἀνομοίουσ καὶ τὰσ ψυχὰσ οὐ τὰσ αὐτάσ, ἀλλ' ἀνίσουσ οὔσασ καὶ ἀνομοίουσ τοὺσ τόπουσ ἐχούσασ, οἱ̃ον κατὰ σύριγγοσ ἤ τινοσ ἄλλου ὀργάνου ἀνομοιότητασ,ἐν τόποισ [τε] πρὸσ ἄλληλα διαφέρουσιν εἰ̃ναι καθ' ἕκαστον τόπον τὰ αὑτω̃ν συμφώνωσ καὶ τοι̃σ τόποισ καὶ τω̨̃ ὅλω̨ φθεγγομένασ. Καὶ τὸ κακω̃σ αὐται̃σ ἐν καλω̨̃ κατὰ τὸ πα̃ν κείσεται καὶ τὸ παρὰ φύσιν τω̨̃ παντὶ κατὰ φύσιν καὶ οὐδὲν ἡ̃ττον φθόγγοσ ἐλάττων. 'Αλλ' οὐ χει̃ρον πεποίηκε τὸ ὅλον οὕτω φθεγγομένη, ὥσπερ οὐδὲ ὁ δήμιοσ πονηρὸσ ὢν χείρω πεποίηκε τὴν εὐνομουμένην πόλιν, εἰ δει̃ καὶ ἄλλη̨ χρη̃σθαι εἰκόνι. Δει̃ γὰρ καὶ τούτου ἐν πόλει-δει̃ δὲ καὶ ἀνθρώπου τοιούτου πολλάκισ-καὶ καλω̃σ καὶ οὑ̃τοσ κει̃ται.

18. χείρουσ δὲ καὶ βελτίουσ ψυχαὶ αἱ μὲν καὶ δι' ἄλλασ αἰτίασ, αἱ δὲ οἱ̃ον ἐξ ἀρχη̃σ οὐ πα̃σαι ἴσαι: ἀνάλογον γὰρ καὶ αὑ̃ται τω̨̃ λόγω̨ μέρη οὐκ ἴσα, ἐπείπερ διέστησαν. Χρὴ δὲ ἐνθυμει̃σθαι καὶ τὰ δεύτερα καὶ τὰ τρίτα καὶ τὸ μὴ τοι̃σ αὐτοι̃σ ἐνεργει̃ν ἀεὶ μέρεσι ψυχήν. 'Αλλὰ πάλιν αὐ̃ καὶ ὡ̃δε λεκτέον: πολλὰ γὰρ ἐπιποθει̃ εἰσ σαφήνειαν ὁ λόγοσ. Μὴ γὰρ οὐδὲν δει̃ ἐπεισάγειν τοιούτουσ ὑποκριτάσ, οἳ ἄλλο τι φθέγγονται ἢ τὰ του̃ ποιητου̃, ὥσπερ ἀτελου̃σ παρ' αὐτου̃ του̃ δράματοσ ὄντοσ αὐτοὶ ἀποπληρου̃ντεσ τὸ ἐλλει̃πον καὶ του̃ ποιήσαντοσ διὰ μέσου κενοὺσ ποιήσαντοσ [τοὺσ] τόπουσ, ὡσ τω̃ν ὑποκριτω̃ν οὐχ ὑποκριτω̃ν ἐσομένων, ἀλλὰ μέροσ του̃ ποιητου̃, καὶ προειδότοσ ἃ φθέγξονται, ἵν' οὕτω τὰ λοιπὰ συνείρων καὶ τὰ ἐφεξη̃σ οἱ̃όσ τε ἠ̨̃. Καὶ γὰρ τὰ ἐφεξη̃σ ἐν τω̨̃ παντὶ καὶ ἑπόμενα τοι̃σ κακοι̃σ τω̃ν ἔργων οἱ λόγοι καὶ κατὰ λόγον: οἱ̃ον ἐκ μοιχείασ καὶαἰχμαλώτου ἀγωγη̃σ παι̃δεσ κατὰ φύσιν καὶ βελτίουσ ἄνδρεσ, εἰ τύχοι, καὶ πόλεισ ἄλλαι ἀμείνουσ τω̃ν πεπορθημένων ὑπὸ ἀνδρω̃ν πονηρω̃ν. Εἰ οὐ̃ν ἄτοποσ ἡ εἰσαγωγὴ τω̃ν ψυχω̃ν, αἳ ...δὴ _τὰ πονηρά, αἱ δὲ τὰ χρηστὰ ἐργάσονται -ἀποστερήσομεν γὰρ τὸν λόγον καὶ τω̃ν χρηστω̃ν ἀφαιρου̃ντεσ αὐτου̃ τὰ πονηρά-τί κωλύει καὶ τὰ τω̃ν ὑποκριτω̃ν ἔργα μέρη ποιει̃ν, ὥσπερ του̃ δράματοσ ἐκει̃, οὕτω καὶ του̃ ἐν τω̨̃ παντὶ λόγου, καὶ ἐνταυ̃θα καὶ τὸ καλω̃σ καὶ τὸ ἐναντίον, ὥστε εἰσ ἕκαστον τω̃ν ὑποκριτω̃ν οὕτω παρ' αὐτου̃ του̃ λόγου, ὅσω̨ τελειότερον του̃το τὸ δρα̃μα καὶ πάντα παρ' αὐτου̃; 'Αλλὰ τὸ κακὸν ποιη̃σαι ἵνα τί; καὶ αἱ ψυχαὶ δὲ οὐδὲν ἔτι ἐν τω̨̃ παντὶ αἱ θειότεραι, ἀλλὰ μέρη λόγου πα̃σαι; καὶ ἢ οἱ λόγοι πάντεσ ψυχαί, ἢ διὰ τί οἱ μὲν ψυχαί, οἱ δὲ λόγοι μόνον παντὸσ ψυχη̃σ τινοσ ὄντοσ;

III.3

1. τί τοίνυν δοκει̃ περὶ τούτων; 'Ή καὶ τὰ πονηρὰ καὶ τὰ χρηστὰ λόγοσ περιείληφεν ὁ πα̃σ, οὑ̃ μέρη καὶ ταυ̃τα: οὐ γὰρ ὁ πα̃σ λόγοσ γεννα̨̃ ταυ̃τα, ἀλλ' ὁ πα̃σ ἐστι μετὰ τούτων. Ψυχη̃σ γάρ τινοσ πάσησ ἐνέργεια οἱ λόγοι, τω̃ν δὲ μερω̃ν τὰ μέρη: μια̃σ δὲ διάφορα ἐχούσησ μέρη ἀνάλογον καὶ οἱ λόγοι, ὥστε καὶ τὰ ἔργα ἔσχατα ὄντα γεννήματα. Σύμφωνοι δὲ αἵ τε ψυχαὶ πρὸσ ἀλλήλασ τά τε ἔργα: σύμφωνα δὲ οὕτωσ, ὡσ ἓν ἐξ αὐτω̃ν, καὶ εἰ ἐξ ἐναντίων. 'Εκ γὰρ ἑνόσ τινοσ ὁρμηθέντα πάντα εἰσ ἓν συνέρχεται φύσεωσ ἀνάγκη̨, ὥστε καὶ διάφορα ἐκφύντα καὶ ἐναντία γενόμενα τω̨̃ ἐξ ἑνὸσ εἰ̃ναι συνέλκεται ὅμωσ εἰσ σύνταξιν μίαν: ὥσπερ γὰρ καὶ ἐφ' ἑκάστων ζώ̨ων: ἓν ἵππων γένοσ, κἂν μάχωνται κἂν δάκνωσιν ἀλλήλουσ κἂν φιλονεικω̃σι κἂν ζήλω̨ θυμω̃νται, καὶ τὰ ἄλλα καθ' ἓν γένη ὡσαύτωσ: καὶ δὴ οὕτω καὶ ἀνθρώπουσ θετέον. Συναπτέον τοίνυν αὐ̃ πάλιν πάντα τὰ εἴδη ταυ̃τα εἰσ ἓν "τὸ ζω̨̃ον" γένοσ: εἰ̃τα καὶ τὰ μὴ ζω̨̃α κατ' εἴδη αὐ̃: εἰ̃τα εἰσ ἓν "τὸ μὴ ζω̨̃ον": εἰ̃τα ὁμου̃, εἰ βούλει, εἰσ τὸ εἰ̃ναι: εἰ̃τα εἰσ τὸ παρέχον τὸ εἰ̃ναι. Καὶ πάλιν ἐπὶ τούτω̨ ἐκδήσασ κατάβαινεδιαιρω̃ν καὶ σκιδνάμενον τὸ ἓν ὁρω̃ν τω̨̃ ἐπὶ πάντα φθάνειν καὶ ὁμου̃ περιλαμβάνειν συντάξει μια̨̃, ὡσ διακεκριμένον ἓν εἰ̃ναι ζω̨̃ον πολὺ ἑκάστου πράττοντοσ ...τω̃ν _ἐν αὐτω̨̃ τὸ κατὰ φύσιν τὴν ἑαυτου̃ ἐν αὐτω̨̃ τω̨̃ ὅλω̨ ὅμωσ ὄντοσ, οἱ̃ο πυρὸσ μὲν καίοντοσ, ἵππου τὰ ἵππου ἔργα, ἄνθρωποι δὲ τὰ αὑτω̃ν ἕκαστοι ἡ̨̃ πεφύκασι καὶ διάφορα οἱ διάφοροι. Καὶ ἕπεται κατὰ τὰσ φύσεισ καὶ τὰ ἔργα καὶ τὸ ζη̃ν τὸ εὐ̃ καὶ τὸ κακω̃σ.

2. αἱ δὲ συντυχίαι οὐ κύριαι του̃ εὐ̃, ἀκολουθου̃σι δὲ καὶ αὑ̃ται συμφώνωσ τοι̃σ πρὸ αὐτω̃ν καὶ ἴασιν ἀκολουθία̨ ἐμπλεκει̃σαι. Συμπλέκει δὲ πάντα τὸ ἡγούμενον συμφερομένων τω̃ν ἐφ' ἑκάτερα κατὰ φύσιν, οἱ̃ον ἐν στρατηγίαισ ἡγουμένου μὲν του̃ στρατηγου̃, συμπνεόντων δὲ τω̃ν συντεταγμένων. 'Ετάχθη δὲ τὸ πα̃ν προνοία̨ στρατηγικη̨̃ ὁρώση̨ καὶ τὰσ πράξεισ καὶ τὰ πάθη καὶ ἃ δει̃ παρει̃ναι, σιτία καὶ ποτὰ καὶ δὴ καὶ ὅπλα πάντα καὶ μηχανήματα, καὶ ὅσα ἐξ αὐτω̃ν συμπλεκομένων προεώραται, ἵνα τὸ ἐκ τούτων συμβαι̃νον ἔχη̨ χώραν του̃ τεθη̃ναι εὐ̃, καὶ ἐλήλυθε πάντα τρόπον τινὰ εὐμήχανον παρὰ του̃ στρατηγου̃, καίτοι ἔξωθεν ἠ̃ν ὅσα ἔμελλον δράσειν οἱ ἐναντίοι. Εἰ δὲ οἱ̃όν τε ἠ̃ν κἀκείνου ἄρχειν του̃ στρατοπέδου, εἰ δὲ δὴ <ὁ μέγασ ἡγεμὼν> εἴη, ὑφ' ὡ̨̃ πάντα, τί ἂν ἀσύντακτον, τί δὲ οὐκ ἂν συνηρμοσμένον εἴη;

3. καὶ γὰρ "εἰ ἐγὼ κύριοσ του̃ τάδε ἑλέσθαι ἢ τάδε"; 'Αλλ' ἃ αἱρήσει, συντέτακται, ὅτι μὴ ἐπεισόδιον τὸ σὸν τω̨̃ παντί, ἀλλ' ἠρίθμησαι ὁ τοιόσδε. 'Αλλὰ πόθεν ὁ τοιόσδε; 'Έστι δὴ δύο, ἃ ὁ λόγοσ ζητει̃, τὸ μέν, εἰ ἐπὶ τὸν ποιήσαντα, εἴ τισ ἐστίν, ἀνενεγκει̃ν δει̃ του̃ ποιου̃ του̃ ἐν τοι̃σ ἤθεσιν ἑκάστου τὴν αἰτίαν ἢ ἐπὶ τὸ γενόμενον αὐτό: ἢ ὅλωσ οὐκ αἰτιατέον, ὥσπερ οὐδὲ ἐπὶ φυτω̃ν γενέσεωσ, ὅτι μὴ αἰσθάνεται, ἢ ἐπὶ ζώ̨ων τω̃ν ἄλλων, ὅτι μὴ ὡσ ἄνθρωποι ἔχουσι: ταὐτὸν γὰρ τούτω̨ "διὰ τί ἄνθρωποι οὐχ ὅπερ θεοί;" Διὰ τί γὰρ ἐνταυ̃θα οὔτε αὐτὰ οὔτε τὸν ποιήσαντα εὐλόγωσ αἰτιώμεθα, ἐπὶ δὲ ἀνθρώπων, ὅτι μὴ κρει̃ττον ἢ του̃το; Εἰ μὲν γάρ, ὅτι ἐδύνατο του̃το κάλλιον εἰ̃ναι, εἰ μὲν παρ' αὐτου̃ προστιθέντοσ τι εἰσ τὸ κρει̃ττον, αὐτὸσ αἴτιοσ ἑαυτω̨̃ ὁ μὴ ποιήσασ: εἰ δὲ μὴ παρ' αὐτου̃, ἀλλ' ἔδει ἔξωθεν προσει̃ναι παρὰ του̃ γεννητου̃, ἄτοποσ ὁ τὸ πλέον ἀπαιτω̃ν του̃ δοθέντοσ, ὥσπερ εἰ καὶ ἐπὶ τω̃ν ἄλλων ζώ̨ων ἀπαιτοι̃ καὶ τω̃ν φυτω̃ν. Δει̃ γὰρ οὐ ζητει̃ν, εἰ ἔλαττον ἄλλου, ἀλλ' εἰ ὡσ αὐτὸ αὐτάρκωσ: οὐ γὰρ πάντα ἴσα ἔδει. '~Αρ' οὐ̃ν μετρήσαντοσ αὐτου̃ προαιρέσει του̃ μὴ δει̃ν πάντα ἴσα; Οὐδαμω̃σ: ἀλλ' οὕτω κατὰ φύσιν εἰ̃χε γενέσθαι. 'Ακόλουθοσ γὰρ οὑ̃τοσ ὁ λόγοσ ψυχη̨̃ ἄλλη̨, ἀκόλουθοσ δὲ ψυχὴ αὕτη νω̨̃, νου̃σ δὲ οὐ τούτων τι ἕν, ἀλλὰ πάντα: τὰ δὲ πάντα πολλά: πολλὰ δὲ ὄντα καὶ οὐ ταὐτὰ τὰ μὲν πρω̃τα, τὰ δὲ δεύτερα, τὰ δὲ ἐφεξη̃σ καὶ τη̨̃ ἀξία̨ ἔμελλεν εἰ̃ναι. Καὶ τοίνυν καὶ τὰ γενόμενα ζω̨̃α οὐ ψυχαὶ μόνον, ἀλλὰ ψυχω̃νἐλαττώσεισ, οἱ̃ον ἐξίτηλον ἤδη προιόντων. 'Ο γὰρ του̃ ζώ̨ου λόγοσ, κἂν ἔμψυχοσ ἠ̨̃, ἑτέρα ψυχή, οὐκ ἐκείνη, ἀφ' ἡ̃σ ὁ λόγοσ, καὶ ὁ σύμπασ οὑ̃τοσ ἐλάττων δὴ γίνεται σπεύδων εἰσ ὕλην, καὶ τὸ γενόμενον ἐξ αὐτου̃ ἐνδεέστερον. Σκόπει δὴ ὅσον ἀφέστηκε τὸ γενόμενον καὶ ὅμωσ ἐστὶ θαυ̃μα. Οὐ τοίνυν, εἰ τοιου̃τον τὸ γενόμενον, καὶ τὸ πρὸ αὐτου̃ τοιου̃τον: ἔστι γὰρ παντὸσ κρει̃ττον του̃ γενομένου καὶ ἔξω αἰτίασ καὶ μα̃λλον θαυμάσαι, ὅτι ἔδωκέ τι μετ' αὐτὸ καὶ τὰ ἴχνη αὐτου̃ τοιαυ̃τα. Εἰ δὲ δὴ καὶ πλέον ἔδωκεν ἢ ὅσον ἔχουσι κτήσασθαι, ἔτι μα̃λλον ἀποδεκτέον: ὥστε κινδυνεύειν τὴν αἰτίαν ἐπὶ τοὺσ γενομένουσ ἰέναι, τὸ δὲ τη̃σ προνοίασ μειζόνωσ ἔχειν.

4. 'Απλου̃ μὲν γὰρ ὄντοσ του̃ ἀνθρώπου-λέγω δὲ ἁπλου̃ ὡσ του̃το ὃ πεποίηται μόνον ὄντοσ καὶ κατὰ ταυ̃τα ποιου̃ντοσ καὶ πάσχοντοσ-ἀπη̃ν αἰτία ἡ κατὰ τὴν ἐπιτίμησιν, ὥσπερ ἐπὶ τω̃ν ζώ̨ων τω̃ν ἄλλων. Νυ̃ν δὲ ἄνθρωποσ μόνον ἐν ψόγω̨ ὁ κακὸσ καὶ του̃το ἴσωσ εὐλόγωσ. Οὐ γὰρ μόνον ὃ πεποίηταί ἐστιν, ἀλλ' ἔχει ἀρχὴν ἄλλην ἐλευθέραν οὐκ ἔξω τη̃σ προνοίασ οὐ̃σαν οὐδὲ του̃ λόγου του̃ ὅλου: οὐ γὰρ ἀπήρτηται ἐκει̃να τούτων, ἀλλ' ἐπιλάμπει τὰ κρείττω τοι̃σ χείροσι καὶ ἡ τελεία πρόνοια του̃το: καὶ λόγοσ ὁ μὲν ποιητικόσ, ὁ δὲ συνάπτων τὰ κρείττω τοι̃σ γενομένοισ, κἀκει̃να πρόνοια ἡ ἄνωθεν, ἡ δὲ ἀπὸ τη̃σ ἄνω, ὁ ἕτεροσ λόγοσ συνημμένοσ ἐκείνω̨, καὶ γίνεται ἐξ ἀμφοι̃ν πα̃ν πλέγμα καὶ πρόνοια ἡ πα̃σα. 'Αρχὴν μὲν οὐ̃ν ἔχουσιν ἄλλην ἄνθρωποι, οὐ πάντεσ δὲ πα̃σιν οἱ̃σ ἔχουσι χρω̃νται,ἀλλ' οἱ μὲν τη̨̃ ἑτέρα̨, οἱ δὲ τη̨̃ ἑτέρα̨ ἢ ται̃σ ἑτέραισ ται̃σ χείροσι χρω̃νται. Πάρεισι δὲ κἀκει̃ναι οὐκ ἐνεργου̃σαι εἰσ αὐτούσ, οὔ τι γε αὐταὶ ἀργου̃σαι: πράττει γὰρ ἕκαστον τὸ ἑαυτου̃. 'Αλλ' εἰσ τούτουσ οὐκ ἐνεργου̃σιν αἰτία̨ τίνοσ, εἴποι τισ ἄν, παρου̃σαι; 'Ή οὐ πάρεισι; Καίτοι πάντη φαμὲν παρει̃ναι καὶ οὐδὲν ἔρημον. 'Ή οὐ τούτοισ, ἐν οἱ̃σ μὴ εἰσ αὐτοὺσ ἐνεργει̃. Διὰ τί οὐ̃ν οὐκ ἐνεργει̃ εἰσ πάντασ, εἴπερ μέρη καὶ ταυ̃τα αὐτω̃ν; Λέγω δὲ τὴν ἀρχὴν τὴν τοιαύτην. 'Επὶ μὲν γὰρ τω̃ν ἄλλων ζώ̨ων οὐκ αὐτω̃ν ἡ ἀρχὴ αὕτη, ἐπὶ δὲ ἀνθρώπων οὐκ ἐπὶ πάντων. '~Αρ' οὐ̃ν οὐκ ἐπὶ πάντων οὐ μόνον ἥδε; 'Αλλὰ διὰ τί οὐ μόνη; 'Εφ' ὡ̃ν δὲ μόνη, καὶ κατὰ ταύτην τὸ ζη̃ν, τὰ δ' ἄλλα ὅσον ἀνάγκη. Εἴτε γὰρ ἡ σύστασισ τοιαύτη, ὡσ οἱ̃ον εἰσ θολερὸν ἐμβάλλειν, εἴτε ἐπιθυμίαι κρατου̃σιν, ὅμωσ ἀνάγκη λέγειν ἐν τω̨̃ ὑποκειμένω̨ τὸ αἴτιον εἰ̃ναι. 'Αλλὰ πρω̃τον μὲν δόξει οὐκέτι ἐν τω̨̃ λόγω̨, ἀλλὰ μα̃λλον ἐν τη̨̃ ὕλη̨, καὶ ἡ ὕλη, οὐχ ὁ λόγοσ κρατήσει, εἰ̃τα τὸ ὑποκείμενον ὡσ πέπλασται. 'Ή τὸ ὑποκείμενον τη̨̃ ἀρχη̨̃ ὁ λόγοσ ἐστὶ καὶ τὸ ἐκ του̃ λόγου γενόμενον καὶ ὂν κατὰ τὸν λόγον: ὥστε οὐχ ἡ ὕλη κρατήσει, εἰ̃τα ἡ πλάσισ. Καὶ τὸ τοιόνδε εἰ̃ναι ἐπὶ τὴν προτέραν βιοτὴν ἀνάγοι τισ, οἱ̃ον γινομένου ἐκ τω̃ν προτέρων ἀμυδρου̃ ὡσ πρὸσ τὸν πρὸ αὐτου̃ του̃ λόγου, οἱ̃ον ψυχη̃σ ἀσθενεστέρασ γενομένησ: ὕστερον δὲ καὶ ἐκλάμψει. Καὶ ὁ λόγοσ δὲ λεγέσθω ἔχειν καὶ τὸν λόγον αὐ̃ ἐν αὐτω̨̃ τη̃σ ὕλησ, ἣν αὐτω̨̃ ἐργάσεται ποιώσασ καθ' αὑτὸν τὴν ὕλην ἢ σύμφωνον εὑρών. Οὐ γὰρ ὁ του̃ βοὸσ λόγοσ ἐπ' ἄλλησ ἢβοὸσ ὕλησ: ὅθεν καὶ εἰσ τὰ ἄλλα ζω̨̃ά φησιν εἰσκρίνεσθαι οἱ̃ον ἄλλησ τη̃σ ψυχη̃σ γενομένησ καὶ ἑτεροιωθέντοσ του̃ λόγου, ἵνα γένηται ψυχὴ βοόσ, ἣ πρότερον ἠ̃ν ἄνθρωποσ: ὥστε κατὰ δίκην ὁ χείρων. 'Αλλ' ἐξ ἀρχη̃σ διὰ τί ὁ χείρων ἐγένετο καὶ πω̃σ ἐσφάλη; Πολλάκισ εἴρηται, ὡσ οὐ πρω̃τα πάντα, ἀλλ' ὅσα δεύτερα καὶ τρίτα ἐλάττω τὴν φύσιν τω̃ν πρὸ αὐτω̃ν ἔχει, καὶ σμικρὰ ῥοπὴ ἀρκει̃ εἰσ ἔκβασιν του̃ ὀρθου̃. Καὶ ἡ συμπλοκὴ δὲ ἡ πρὸσ ἄλλο ἄλλου ὥσπερ τισ σύγκρασίσ ἐστιν, ἑτέρου ἐξ ἀμφοι̃ν γενομένου, καὶ οὐκ ὄντοσ ἠλάττωσεν: ἀλλὰ ἐγένετο ἐξ ἀρχη̃σ ἔλα 64;τον τὸ ἔλαττον καὶ ἔστιν ὃ ἐγένετο κατὰ φύσιν τὴν αὐτου̃ ἔλαττον, καί, εἰ τὸ ἀκόλουθον πάσχει, πάσχει τὸ κατ' ἀξίαν. Καὶ εἰσ τὰ προβεβιωμένα δὲ ἀναπέμπειν δει̃ τὸν λογισμὸν ὡσ κἀκει̃θεν ἠρτημένων τω̃ν ἐφεξη̃σ.

5. γίνεται τοίνυν ἡ πρόνοια ἐξ ἀρχη̃σ εἰσ τέλοσ κατιου̃σα ἄνωθεν οὐκ ἴση οἱ̃ον κατ' ἀριθμόν, ἀλλὰ κατ' ἀναλογίαν ἄλλη ἐν ἄλλω̨ τόπω̨, ὥσπερ ἐπὶ ζώ̨ου ἑνὸσ εἰσ ἔσχατον ἐξ ἀρχη̃σ ἠρτημένου, ἑκάστου τὸ οἰκει̃ον ἔχοντοσ, του̃ μὲν βελτίονοσ τὸ βέλτιον τη̃σ ἐνεργείασ, του̃ δὲ πρὸσ τὸ κάτω ἤδη ἐνεργου̃ντόσ τε του̃ αὐτου̃ καὶ πάσχοντοσ τὰ ὅσα αὐτω̨̃ οἰκει̃α παθήματα πρὸσ αὐτό τε καὶ πρὸσ τὴν σύνταξιν τὴν πρὸσ ἄλλο. Καὶ δὴ καὶ οὑτωσὶ πληγέντα οὕτωσ ἐφθέγξατο τὰ φωνήεντα, τὰ δὲ σιωπη̨̃ πάσχει καὶ κινει̃ταιτὰ ἀκόλουθα, καὶ ἐκ τω̃ν φθόγγων ἁπάντων καὶ ἐκ τω̃ν παθημάτων καὶ ἐνεργημάτων μία του̃ ζώ̨ου οἱ̃ον φωνὴ καὶ ζωὴ καὶ βίοσ: καὶ γὰρ καὶ τὰ μόρια διάφορα ὄντα καὶ διάφορον τὴν ἐνέργειαν ἔχοντα: ἄλλο γὰρ ποιου̃σι πόδεσ, ὀφθαλμοὶ δ' ἄλλο, διάνοια δὲ ἄλλο καὶ νου̃σ ἄλλο. 'Έν δὲ ἐκ πάντων καὶ πρόνοια μία: εἱμαρμένη δὲ ἀπὸ του̃ χείρονοσ ἀρξαμένη, τὸ δὲ ὑπεράνω πρόνοια μόνον. Τὰ μὲν γὰρ ἐν τω̨̃ κόσμω̨ τω̨̃ νοητω̨̃ πάντα λόγοσ καὶ ὑπὲρ λόγον: νου̃σ γὰρ καὶ ψυχὴ καθαρά: τὸ δὲ ἐντευ̃θεν ἤδη ὅσον μὲν ἔρχεται ἐκει̃θεν, πρόνοια, καὶ ὅσον ἐν ψυχη̨̃ καθαρα̨̃ καὶ ὅσον ἐντευ̃θεν εἰσ τὰ ζω̨̃α. 'Έρχεται δὲ μεριζόμενοσ ὁ λόγοσ οὐκ ἴσα: ὅθεν οὐδ' ἴσα ποιει̃, ὥσπερ καὶ ἐν ζώ̨ω̨ ἑκάστω̨. Τὸ δὲ ἐντευ̃θεν ἤδη ἀκόλουθα μὲν τὰ δρώμενα καὶ προνοία̨ ἑπόμενα, εἴ τισ δρώ̨η θεοι̃σ φίλα: ἠ̃ν γὰρ θεοφιλὴσ ὁ λόγοσ ὁ προνοίασ. Συνείρεται μὲν οὐ̃ν καὶ τὰ τοιαυ̃τα τω̃ν ἔργων, πεποίηται δὲ οὐ προνοία̨, ἀλλὰ γενόμενα ἢ παρὰ ἀνθρώπων τὰ γενόμενα ἢ παρ' ὁτουου̃ν ἢ ζώ̨ου ἢ ἀψύχου, εἴ τι ἐφεξη̃σ τούτοισ χρηστόν, πάλιν κατείληπται προνοία̨, ὡσ πανταχου̃ ἀρετὴν κρατει̃ν καὶ μετατιθεμένων καὶ διορθώσεωσ τυγχανόντων τω̃ν ἡμαρτημένων, οἱ̃ον ἐν ἑνὶ σώματι ὑγιείασ δοθείσησ κατὰ πρόνοιαν του̃ ζώ̨ου, γενομένησ ...τομη̃σ _καὶ ὅλωσ τραύματοσ, πάλιν ἐφεξη̃σ ὁ λόγοσ ὁ διοικω̃ν συνάπτοι καὶ συνάγοι καὶ ἰω̨̃το καὶ διορθοι̃το τὸ πονη̃σαν. 'Ώστε τὰ κακὰ ἑπόμενα εἰ̃ναι, ἐξ ἀνάγκησ δέ: καὶ γὰρ παρ' ἡμω̃ν κατ' αἰτίασ οὐχ ὑπὸ τη̃σ προνοίασ ἠναγκασμένων, ἀλλ' ἐξ αὐτω̃ν συναψάντων μὲν τοι̃σ τη̃σ προνοίασκαὶ ἀπὸ προνοίασ ἔργοισ, τὸ δὲ ἐφεξη̃σ συνει̃ραι κατὰ βούλησιν ἐκείνησ οὐ δυνηθέντων, ἀλλὰ κατὰ τὴν τω̃ν πραξάντων ἢ κατ' ἄλλο τι τω̃ν ἐν τω̨̃ παντί, μηδ' αὐτου̃ κατὰ πρόνοιαν πεπραχότοσ ἢ πεποιηκότοσ τι ἐν ἡμι̃ν πάθοσ. Οὐ γὰρ τὸ αὐτὸ ποιει̃ πα̃ν προσελθὸν παντί, ἀλλὰ τὸ αὐτὸ πρὸσ ἄλλο καὶ ἄλλο πρὸσ ἄλλο: οἱ̃ον καὶ τὸ τη̃σ 'Ελένησ κάλλοσ πρὸσ μὲν τὸν Πάριν ἄλλο εἰργάζετο, 'Ιδομενεὺσ δὲ ἔπαθεν οὐ τὸ αὐτό: καὶ ἀκόλαστοσ ἀκολάστω̨ καλὸσ καλω̨̃ συμπεσὼν ἄλλο, ὁ δὲ σώφρων καλὸσ ἄλλο πρὸσ σώφρονα τοιου̃τον: ἢ πρὸσ ἀκόλαστον ἄλλο ὁ αὐτόσ, ὁ δ' ἀκόλαστοσ πρὸσ αὐτὸν ἄλλο. Καὶ παρὰ μὲν του̃ ἀκολάστου τὸ πραχθὲν οὔτε ὑπὸ προνοίασ οὔτε κατὰ πρόνοιαν, τὸ δ' ὑπὸ του̃ σώφρονοσ ἔργον οὐχ ὑπὸ προνοίασ μέν, ὅτι ὑπ' αὐτου̃, κατὰ πρόνοιαν δέ: σύμφωνον γὰρ τω̨̃ λόγω̨, ὥσπερ καὶ ὃ ὑγιεινω̃σ πράξειεν ἄν τισ αὐτὸσ πράξασ κατὰ λόγον τὸν του̃ ἰατρου̃. Του̃το ; γὰρ καὶ ὁ ἰατρὸσ παρὰ τη̃σ τέχνησ ἐδίδου εἴσ τε τὸ ὑγιαι̃νον εἴσ τε τὸ κάμνον. 'Ό δ' ἄν τισ μὴ ὑγιαι̃νον ποιη̨̃, αὐτόσ τε ποιει̃ καὶ παρὰ τὴν πρόνοιαν του̃ ἰατρου̃ εἰργάσατο.

6. πόθεν οὐ̃ν καὶ τὰ χείρω μάντεισ προλέγουσι καὶ εἰσ τὴν του̃ παντὸσ φορὰν ὁρω̃ντεσ πρὸσ ται̃σ ἄλλαισ μαντείαισ προλέγουσι ταυ̃τα; 'Ή δη̃λον ὅτι τω̨̃ συμπεπλέχθαι πάντα τὰ ἐναντία, οἱ̃ον τὴν μορφὴν καὶ τὴν ὕλην: οἱ̃ον ἐπὶ ζώ̨ου συνθέτου ὄντοσ ὁ [τι] τὴν μορφὴν καὶ τὸν λόγον θεωρω̃ν καὶ τὸ μεμορφωμένον θεωρει̃. Οὐ γὰρ ὡσαύτωσ ζω̨̃ον νοητὸν καὶ ζω̨̃ον σύνθετον θεωρει̃, ἀλλὰ λόγον ζώ̨ου ἐν τω̨̃συνθέτω̨ μορφου̃ντα τὰ χείρω. Ζώ̨ου δὴ ὄντοσ του̃ παντὸσ ὁ τὰ ἐν αὐτω̨̃ γινόμενα θεωρω̃ν θεωρει̃ ἅμα καὶ ἐξ ὡ̃ν ἐστι καὶ τὴν πρόνοιαν τὴν ἐπ' αὐτω̨̃: τέταται δὴ ἐπὶ πάντα καὶ τὰ γινόμενα: τὰ δ' ἐστὶ καὶ ζω̨̃α καὶ πράξεισ αὐτω̃ν καὶ διαθέσεισ κραθει̃σαι, <λόγω̨ καὶ ἀνάγκη̨ μεμιγμέναι>: μεμιγμένα οὐ̃ν θεωρει̃ καὶ διηνεκω̃σ μιγνύμενα: καὶ διακρίνειν μὲν αὐτὸσ οὐ δύναται πρόνοιαν καὶ τὸ κατὰ πρόνοιαν χωρὶσ καὶ αὐ̃ τὸ ὑποκείμενον ὅσα δίδωσιν εἰσ τὸ [ὑποκείμενον] παρ' αὐτου̃. 'Αλλ' οὐδὲ ἀνδρὸσ του̃το ποιει̃ν ἢ σοφου̃ τινοσ καὶ θείου: <ἢ θεὸσ ἂν ἔχοι>, φαίη τισ ἄν, <του̃το> τὸ <γέρασ>. Καὶ γὰρ οὐ του̃ μάντεωσ τὸ διότι, ἀλλὰ τὸ ὅτι μόνον εἰπει̃ν, καὶ ἡ τέχνη ἀνάγνωσισ φυσικω̃ν γραμμάτων καὶ τάξιν δηλούντων καὶ οὐδαμου̃ πρὸσ τὸ ἄτακτον ἀποκλινόντων, μα̃λλον δὲ καταμαρτυρούσησ τη̃σ φορα̃σ καὶ εἰσ φω̃σ ἀγούσησ καὶ πρὶν παρ' αὐτω̃ν φανη̃ναι, οἱ̃οσ ἕκαστοσ καὶ ὅσα. Συμφέρεται γὰρ καὶ ταυ̃τα ἐκείνοισ κἀκει̃να τούτοισ συντελου̃ντα ἅμα πρὸσ σύστασιν καὶ ἀιδιότητα κόσμου, ἀναλογία̨ δὲ σημαίνοντα τὰ ἄλλα τω̨̃ τετηρηκότι: ἐπεὶ καὶ αἱ ἄλλαι μαντικαὶ τω̨̃ ἀναλόγω̨. Οὐ γὰρ ἔδει ἀπηρτη̃σθαι ἀλλήλων τὰ πάντα, ὡμοιω̃σθαι δὲ πρὸσ ἄλληλα ἀμη̨γέπη̨. Καὶ του̃τ' ἂν ἴσωσ εἴη τὸ λεγόμενον ὡσ συνέχει τὰ πάντα ἀναλογία. 'Έστι δὲ τοιου̃τον ἡ ἀναλογία, ὥστε καὶ τὸ χει̃ρον πρὸσ τὸ χει̃ρον ὡσ τὸ βέλτιον πρὸσ τὸ βέλτιον, οἱ̃ον ὡσ ὄμμα πρὸσ ὄμμα καὶ ποὺσ πρὸσ πόδα, θάτερον πρὸσ θάτερον, καί, εἰ βούλει, ὡσ ἀρετὴ πρὸσ δικαιοσύνην καὶ κακία πρὸσ ἀδικίαν. Εἰ τοίνυνἀναλογία ἐν τω̨̃ παντί, καὶ προειπει̃ν ἔνι: καὶ εἰ ποιει̃ δὲ ἐκει̃να εἰσ ταυ̃τα, οὕτω ποιει̃, ὡσ καὶ τὰ ἐν παντὶ ζώ̨ω̨ εἰσ ἄλληλα, οὐχ ὡσ θάτερον γεννα̨̃ θάτερον-ἅμα γὰρ γεννα̃ται- ἀλλ' ὡσ, ἡ̨̃ πέφυκεν ἕκαστον, οὕτω καὶ πάσχει τὸ πρόσφορον εἰσ τὴν αὐτου̃ φύσιν, καὶ ὅτι του̃το τοιου̃τον, καὶ τὸ τοιου̃τον του̃το: οὕτω γὰρ καὶ λόγοσ εἱ̃σ.

7. καὶ ὅτι δὲ τὰ βελτίω, καὶ τὰ χείρω. 'Επεὶ πω̃σ ἂν εἴη τι χει̃ρον ἐν πολυειδει̃ μὴ ὄντοσ βελτίονοσ, ἢ πω̃σ τὸ βέλτιον μὴ χείρονοσ; 'Ώστε οὐκ αἰτιατέον τὸ χει̃ρον ἐν τω̨̃ βελτίονι, ἀλλὰ ἀποδεκτέον τὸ βέλτιον, ὅτι ἔδωκεν ἑαυτου̃ τω̨̃ χείρονι. 'Όλωσ δὲ οἱ ἀναιρει̃ν ἀξιου̃ντεσ τὸ χει̃ρον ἐν τω̨̃ παντὶ ἀναιρου̃σι πρόνοιαν αὐτήν. Τίνοσ γὰρ ἔσται; Οὐ γὰρ δὴ αὐτη̃σ οὐδὲ του̃ βελτίονοσ: ἐπεὶ καὶ τὴν ἄνω πρόνοιαν ὀνομάζοντεσ πρὸσ τὸ κάτω λέγομεν. Τὸ μὲν γὰρ εἰσ ἓν πάντα ἀρχή, ἐν ἡ̨̃ ὁμου̃ πάντα καὶ ὅλον πάντα. Πρόεισι δὲ ἤδη ἐκ ταύτησ ἕκαστα μενούσησ ἐκείνησ ἔνδον οἱ̃ον ἐκ ῥίζησ μια̃σ ἑστώσησ αὐτη̃σ ἐν αὐτη̨̃: τὰ δὲ ἐξήνθησεν εἰσ πλη̃θοσ μεμερισμένον εἴδωλον ἕκαστον ἐκείνου φέρον, ἄλλο δὲ ἐν ἄλλω̨ ἐνταυ̃θα ἤδη ἐγίγνετο καὶ ἠ̃ν τὰ μὲν πλησίον τη̃σ ῥίζησ, τὰ δὲ προιόντα εἰσ τὸ πόρρω ἐσχίζετο καὶ μέχρισ οἱ̃ον κλάδων καὶ ἄκρων καὶ καρπω̃ν καὶ φύλλων: καὶ τὰ μὲν ἔμενεν ἀεί, τὰ δὲ ἐγίνετο ἀεί, οἱ καρποὶ καὶ τὰ φύλλα: καὶ τὰ γινόμενα ἀεὶ εἰ̃χε τοὺσ τω̃ν ἐπάνω λόγουσ ἐν αὐτοι̃σ οἱ̃ον μικρὰ δένδρα βουληθέντα εἰ̃ναι, καὶ εἰ ἐγέννησε πρὶν φθαρη̃ναι, τὸ ἐγγὺσἐγέννα μόνον. Τὰ δὲ διάκενα οἱ̃ον τω̃ν κλάδων ἐπληρου̃το ἐκ τω̃ν αὐ̃ ἐκ τη̃σ ῥίζησ καὶ αὐτω̃ν ἄλλον τρόπον πεφυκότων, ἐξ ὡ̃ν καὶ ἔπασχε τὰ ἄκρα τω̃ν κλάδων, ὡσ ἐκ του̃ πλησίον οἴεσθαι τὸ πάθοσ ἰέναι μόνον: τὸ δὲ κατὰ τὴν ἀρχὴν αὐ̃ τὸ μὲν ἔπασχε, τὸ δὲ ἐποίει, ἡ δὲ ἀρχὴ ἀνήρτητο καὶ αὐτή. Πόρρωθεν μὲν γὰρ ἐλθόντα ἄλλα τὰ ποιου̃ντα εἰσ ἄλληλα, ἐξ ἀρχη̃σ δὲ ἀπὸ του̃ αὐτου̃, οἱ̃ον εἰ ἀδελφοὶ δρω̨̃έν τι ἀλλήλουσ ὅμοιοι γενόμενοι ἐκ τω̃ν αὐτω̃ν ὁρμηθέντεσ τω̃ν πεποιηκότων.

III.4

1. τω̃ν μὲν αἱ ὑποστάσεισ γίνονται μενόντων ἐκείνων, ἡ δὲ ψυχὴ κινουμένη ἐλέγετο γεννα̃ν καὶ αἴσθησιν τὴν ἐν ὑποστάσει καὶ φύσιν καὶ μέχρι φυτω̃ν. Καὶ γὰρ ἔχει αὐτὴν καὶ ἐν ἡμι̃ν οὐ̃σα, κρατει̃ δὲ μέροσ οὐ̃σαν: ὅταν δὲ ἐν φυτοι̃σ γένηται, αὕτη κρατει̃ οἱ̃ον μόνη γενομένη. Αὕτη μὲν οὐ̃ν οὐδὲν γεννα̨̃; Γεννα̨̃ πάντη ἕτερον αὑτη̃σ: οὐκέτι γὰρ ζωὴ μετὰ ταύτην, ἀλλὰ τὸ γεννώμενον ἄζων. Τί οὐ̃ν; 'Ή, ὥσπερ πα̃ν, ὅσον πρὸ τούτου ἐγεννα̃το, ἀμόρφωτον ἐγεννα̃το, εἰδοποιει̃το δὲ τω̨̃ ἐπιστρέφεσθαι πρὸσ τὸ γεννη̃σαν οἱ̃ον ἐκτρεφόμενον, οὕτω δὴ καὶ ἐνταυ̃θα τὸ γεννηθὲν οὐ ψυχη̃σ ἔτι εἰ̃δοσ-οὐ γὰρ ἔτι ζη̨̃-ἀλλ' ἀοριστίαν εἰ̃ναι παντελη̃. Εἰ μὲν γὰρ κἀν τοι̃σ προτέροισ ἡ ἀοριστία, ἀλλ' ἐν εἴδει: οὐ γὰρ πάντη ἀόριστον, ἀλλ' ὡσ πρὸσ τὴν τελείωσιν αὐτου̃: τὸ δὲ νυ̃ν πάντη. Τελειούμενον δὲ γίνεταισω̃μα μορφὴν λαβὸν τὴν τη̨̃ δυνάμει πρόσφορον, ὑποδοχὴ του̃ γεννήσαντοσ καὶ ἐκθρέψαντοσ: καὶ μόνον του̃το ἐν σώματι ἔσχατον τω̃ν ἄνω ἐν ἐσχάτω̨ του̃ κάτω.

2. καὶ τὸ <"ψυχὴ πα̃σα ἐπιμελει̃ται του̃ ἀψύχου"> ἐπὶ ταύτησ μάλιστα: αἱ δ' ἄλλαι ἄλλωσ. <Πάντα δὲ οὐρανὸν περιπολει̃ ἄλλοτε ἐν ἄλλοισ εἴδεσιν>, ἢ ἐν αἰσθητικω̨̃ εἴδει ἢ ἐν λογικω̨̃ ἢ ἐν αὐτω̨̃ τω̨̃ φυτικω̨̃. Τὸ γὰρ κρατου̃ν αὐτη̃σ μόριον τὸ ἑαυτω̨̃ πρόσφορον ποιει̃, τὰ δ' ἄλλα ἀργει̃: ἔξω γάρ. 'Εν δὲ ἀνθρώπω̨ οὐ κρατει̃ τὰ χείρω, ἀλλὰ σύνεστιν: οὐδέ γε τὸ κρει̃ττον ἀεί: ἔστι γὰρ καὶ ταυ̃τα χώραν τινὰ ἔχοντα. Διὸ καὶ ὡσ αἰσθητικοί: ἔστι γὰρ καὶ ὄργανα αἰσθήσεωσ: καὶ πολλὰ ὡσ φυτά: ἔστι γὰρ σω̃μα αὐξόμενον καὶ γεννω̃ν: ὥστε πάντα συνεργει̃, κατὰ δὲ τὸ κρει̃ττον τὸ ὅλον εἰ̃δοσ ἄνθρωποσ. 'Εξελθου̃σα δέ, ὅ τι περ ἐπλεόνασε, του̃το γίνεται. <Διὸ φεύγειν> δει̃ πρὸσ τὸ ἄνω, ἵνα μὴ εἰσ τὴν αἰσθητικὴν ἐπακολουθου̃ντεσ τοι̃σ αἰσθητοι̃σ εἰδώλοισ, μηδὲ εἰσ τὴν φυτικὴν ἐπακολουθου̃ντεσ τη̨̃ ἐφέσει του̃ γεννα̃ν καὶ <ἐδωδω̃ν λιχνείαισ>, ἀλλ' εἰσ τὸ νοερὸν καὶ νου̃ν καὶ θεόν. 'Όσοι μὲν οὐ̃ν τὸν ἄνθρωπον ἐτήρησαν, πάλιν ἄνθρωποι. 'Όσοι δὲ αἰσθήσει μόνον ἔζησαν, ζω̨̃α: ἀλλ' εἰ μὲν αἰσθήσεισ μετὰ θυμου̃, τὰ ἄγρια, καὶ ἡ διαφορὰ ἡ ἐν τούτοισ τὸ διάφορον τω̃ν τοιούτων ποιει̃: ὅσοι δὲ μετ' ἐπιθυμίασ καὶ τη̃σ ἡδονη̃σ του̃ ἐπιθυμου̃ντοσ, τὰ ἀκόλαστα τω̃ν ζώ̨ων καὶγαστρίμαργα. Εἰ δὲ μηδ' αἰσθήσει μετὰ τούτων, ἀλλὰ νωθεία̨ αἰσθήσεωσ μετ' αὐτω̃ν, καὶ φυτά: μόνον γὰρ του̃το ἢ μάλιστα ἐνήργει τὸ φυτικόν, καὶ ἠ̃ν αὐτοι̃σ μελέτη δενδρωθη̃ναι. Τοὺσ δὲ φιλομούσουσ μέν, καθαρίουσ δὲ τὰ ἄλλα, εἰσ τὰ ὠ̨δικά: τοὺσ δὲ ἀλόγωσ βασιλέασ αἰετούσ, εἰ μὴ ἄλλη κακία παρείη: μετεωρολόγουσ δὲ ἄνευ φρονήσεωσ εἰσ τὸν οὐρανὸν ἀεὶ αἰρομένουσ εἰσ ὄρνεισ μετεώρουσ ται̃σ πτήσεσιν. 'Ο δὲ τὴν πολιτικὴν ἀρετὴν ἄνθρωποσ: ὁ δ' ἡ̃ττον ἀρετη̃σ πολιτικη̃σ μετέχων πολιτικὸν ζω̨̃ον, μέλιττα ἢ τὰ τοιαυ̃τα.

3. τίσ οὐ̃ν δαίμων; ὁ καὶ ἐνταυ̃θα. Τίσ δὲ θεόσ; ἢ ὁ ἐνταυ̃θα. Τὸ γὰρ ἐνεργη̃σαν του̃το ἕκαστον ἄγει, ἅτε καὶ ἐνταυ̃θα ἡγούμενον. '~Αρ' οὐ̃ν του̃τό ἐστιν <ὁ δαίμων, ὅσπερ ζω̃ντα εἰλήχει>; 'Ή οὔ, ἀλλὰ τὸ πρὸ αὐτου̃: του̃το γὰρ ἐφέστηκεν ἀργου̃ν, ἐνεργει̃ δὲ τὸ μετ' αὐτόν. Καὶ εἰ μὲν τὸ ἐνεργου̃ν ἡ̨̃ αἰσθητικοί, καὶ ὁ δαίμων τὸ λογικόν: εἰ δὲ κατὰ τὸ λογικὸν ζώ̨ημεν, ὁ δαίμων τὸ ὑπὲρ του̃το ἐφεστὼσ ἀργὸσσυγχωρω̃ν τω̨̃ ἐργαζομένω̨. 'Ορθω̃σ οὐ̃ν λέγεται <ἡμα̃σ αἱρήσεσθαι>. Τὸν γὰρ ὑπερκείμενον κατὰ τὴν ζωὴν αἱρούμεθα. Διὰ τί οὐ̃ν αὐτὸσ <ἄγει>; 'Ή τὸν βιοτεύσαντα οὐκ ἔστιν ἄγειν, ἀλλὰ πρὸ του̃ μὲν ἄγειν, ὅτε ἔζη, παυσάμενον δὲ του̃ ζη̃ν ἄλλω̨ παραχωρει̃ν τὴν ἐνέργειαν τεθνηκότα τὴν αὐτου̃ κατ' ἐνέργειαν ζωήν. 'Ο μὲν οὐ̃ν ἐθέλει ἄγειν καὶ κρατήσασ ζη̨̃ αὐτὸσ ἄλλον καὶ αὐτὸσ ἔχων δαίμονα: εἰ δὲ βαρύνοιτο τη̨̃ ῥώσει του̃ χείρονοσ ἤθουσ, ἔχει ἐκει̃νο τὴν δίκην. Ταύτη̨ καὶ ὁ κακὸσ ἐπὶ τὸ χει̃ρον βρίσαντοσ πρὸσ τὴν ὁμοιότητα του̃ ἐνεργήσαντοσ ἐν τη̨̃ ζωη̨̃ εἰσ βίον θήρειον. Εἰ δὲ ἕπεσθαι δύναιτο τω̨̃ δαίμονι τω̨̃ ἄνω αὐτου̃, ἄνω γίνεται ἐκει̃νον ζω̃ν καὶ ἐφ' ὃ ἄγεται κρει̃ττον μέροσ αὐτου̃ ἐν προστασία̨ θέμενοσ καὶ μετ' ἐκει̃νον ἄλλον ἕωσ ἄνω. 'Έστι γὰρ καὶ πολλὰ ἡ ψυχὴ καὶ πάντα καὶ τὰ ἄνω καὶ τὰ κάτω αὐ̃ μέχρι πάσησ ζωη̃σ, καὶ ἐσμὲν ἕκαστοσ κόσμοσ νοητόσ, τοι̃σ μὲν κάτω συνάπτοντεσ τω̨̃δε, τοι̃σ δὲ ἄνω καὶ τοι̃σ κόσμου τω̨̃ νοητω̨̃, καὶ μένομεν τω̨̃ μὲν ἄλλω̨ παντὶ νοητω̨̃ ἄνω, τω̨̃ δὲ ἐσχάτω̨ αὐτου̃ πεπεδήμεθα τω̨̃ κάτω οἱ̃ον ἀπόρροιαν ἀπ' ἐκείνου διδόντεσ εἰσ τὸ κάτω, μα̃λλον δὲ ἐνέργειαν, ἐκείνου οὐκ ἐλαττουμένου.

4. '~Αρ' οὐ̃ν ἀεὶ ἐν σώματι του̃το; 'Ή οὔ: ἐὰν γὰρ στραφω̃μεν, συνεπιστρέφεται καὶ του̃το. Τί οὐ̃ν ἡ του̃ παντόσ; 'Αποστήσεται καὶ τὸ αὐτη̃σ μέροσ στραφείσησ; 'Ή οὐδὲ συνένευσε τω̨̃ μέρει αὐτη̃σ τω̨̃ ἐσχάτω̨: οὐδὲ γὰρ ἠ̃λθεν οὐδὲ κατη̃λθεν, ἀλλὰ μενούσησ προσάπτεται τὸ σω̃μα του̃ κόσμου καὶ οἱ̃ον καταλάμπεται, οὐκ ἐνοχλου̃ν μὲν οὐδὲ παρέχον μερίμνασ, ἐν ἀσφαλει̃ του̃ κόσμου κειμένου. Τί οὐ̃ν; Οὐκ αἰσθάνεταί τινα αἴσθησιν; 'Όρασιν οὐκ ἔχει, φησίν, ὅτι μηδὲ ὀφθαλμούσ: οὐδὲ ὠ̃τα οὐδὲ ῥι̃νασ δηλονότι οὐδὲ γλω̃τταν. Τί οὐ̃ν; Συναίσθησιν ὥσπερ ἡμει̃σ τω̃ν ἐντὸσ ἡμω̃ν; 'Ή ὁμοίωσ κατὰ φύσιν ἐχόντων ἠρέμησισ. Οὐδὲ ἡδονή. Πάρεστιν οὐ̃ν καὶ τὸ φυτικὸν οὐ παρὸν καὶ τὸ αἰσθητικὸν ὡσαύτωσ. 'Αλλὰ περὶ μὲν του̃ κόσμου ἐν ἄλλοισ: νυ̃ν δὲ ὅσον ἐφήπτετο ἡ ἀπορία αὐτου̃ εἴρηται.

5. 'Αλλ' εἰ ἐκει̃ αἱρει̃ται τὸν δαίμονα καὶ εἰ τὸν βίον, πω̃σ ἔτι τινὸσ κύριοι; 'Ή καὶ ἡ αἵρεσισ ἐκει̃ ἡ λεγομένη τὴν τη̃σ ψυχη̃σ προαίρεσιν καὶ διάθεσιν καθόλου καὶ πανταχου̃ αἰνίττεται. 'Αλλ' εἰ ἡ προαίρεσισ τη̃σ ψυχη̃σ κυρία καὶ του̃το κρατει̃, ὃ ἂν πρόχειρον ἔχη̨ μέροσ ἐκ τω̃ν προβεβιωμένων, οὐκέτι τὸ σω̃μα αἴτιον οὐδενὸσ κακου̃ αὐτω̨̃: εἰ γὰρ προτερει̃ τὸ τη̃σ ψυχη̃σ ἠ̃θοσ του̃ σώματοσ καὶ του̃τ' ἔχει, ὃ εἵλετο, καὶ τὸν δαίμονα, φησίν, οὐκ ἀλλάττεται, οὐδὲ ὁ σπουδαι̃οσ ἐνταυ̃θα γίγνεται οὐδ' ὁ φαυ̃λοσ. '~Αρ' οὐ̃ν δυνάμει ἐστὶν ἑκάτεροσ, ἐνεργεία̨ δὲ γίγνεται; Τί οὐ̃ν, εἰ φαύλου σώματοσ ὁ τὸ ἠ̃θοσ σπουδαι̃οσ τύχοι, ὁ δὲ τἀναντία; 'Ή δύναται μα̃λλον καὶ ἡ̃ττον τὰ τη̃σ ψυχη̃σ ἑκατέρασ ἑκάτερα τὰ σώματα παρέχεσθαι, ἐπεὶ καὶ αἱἄλλαι ἔξωθεν τύχαι τὴν ὅλην προαίρεσιν οὐκ ἐκβιβάζουσιν. 'Όταν δὲ λέγηται, ὡσ πρω̃τον οἱ <κλη̃ροι>, εἰ̃τα <τὰ τω̃ν βίων παραδείγματα>, % ἔπειτα ται̃σ τύχαισ % καὶ ὡσ ἐκ τω̃ν παρόντων τοὺσ βίουσ κατὰ τὰ ἤθη, τὸ κύριον μα̃λλον δίδωσι ται̃σ ψυχαι̃σ διατιθείσαισ τὰ δοθέντα πρὸσ τὰ αὐτω̃ν ἤθη. 'Ότι γὰρ ὁ δαίμων οὑ̃τοσ οὐ παντάπασιν ἔξω-ἀλλ' οὕτωσ ὡσ μὴ συνδεδεμένοσ-οὐδ' ἐνεργω̃ν, ἡμέτεροσ δέ, ὡσ ψυχη̃σ πέρι εἰπει̃ν, οὐχ ὁ ἡμέτεροσ δέ, εἰ ὡσ ἄνθρωποι τοιοίδε τὴν ὑπ' αὐτὸν ζωὴν ἔχοντεσ, μαρτυρει̃ τὰ ἐν τω̨̃ Τιμαίω̨: ἃ εἰ μὲν οὕτω ληφθείη, οὐδεμίαν ἕξει μάχην σχόντα ἄν τινα ἀσυμφωνίαν, εἰ ἄλλωσ ὁ δαίμων ληφθείη. Τὸ δὲ <ἀποπληρωτὴν ὡ̃ν τισ εἵλετο> καὶ αὐτὸ σύμφωνον. Οὔτε γὰρ πολὺ κατωτέρω ἐα̨̃ ἐλθει̃ν εἰσ τὸ χει̃ρον ὑπερκαθήμενοσ, ἀλλ' ἐκει̃νο ἐνεργει̃ μόνον τὸ ὑπ' αὐτόν, οὔτε ὑπεράνω αὐτου̃ οὔτε εἰσ ἴσον: οὐ γὰρ δύναται ἄλλο γενέσθαι ἢ ἡ̨̃ ἐστι.

6. τί οὐ̃ν ὁ σπουδαι̃οσ; 'Ή ὁ τω̨̃ βελτίονι ἐνεργω̃ν. 'Ή οὐκ ἂν ἠ̃ν σπουδαι̃οσ συνεργου̃ντα ἑαυτω̨̃ τὸν δαίμονα ἔχων. Νου̃σ γὰρ ἐνεργει̃ ἐν τούτω̨. 'Ή οὐ̃ν δαίμων αὐτὸσ ἢ κατὰ δαίμονα καὶ δαίμων τούτω̨ θεόσ. '~Αρ' οὐ̃ν καὶ ὑπὲρ νου̃ν; Εἰτὸ ὑπὲρ νου̃ν δαίμων αὐτω̨̃, διὰ τί οὐ̃ν οὐκ ἐξ ἀρχη̃σ; 'Ή διὰ τὸν θόρυβον τὸν ἐκ τη̃σ γενέσεωσ. 'Υπάρχει δὲ ὅμωσ καὶ πρὸ λόγου ἡ κίνησισ ἡ ἔνδοθεν ὀρεγομένη τω̃ν αὐτη̃σ. Πάντωσ οὐ̃ν κατορθοι̃; 'Ή οὐ πάντωσ, εἴπερ οὕτωσ ἡ ψυχὴ διαθέσεωσ ἔχει, ὡσ ἐν τούτοισ τοι̃σ τοιοι̃σδε τοιάδε οὐ̃σα του̃τον ἔχειν βίον καὶ ταύτην προαίρεσιν. 'Ο μέντοι δαίμων οὑ̃τοσ, ὃν λέγομεν, ἀγαγὼν λέγεται εἰσ 'Άιδου οὐκέτι ὁ αὐτὸσ μένειν, ἐὰν μὴ τὰ αὐτὰ ἕληται πάλιν. Πρὸ δὲ του̃ πω̃σ; Τὸ δὴ ἀγαγει̃ν εἰσ τὴν κρίσιν τὸ εἰσ τὸ αὐτὸ σχη̃μα ἐλθει̃ν μετὰ τὴν ἀπογένεσιν, ὃ εἰ̃χε πρὸ τη̃σ γενέσεωσ: εἰ̃τα ὥσπερ ἀπ' ἀρχη̃σ ἄλλησ τὸν μεταξὺ τη̃σ ὕστερον γενέσεωσ χρόνον ται̃σ κολαζομέναισ πάρεστιν. 'Ή οὐδὲ βίοσ αὐται̃σ, ἀλλὰ δίκη. Τί δὲ ται̃σ εἰσ θήρεια σώματα εἰσιούσαισ; ἔλαττον ἢ δαίμων; 'Ή πονηρόσ γε ἢ εὐήθησ. Ται̃σ δὲ ἄνω; 'Ή τω̃ν ἄνω αἱ μὲν ἐν αἰσθητω̨̃, αἱ δὲ ἔξω. Αἱ μὲν οὐ̃ν ἐν αἰσθητω̨̃ ἢ ἐν ἡλίω̨ ἢ ἐν ἄλλω̨ τω̃ν πλανωμένων, αἱ δ' ἐν τη̨̃ ἀπλανει̃, ἑκάστη καθὸ λογικω̃σ ἐνήργησεν ἐνταυ̃θα: χρὴ γὰρ οἴεσθαι καὶ κόσμον εἰ̃ναι ἐν τη̨̃ ψυχη̨̃ ἡμω̃ν μὴ μόνον νοητόν, ἀλλὰ καὶ ψυχη̃σ τη̃σ κόσμου ὁμοειδη̃ διάθεσιν: νενεμημένησ οὐ̃ν κἀκείνησ εἴσ τε τὴν ἀπλανη̃ καὶ τὰσ πλανωμένασ κατὰ δυνάμεισ διαφόρουσ ὁμοειδει̃σ ταύταισ ται̃σ δυνάμεσι καὶ τὰσ παρ' ἡμι̃ν εἰ̃ναι καὶ ἐνέργειαν εἰ̃ναι παρ' ἑκάστησ καὶ ἀπαλλαγείσασ ἐκει̃ γίνεσθαι πρὸσ ἄστρον τὸ σύμφωνον τω̨̃ ἐνεργήσαντι καὶ ζήσαντι ἤθει καὶ δυνάμει: καὶ τοιούτω̨θεω̨̃ καὶ δαίμονί γε ἢ αὐτω̨̃ τούτω̨ χρήσεται ἢ τω̨̃ ὑπὲρ ταύτην τὴν δύναμιν: σκεπτέον δὲ του̃το βέλτιον. Τὰσ δ' ἔξω γενομένασ τὴν δαιμονίαν φύσιν ὑπερβεβηκέναι καὶ πα̃σαν εἱμαρμένην γενέσεωσ καὶ ὅλωσ [τὸ] ἐν τω̨̃δε τω̨̃ ὁρατω̨̃, ἕωσ ἐστὶν ἐκει̃, συνανενεχθείσησ καὶ τη̃σ ἐν αὐτη̨̃ φιλογενέσεωσ οὐσίασ, ἣν εἴ τισ λέγοι ταύτην εἰ̃ναι <τὴν περὶ τὰ σώματα γινομένην μεριστὴν> συμπληθύουσαν ἑαυτὴν καὶ συμμερίζουσαν τοι̃σ σώμασιν, ὀρθω̃σ λέξει. Μερίζεται δὲ οὐ μεγέθει: τὸ γὰρ αὐτὸ ἐν πα̃σιν ὅλον καὶ πάλιν ἕν: καὶ ἐξ ἑνὸσ ζώ̨ου ἀεὶ πολλὰ γεννα̃ται ταύτησ μεριζομένησ οὕτωσ, ὥσπερ καὶ ἐκ τω̃ν φυτω̃ν: περὶ τὰ σώματα γὰρ καὶ αὕτη μεριστή. Καὶ ὁτὲ μὲν μένουσα ἐπὶ του̃ αὐτου̃ δίδωσιν, οἱ̃ον ἡ ἐν τοι̃σ φυτοι̃σ: ὅπου δὲ ἀπελθου̃σα πρὶν ἀπελθει̃ν ἔδωκεν, οἱ̃ον καὶ ἐν τοι̃σ ἀνη̨ρημένοισ φυτοι̃σ ἢ ἐν ζώ̨οισ ἀποθανου̃σιν ἐκ σήψεωσ πολλω̃ν ἐξ ἑνὸσ γεννηθέντων. Συνεργει̃ν δὲ καὶ [τὴν] ἐκ του̃ παντὸσ τὴν τοιαύτην δύναμιν ἐνταυ̃θα τὴν αὐτὴν οὐ̃σαν.

7. πάλιν δὲ ἐὰν ἴη̨ ἡ ψυχὴ ἐνταυ̃θα, ἢ τὸν αὐτὸν ἢ ἄλλον ἔχει δαίμονα κατὰ τὴν ζωήν, ἣν ποιήσεται. 'Επιβαίνει οὐ̃ν μετὰ τούτου του̃ δαίμονοσ ὥσπερ σκάφουσ του̃δε του̃ παντὸσ πρω̃τον, εἰ̃τα παραλαβου̃σα ἡ του̃ ἀτράκτου λεγομένη φύσισ κατέταξεν ὥσπερ ἐν νηὶ εἴσ τινα ἕδραν τύχησ. Περιαγούσησ δὲ τη̃σ περιφορα̃σ ὥσπερ πνεύματοσ τὸν ἐπὶτη̃σ νεὼσ καθήμενον ἢ καὶ φερόμενον πολλαὶ καὶ ποικίλαι γίνονται καὶ θέαι καὶ μεταθέσεισ καὶ συμπτώματα, καὶ ὥσπερ ἐν αὐτη̨̃ τη̨̃ νηὶ ἢ παρὰ του̃ σάλου τη̃σ νεὼσ ἢ παρ' αὐτου̃ κινηθέντοσ ὁρμη̨̃ οἰκεία̨, ἣν ἂν σχοίη τω̨̃ ἐπὶ νεὼσ εἰ̃ναι παρὰ τὸν ἑαυτου̃ τρόπον. Οὐ γὰρ ὁμοίωσ ἐν τοι̃σ αὐτοι̃σ πα̃σ κινει̃ται ἢ βούλεται ἢ ἐνεργει̃. Γίνεται οὐ̃ν διάφορα διαφόροισ ἢ ἐκ τω̃ν αὐτω̃ν ἢ διαφόρων προσπεσόντων, ἢ τὰ αὐτὰ ἄλλοισ, κἂν διάφορα τὰ προσπεσόντα: τοιου̃τον γὰρ ἡ εἱμαρμένη.

III.5

1. περὶ ἔρωτοσ, πότερα θεόσ τισ ἢ δαίμων ἢ πάθοσ τι τη̃σ ψυχη̃σ, ἢ ὁ μὲν θεόσ τισ ἢ δαίμων, τὸ δέ τι καὶ πάθοσ, καὶ ποι̃όν τι ἕκαστον, ἐπισκέψασθαι ἄξιον τάσ τε τω̃ν ἄλλων ἀνθρώπων ἐπινοίασ ἐπιόντασ, καὶ ὅσαι ἐν φιλοσοφία̨ ἐγένοντο περὶ τούτων, καὶ μάλιστα ὅσα ὑπολαμβάνει ὁ θει̃οσ Πλάτων, ὃσ δὴ καὶ πολλὰ πολλαχη̨̃ τω̃ν ἑαυτου̃ περὶ ἔρωτοσ ἔγραψεν: ὃσ δὴ οὐ μόνον ἐν ται̃σ ψυχαι̃σ ἐγγιγνόμενόν τι πάθοσ εἴρηκεν εἰ̃ναι, ἀλλὰ καὶ δαίμονά φησιν αὐτὸν καὶ περὶ γενέσεωσ αὐτου̃ διεξη̃λθεν, ὅπωσ καὶ ὅθεν ἐστὶ γεγενημένοσ. Περὶ μὲν οὐ̃ν του̃ πάθουσ οὑ̃ τὸν ἔρωτα αἰτιώμεθα, ὅτι ἐγγίνεται ἐν ψυχαι̃σ ἐφιεμέναισ καλω̨̃ τινι συμπλακη̃ναι, καὶ ὡσ ἡ ἔφεσισ αὕτη ἡ μέν ἐστι παρὰ σωφρόνων αὐτω̨̃ τω̨̃ κάλλει οἰκειωθέντων, ἡ δὲ καὶ τελευτα̃ν ἐθέλει εἰσ αἰσχρου̃ τινοσ πρα̃ξιν, οὐδεὶσ ἀγνοει̃ δήπου: ὅθεν δὲ τὴν ἀρχὴν ἔχει ἑκάτεροσ, τὸ ἐντευ̃θεν ἐπισκοπει̃ν διὰ φιλοσοφίασ προσήκει. 'Αρχὴν δὲ εἴ τισ θει̃το τὴν αὐτου̃ κάλλουσ πρότερον ἐν ται̃σ ψυχαι̃σ ὄρεξιν καὶ ἐπίγνωσινκαὶ συγγένειαν καὶ οἰκειότητοσ ἄλογον σύνεσιν, τυγχάνοι ἄν, οἰ̃μαι, του̃ ἀληθου̃σ τη̃σ αἰτίασ. Τὸ μὲν γὰρ αἰσχρὸν ἐναντίον καὶ τη̨̃ φύσει καὶ τω̨̃ θεω̨̃. Καὶ γὰρ ἡ φύσισ πρὸσ τὸ καλὸν βλέπουσα ποιει̃ καὶ πρὸσ τὸ ὡρισμένον βλέπει, ὅ ἐστιν <ἐν τη̨̃ του̃ ἀγαθου̃ συστοιχία̨>: τὸ δὲ ἀόριστον αἰσχρὸν καὶ τη̃σ ἑτέρασ συστοιχίασ. Τη̨̃ δὲ φύσει γένεσισ ἐκει̃θεν ἐκ του̃ ἀγαθου̃ καὶ δηλονότι του̃ καλου̃. 'Ότω̨ δέ τισ ἄγαται καί ἐστι συγγενήσ, τούτου ὠ̨κείωται καὶ πρὸσ τὰσ εἰκόνασ. Εἰ δέ τισ ταύτην τὴν αἰτίαν ἀνέλοι, ὅπη̨ τὸ πάθοσ γίνεται καὶ δι' ἃσ αἰτίασ οὐχ ἕξει λέγειν οὐδ' ἐπ' αὐτω̃ν τω̃ν διὰ μίξιν ἐρώντων. Καὶ γὰρ οὑ̃τοι <τίκτειν> βούλονται <ἐν καλω̨̃>: ἐπείπερ ἄτοπον βουλομένην τὴν φύσιν καλὰ ποιει̃ν <ἐν αἰσχρω̨̃> γεννα̃ν βούλεσθαι. 'Αλλὰ γὰρ τοι̃σ μὲν τη̨̃δε γεννα̃ν κινουμένοισ ἀρκει̃ τὸ τη̨̃δε καλὸν ἔχειν, ὅπερ πάρεστιν ἐν εἰκόσι καὶ σώμασιν, ἐπεὶ μὴ τὸ ἀρχέτυπον αὐτοι̃σ πάρεστιν, ὅ ἐστιν αἴτιον αὐτοι̃σ του̃ καὶ του̃δε ἐρα̃ν. Καὶ εἰσ ἀνάμνησιν μὲν ἐκείνου ἀπὸ του̃δε ἐλθου̃σιν ἀγαπα̃ται του̃το ὡσ εἰκών, μὴ ἀναμνησθει̃σι δὲ ὑπ' ἀγνοίασ του̃ πάθουσ ἀληθὲσ του̃το φαντάζεται. Καὶ σώφροσι μὲν οὐ̃σιν ἀναμάρτητοσ ἡ πρὸσ τὸ τη̨̃δε καλὸν οἰκείωσισ, ἡ δὲ πρὸσ μίξιν ἔκπτωσισ ἁμαρτία. Καὶ ὅτω̨ μὲν καθαρὸσ ὁ του̃ καλου̃ ἔρωσ, ἀγαπητὸν τὸ κάλλοσ μόνον εἴτε ἀναμνησθέντι εἴτε καὶ μή, ὅτω̨ δὲ μέμικται καὶ ἄλλη του̃ <ἀθάνατον> εἰ̃ναι <ὡσ ἐν θνητω̨̃> ἐπιθυμία, οὑ̃τοσ ἐν τω̨̃ <ἀειγενει̃> καὶ ἀιδίω̨ τὸ καλὸν ζητει̃ καὶ κατὰ φύσιν μὲν ἰὼν σπείρει καὶ γεννα̨̃ ἐν καλω̨̃, σπείρων μὲν εἰσ τὸ ἀεί, ἐνκαλω̨̃ δὲ διὰ συγγένειαν του̃ καλου̃. Καὶ γὰρ καὶ τὸ ἀίδιον συγγενὲσ τω̨̃ καλω̨̃ καὶ ἡ ἀίδιοσ φύσισ τὸ πρώτωσ τοιου̃τον καὶ τὰ ἀπ' αὐτη̃σ τοιαυ̃τα πάντα. Τὸ μὲν οὐ̃ν μὴ γεννα̃ν ἐθέλον μα̃λλον αὐταρκέστερον τω̨̃ καλω̨̃, τὸ δὲ ἐφιέμενον ποιη̃σαι καλόν τε ἐθέλει ποιει̃ν ὑπ' ἐνδείασ καὶ οὐκ αὔ 64;αρκεσ: καί, εἴπερ τοιου̃τον ποιήσει, οἴεται, εἰ ἐν καλω̨̃ γεννήσεται. Οἳ δ' ἂν ἐν παρανόμω̨ καὶ παρὰ τὴν φύσιν ἐθέλωσι γεννα̃ν, ἐκ τη̃σ κατὰ φύσιν πορείασ ποιησάμενοι τὰσ ἀρχὰσ γενόμενοι παράφοροι ἐκ ταύτησ οἱ̃ον ὁδου̃ ὀλισθήσαντεσ κει̃νται πεσόντεσ οὔτε ἔρωτα γνόντεσ ἐφ' ὃ ἠ̃γεν αὐτοὺσ οὔτε ἔφεσιν γεννήσεωσ οὔτε χρη̃σιν κάλλουσ εἰκόνοσ οὔτε ὅ τι ἐστὶ κάλλοσ αὐτό. 'Αλλ' οὐ̃ν οἵ τε σωμάτων καλω̃ν καὶ [μὴ] διὰ μίξιν ἐρω̃ντεσ, ὅτι καλά ἐστιν ἐρω̃σιν, οἵ τε τὸν λεγόμενον μικτὸν ἔρωτα, γυναικω̃ν μέν, ἵνα καὶ τὸ ἀεί, μὴ τοιούτων δέ, σφαλλόμενοι: οἱ δὲ ἀμείνουσ: σωφρονου̃σι μὲν ἄμφω. 'Αλλ' οἱ μὲν καὶ τὸ τη̨̃δε κάλλοσ σέβουσιν ἀρκούμενοι, οἱ δὲ κἀκει̃νο, ὅσοι ἀνεμνήσθησαν, καὶ οὐκ ἀτιμάζουσιν οὐδὲ του̃το ὡσ ἂν καὶ ἀποτέλεσμά τι ὂν ἐκείνου καὶ παίγνιον. Οὑ̃τοι μὲν οὐ̃ν περὶ τὸ καλὸν αἰσχρου̃ ἄνευ, οἱ δὲ καὶ διὰ τὸ καλὸν εἰσ αἰσχρὸν πεσόντεσ: καὶ γὰρ ἡ ἀγαθου̃ ἔφεσισ ἔχει εἰσ κακὸν τὴν ἔκπτωσιν πολλάκισ. Καὶ ταυ̃τα μὲν τη̃σ ψυχη̃σ τὰ παθήματα.

2. περὶ δὲ του̃ ὃν θεὸν τίθενται οὐ μόνον οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι, ἀλλὰ καὶ θεολόγοι καὶ Πλάτων πολλαχου̃ <'Αφροδίτησ 'Έρωτα> λέγων καὶ ἔργον αὐτω̨̃ εἰ̃ναι <καλω̃ν τε ἔφορον παίδων> καὶ κινητικὸν τω̃ν ψυχω̃ν πρὸσ τὸ ἐκει̃ κάλλοσ, ἢ καὶ ἐπαύξειν τὴν ἤδη γενομένην πρὸσ τὸ ἐκει̃ ὁρμήν, περὶ τούτου μάλιστα φιλοσοφητέον: καὶ δὴ καὶ ὅσα ἐν Συμποσίω̨ εἴρηται παραληπτέον, ἐν οἱ̃σ οὐκ ['Αφροδίτησ φησὶν αὐτὸν γενέσθαι, ἀλλ' ἐν] 'Αφροδίτησ <γενεθλίοισ ἐκ τη̃σ Πενίασ καὶ του̃ Πόρου>. 'Έοικε δὲ ὁ λόγοσ καὶ περὶ τη̃σ 'Αφροδίτησ ἀπαιτήσειν τι εἰπει̃ν, εἴτ' οὐ̃ν ἐξ ἐκείνησ εἴτε μετ' ἐκείνησ γεγονέναι λέγεται ὁ 'Έρωσ. Πρω̃τον οὐ̃ν τίσ ἡ 'Αφροδίτη; Εἰ̃τα πω̃σ ἢ ἐξ αὐτη̃σ ἢ σὺν αὐτη̨̃ ἢ τίνα τρόπον ἔχει τὸν αὐτὸν τὸ ἐξ αὐτη̃σ τε ἅμα καὶ σὺν αὐτη̨̃; Λέγομεν δὴ τὴν 'Αφροδίτην εἰ̃ναι διττήν, τὴν μὲν <οὐρανίαν Οὐρανου̃> λέγοντεσ εἰ̃ναι, τὴν δὲ ἐκ <Διὸσ καὶ Διώνησ>, τὴν τω̃ν τη̨̃δε ἐφαπτομένην ἔφορον γάμων: <ἀμήτορα> δὲ ἐκείνην καὶ ἐπέκεινα γάμων, ὅτι μηδ' ἐν οὐρανω̨̃ γάμοι. Τὴν δὲ οὐρανίαν λεγομένην ἐκ Κρόνου νου̃ ὄντοσ ἐκείνου ἀνάγκη ψυχὴν θειοτάτην εἰ̃ναι εὐθὺσ ἐξ αὐτου̃ ἀκήρατον ἀκηράτου μείνασαν ἄνω, ὡσ μηδὲ εἰσ τὰ τη̨̃δε ἐλθει̃ν μήτε ἐθελήσασαν μήτε δυναμένην [ὅτι ἠ̃ν φύσεωσ], μὴ κατὰ τὰ κάτω φυ̃σαν βαίνειν χωριστὴν οὐ̃σάν τινα ὑπόστασιν καὶ ἀμέτοχον ὕλησ οὐσίαν-ὅθεν αὐτὴν τούτω̨ ἠ̨νίττοντο, τω̨̃ <ἀμήτορα> εἰ̃ναι-ἣν δὴ καὶ θεὸν ἄν τισ δικαίωσ, οὐ δαίμονα εἴποι ἄμικτον οὐ̃σαν καὶ καθαρὰν ἐφ' ἑαυτη̃σ μένουσαν. Τὸ γὰρ εὐθὺσ ἐκ νου̃ πεφυκὸσ καθαρὸν καὶ αὐτό, ἅτε ἰσχύον καθ' ἑαυτὸ τω̨̃ ἐγγύθεν, ἅτε καὶ τη̃σ ἐπιθυμίασοὔσησ αὐτη̨̃ καὶ τη̃σ ἱδρύσεωσ πρὸσ τὸ γεννη̃σαν ἱκανὸν ὂν κατέχειν ἄνω: ὅθεν οὐδ' ἂν ἐκπέσοι ψυχὴ νου̃ ἐξηρτημένη πολὺ μα̃λλον ἢ ἥλιοσ ἂν ἔχοι ἐξ ἑαυτου̃ ὅσον αὐτὸν περιλάμπει φω̃σ τὸ ἐξ αὐτου̃ εἰσ αὐτὸν συνηρτημένον. 'Εφεπομένη δὴ τω̨̃ Κρόνω̨ ἤ, εἰ βούλει, τω̨̃ πατρὶ του̃ Κρόνου Οὐρανω̨̃ ἐνήργησέ τε πρὸσ αὐτὸν καὶ ὠ̨κειώθη καὶ ἐρασθει̃σα 'Έρωτα ἐγέννησε καὶ μετὰ τούτου πρὸσ αὐτὸν βλέπει, καὶ ἡ ἐνέργεια αὐτη̃σ ὑπόστασιν καὶ οὐσίαν εἰργάσατο, καὶ ἄμφω ἐκει̃ βλέπει, καὶ ἡ γειναμένη καὶ ὁ καλὸσ 'Έρωσ ὁ γεγενημένοσ ὑπόστασισ πρὸσ ἄλλο καλὸν ἀεὶ τεταγμένη καὶ τὸ εἰ̃ναι ἐν τούτω̨ ἔχουσα μεταξὺ ὥσπερ ποθου̃ντοσ καὶ ποθουμένου, ὀφθαλμὸσ ὁ του̃ ποθου̃ντοσ παρέχων μὲν τω̨̃ ἐρω̃ντι δι' αὐτου̃ τὸ ὁρα̃ν τὸ ποθούμενον, προτρέχων δὲ αὐτὸσ καὶ πρὶν ἐκείνω̨ παρασχει̃ν τὴν του̃ ὁρα̃ν δι' ὀργάνου δύναμιν αὐτὸσ πιμπλάμενοσ του̃ θεάματοσ, πρότεροσ μέν, οὐ μὴν ὁμοίωσ ὁρω̃ν τω̨̃ ἐνστηρίζειν μὲν ἐκείνω̨ τὸ ὅραμα, αὐτὸν δὲ καρπου̃σθαι τὴν θέαν του̃ καλου̃ αὐτὸν παραθέουσαν.

3. 'Υπόστασιν δὲ εἰ̃ναι καὶ οὐσίαν ἐξ οὐσίασ ἐλάττω μὲν τη̃σ ποιησαμένησ, οὐ̃σαν δὲ ὅμωσ, ἀπιστει̃ν οὐ προσήκει. Καὶ γὰρ ἡ ψυχὴ ἐκείνη οὐσία ἠ̃ν γενομένη ἐξ ἐνεργείασ τη̃σ πρὸ αὐτη̃σ [καὶ ζω̃σα] καὶ τη̃σ τω̃ν ὄντων οὐσίασ καὶ πρὸσ ἐκει̃νο ὁρω̃σα, ὃ πρώτη ἠ̃ν οὐσία, καὶ σφόδρα ὁρω̃σα. Καὶ πρω̃τον ἠ̃ν ὅραμα αὐτη̨̃ του̃το καὶ ἑώρα ὡσ πρὸσ ἀγαθὸν αὐτη̃σ καὶ ἔχαιρεν ὁρω̃σα, καὶ τὸ ὅραμα τοιου̃τον ἠ̃ν, ὡσ μὴ πάρεργον ποιει̃σθαι τὴν θέαν τὸ ὁρω̃ν, ὡσ τη̨̃οἱ̃ον ἡδονη̨̃ καὶ τάσει τη̨̃ πρὸσ αὐτὸ καὶ σφοδρότητι τη̃σ θέασ γεννη̃σαί τι παρ' αὐτη̃σ ἄξιον αὐτη̃σ καὶ του̃ ὁράματοσ. 'Εξ οὐ̃ν του̃ ἐνεργου̃ντοσ συντόνωσ περὶ τὸ ὁρώμενον καὶ ἐκ του̃ οἱ̃ον ἀπορρέοντοσ ἀπὸ του̃ ὁρωμένου ὄμμα πληρωθέν, οἱ̃ον μετ' εἰδώλου ὅρασισ, 'Έρωσ ἐγένετο τάχα που καὶ τη̃σ προσηγορίασ ἐντευ̃θεν μα̃λλον αὐτω̨̃ γεγενημένησ, ὅτι ἐξ ὁράσεωσ τὴν ὑπόστασιν ἔχει: ἐπεὶ τό γε πάθοσ ἀπὸ τούτου ἔχοι ἂν τὴν ...ἐπωνυμίαν_, εἴπερ πρότερον οὐσία μὴ οὐσίασ-καίτοι τό γε πάθοσ "ἐρα̃ν" λέγεται- καὶ εἴπερ "ἔρωσ αὐτὸν ἔχει του̃δε", ἁπλω̃σ δὲ οὐκ ἂν λέγοιτο ἔρωσ. 'Ο μὲν δὴ τη̃σ ἄνω ψυχη̃σ 'Έρωσ τοιου̃τοσ ἂν εἴη, ὁρω̃ν καὶ αὐτὸσ ἄνω, ἅτε ὀπαδὸσ ὢν ἐκείνησ καὶ ἐξ ἐκείνησ καὶ παρ' ἐκείνησ γεγενημένοσ καὶ θεω̃ν ἀρκούμενοσ θέα̨. Χωριστὴν δὲ ἐκείνην τὴν ψυχὴν λέγοντεσ τὴν πρώτωσ ἐλλάμπουσαν τω̨̃ οὐρανω̨̃, χωριστὸν καὶ τὸν 'Έρωτα του̃τον θησόμεθα-εἰ καὶ ὅτι μάλιστα οὐρανίαν τὴν ψυχὴν εἴπομεν: ἐπεὶ καὶ ἐν ἡμι̃ν λέγοντεσ τὸ ἐν ἡμι̃ν ἄριστον εἰ̃ναι χωριστὸν ὅμωσ τιθέμεθα αὐτὸ εἰ̃ναι-μόνον ἐκει̃ ἔστω, οὑ̃ ἡ ψυχὴ ἡ ἀκήρατοσ. 'Επεὶ δὲ καὶ του̃δε του̃ παντὸσ ψυχὴν εἰ̃ναι ἔδει, ὑπέστη μετὰ ταύτησ ἤδη καὶ ὁ ἄλλοσ 'Έρωσ ὄμμα καὶ ταύτησ, ἐξ ὀρέξεωσ καὶ αὐτὸσ γεγενημένοσ. Του̃ δὲ κόσμου οὐ̃σα ἡ 'Αφροδίτη αὕτη καὶ οὐ μόνον ψυχὴ οὐδὲ ἁπλω̃σ ψυχὴ καὶ τὸν ἐν τω̨̃δε τω̨̃ κόσμω̨ 'Έρωτα ἐγεννήσατο ἐφαπτόμενον ἤδη καὶ αὐτὸν γάμων καί, καθ' ὅσον ἐφάπτεται καὶ αὐτὸσ τη̃σ ὀρέξεωστη̃σ ἄνω, κατὰ τοσου̃τον κινου̃ντα καὶ τὰσ τω̃ν νέων ψυχὰσ καὶ τὴν ψυχὴν ἡ̨̃ συντέτακται ἀναστρέφοντα, καθ' ὅσον καὶ αὐτὴ εἰσ μνήμην ἐκείνων πέφυκεν ἰέναι. Πα̃σα γὰρ ἐφίεται του̃ ἀγαθου̃ καὶ ἡ μεμιγμένη καὶ ἡ τινὸσ γενομένη: ἐπεὶ καὶ αὕτη ἐφεξη̃σ ἐκείνη̨ καὶ ἐξ ἐκείνησ.

4. '~Αρ' οὐ̃ν καὶ ἑκάστη ψυχὴ ἔχει ἔρωτα τοιου̃τον ἐν οὐσία̨ καὶ ὑποστάσει; 'Ή διὰ τί ἡ μὲν ὅλη ἕξει καὶ ἡ του̃ παντὸσ ὑποστατὸν ἔρωτα, ἡ δὲ ἑκάστου ἡμω̃ν οὔ, πρὸσ δὲ καὶ ἡ ἐν τοι̃σ ἄλλοισ ζώ̨οισ ἅπασι; Καὶ ἀ̃ρα ὁ ἔρωσ οὑ̃τόσ ἐστιν ὁ δαίμων, ὅν φασιν ἑκάστω̨ συνέπεσθαι, ὁ αὐτου̃ ἑκάστου ἔρωσ; Οὑ̃τοσ γὰρ ἂν εἴη καὶ ὁ ἐμποιω̃ν τὰσ ἐπιθυμίασ κατὰ φύσιν ἑκάστησ τη̃σ ψυχη̃σ ὀριγνωμένησ ἀνάλογον ἑκάστησ πρὸσ τὴν αὑτη̃σ φύσιν καὶ τὸν ἔρωτα γεννώσησ εἴσ τε ἀξίαν καὶ πρὸσ οὐσίαν. 'Εχέτω δὴ ἡ μὲν ὅλη ὅλον, αἱ δ' ἐν μέρει τὸν αὐτη̃σ ἑκάστη. Καθ' ὅσον δὲ ἑκάστη πρὸσ τὴν ὅλην ἔχει οὐκ ἀποτετμημένη, ἐμπεριεχομένη δέ, ὡσ εἰ̃ναι πάσασ μίαν, καὶ ὁ ἔρωσ ἕκαστοσ πρὸσ τὸν πάντα ἂν ἔχοι: συνει̃ναι δ' αὐ̃ καὶ τὸν ἐν μέρει τη̨̃ ἐν μέρει καὶ τη̨̃ ὅλη̨ τὸν μέγαν ἐκει̃νον καὶ τὸν ἐν τω̨̃ παντὶ τω̨̃ παντὶ πανταχου̃ αὐτου̃: καὶ πολλοὺσ αὐ̃ τὸν ἕνα του̃τον γίνεσθαι καὶ εἰ̃ναι, φαινόμενον πανταχου̃ του̃ παντὸσ οὑ̃ ἂν θέλη̨, σχηματιζόμενον μέρεσιν ἑαυτου̃ καὶ φανταζόμενον, εἰ θέλοι. Οἴεσθαι δὲ χρὴ καὶ 'Αφροδίτασ ἐν τω̨̃ ὅλω̨ πολλάσ, δαίμονασ ἐν αὐτω̨̃ γενομένασ μετ' 'Έρωτοσ, ῥυείσασἐξ 'Αφροδίτησ τινὸσ ὅλησ, ἐν μέρει πολλὰσ ἐκείνησ ἐξηρτημένασ μετὰ ἰδίων ἐρώτων, εἴπερ ψυχὴ μήτηρ ἔρωτοσ, 'Αφροδίτη δὲ ψυχή, ἔρωσ δὲ ἐνέργεια ψυχη̃σ ἀγαθου̃ ὀριγνωμένησ. 'Άγων τοίνυν ἑκάστην οὑ̃τοσ ὁ ἔρωσ πρὸσ τὴν ἀγαθου̃ φύσιν ὁ μὲν τη̃σ ἄνω θεὸσ ἂν εἴη, ὃσ ἀεὶ ψυχὴν ἐκείνω̨ συνάπτει, δαίμων δ' ὁ τη̃σ μεμιγμένησ.

5. 'Αλλὰ τίσ ἡ δαίμονοσ καὶ ὅλωσ ἡ δαιμόνων φύσισ, περὶ ἡ̃σ καὶ ἐν Συμποσίω̨ λέγεται, ἥ τε τω̃ν ἄλλων καὶ ἡ αὐτου̃ του̃ 'Έρωτοσ, ὡσ ἐκ Πενίασ καὶ Πόρου Μήτιδόσ ἐστι γεγενημένοσ ἐν τοι̃σ 'Αφροδίτησ γενεθλίοισ; Τὸ μὲν οὐ̃ν τὸν κόσμον ὑπονοει̃ν λέγεσθαι τόνδε τω̨̃ Πλάτωνι τὸν 'Έρωτα, ἀλλὰ μὴ του̃ κόσμου τὸν ἐν αὐτω̨̃ ἐκφύντα 'Έρωτα, πολλὰ τὰ ἐναντιούμενα τη̨̃ δόξη̨ ἔχει, του̃ μὲν κόσμου λεγομένου <εὐδαίμονοσ θεου̃> καὶ αὐτάρκουσ εἰ̃ναι, του̃ δὲ 'Έρωτοσ τούτου ὁμολογουμένου τω̨̃ ἀνδρὶ οὔτε θεου̃ οὔτε αὐτάρκουσ, ἀεὶ δὲ ἐνδεου̃σ εἰ̃ναι. Εἰ̃τα ἀνάγκη, εἴπερ ὁ κόσμοσ ἐστὶν ἐκ ψυχη̃σ καὶ σώματοσ, ἡ δὲ ψυχὴ του̃ κόσμου ἡ 'Αφροδίτη ἐστὶν αὐτω̨̃, μέροσ τὸ κύριον του̃ 'Έρωτοσ τὴν 'Αφροδίτην εἰ̃ναι: ἤ, εἰ κόσμοσ ἡ ψυχή ἐστιν αὐτου̃, ὥσπερ καὶ ἄνθρωποσ ἡ ἀνθρώπου ψυχή, τὸν 'Έρωτα τὴν 'Αφροδίτην εἰ̃ναι. Εἰ̃τα διὰ τί οὑ̃τοσ μὲν δαίμων ὢν ὁ κόσμοσ ἔσται, οἱ δ' ἄλλοι δαίμονεσ-δη̃λον γὰρ ὅτι ἐκ τη̃σ αὐτη̃σ οὐσίασ εἰσίν-οὐ καὶ αὐτοὶ ἔσονται; Καὶ ὁ κόσμοσ ἔσται σύστασισ αὐτὸ του̃το ἐκ δαιμόνων. 'Ο δὲ <ἔφοροσ καλω̃ν παίδων> λεχθεὶσ εἰ̃ναι πω̃σ ἂν ὁ κόσμοσ εἴη; Τὸ δὲ <ἄστρωτον> καὶ <ἀνυπόδητον> καὶ <ἄοικον> πω̃σ ἂν ἐφαρμόσειε μὴ οὐ γλίσχρωσ καὶ ἀπα̨δόντωσ;

6. 'Αλλὰ τί δὴ χρὴ λέγειν περὶ του̃ 'Έρωτοσ καὶ τη̃σ λεγομένησ γενέσεωσ αὐτου̃; Δη̃λον δὴ ὅτι δει̃ λαβει̃ν τίσ ἡ Πενία καὶ τίσ ὁ Πόροσ, καὶ πω̃σ ἁρμόσουσιν οὑ̃τοι γονει̃σ εἰ̃ναι αὐτω̨̃. Δη̃λον δὲ ὅτι δει̃ καὶ τοι̃σ ἄλλοισ δαίμοσι τούτουσ ἁρμόσαι, εἴπερ δει̃ φύσιν εἰ̃ναι καὶ οὐσίαν μίαν καθὸ δαίμονεσ δαιμόνων, εἰ μὴ κοινὸν ὄνομα ἕξουσι μόνον. Λάβωμεν τοίνυν πη̨̃ ποτε διορίζομεν θεοὺσ δαιμόνων, καὶ εἰ πολλάκισ καὶ δαίμονασ θεοὺσ λέγομεν εἰ̃ναι, ἀλλ' ὅταν γε τὸ μὲν ἕτερον, τὸ δὲ ἕτερον λέγωμεν αὐτω̃ν εἰ̃ναι γένοσ, τὸ μὲν δὴ θεω̃ν ἀπαθὲσ λέγομεν καὶ νομίζομεν γένοσ, δαίμοσι δὲ προστίθεμεν πάθη, ἀιδίουσ λέγοντεσ ἐφεξη̃σ τοι̃σ θεοι̃σ, ἤδη πρὸσ ἡμα̃σ, μεταξὺ θεω̃ν τε καὶ του̃ ἡμετέρου γένουσ. Πη̨̃ δὴ οὐ̃ν οὐκ ἔμειναν ἀπαθει̃σ οὑ̃τοι, πη̨̃ δὲ κατέβησαν τη̨̃ φύσει πρὸσ τὸ χει̃ρον; Καὶ δὴ καὶ του̃το σκεπτέον, πότερα δαίμων ἐν τω̨̃ νοητω̨̃ οὐδὲ εἱ̃σ καὶ αὐ̃ ἐν τω̨̃ κόσμω̨ τω̨̃δε δαίμονεσ μόνον, θεὸσ δὲ ἐν τω̨̃ νοητω̨̃ ἀφορίζεται, ἢ <εἰσὶ καὶ ἐνταυ̃θα θεοὶ> καὶ ὁ κόσμοσ <θεόσ>, ὥσπερ σύνηθεσ λέγειν, <τρίτοσ> καὶ οἱ μέχρι σελήνησ ἕκαστοσ θεόσ. Βέλτιον δὲ μηδένα ἐν τω̨̃ νοητω̨̃ δαίμονα λέγειν, ἀλλὰ καὶ εἰ αὐτοδαίμων, θεὸν καὶ του̃τον εἰ̃ναι, καὶ αὐ̃ ἐν τω̨̃ αἰσθητω̨̃ τοὺσ μέχρι σελήνησ θεοὺσ τοὺσ ὁρατοὺσ θεοὺσ δευτέρουσ μετ' ἐκείνουσ καὶ κατ' ἐκείνουσ τοὺσ νοητούσ, ἐξηρτημένουσ ἐκείνων, ὥσπερ αἴγλην περὶ ἕκαστον ἄστρον. Τοὺσ δὲ δαίμονασ τί; '~Αρά γε ψυχη̃σ ἐν κόσμω̨ γενομένησ τὸ ἀφ' ἑκάστησ ἴχνοσ; Διὰ τί δὲ τη̃σ ἐν κόσμω̨; 'Ότι ἡ καθαρὰ θεὸν γεννα̨̃, καὶ θεὸν ἔφαμεν τὸν ταύτησ ἔρωτα. Πρω̃τον δὴ διὰ τί οὐ πάντεσ οἱ δαίμονεσ ἔρωτεσ; Εἰ̃τα πω̃σ οὐ καθαροὶ καὶ οὑ̃τοι ὕλησ; 'Ή ἔρωτεσ μέν, οἳ γεννω̃νται ψυχη̃σ ἐφιεμένησ του̃ ἀγαθου̃ καὶ καλου̃, καὶ γεννω̃σι πα̃σαι του̃τον τὸν δαίμονα αἱ ἐν τω̨̃δε: οἱ δὲ ἄλλοι δαίμονεσ ἀπὸ ψυχη̃σ μὲν καὶ οὑ̃τοι τη̃σ του̃ παντόσ, δυνάμεσι δὲ ἑτέραισ γεννώμενοι κατὰ χρείαν του̃ ὅλου συμπληρου̃σι καὶ συνδιοικου̃σι τω̨̃ παντὶ ἕκαστα. 'Έδει γὰρ ἀρκει̃ν τὴν ψυχὴν του̃ παντὸσ τω̨̃ παντὶ γεννήσασαν δυνάμεισ δαιμόνων καὶ προσφόρουσ τω̨̃ ἑαυτη̃σ ὅλω̨. 'Αλλὰ πω̃σ καὶ τίνοσ ὕλησ μετέχουσιν; Οὐ γὰρ δὴ τη̃σ σωματικη̃σ, ἢ ζω̨̃α αἰσθητὰ ἔσται. Καὶ γὰρ εἰ σώματα προσλαμβάνουσιν ἀέρινα ἢ πύρινα, ἀλλὰ δει̃ γε πρότερον διάφορον αὐτω̃ν τὴν φύσιν εἰ̃ναι, ἵνα καὶ μετάσχωσι σώματοσ: οὐ γὰρ εὐθὺσ τὸ καθαρὸν πάντη σώματι μίγνυται: καίτοι πολλοι̃σ δοκει̃ ἡ οὐσία του̃ δαίμονοσ καθ' ὅσον δαίμων μετά τινοσ σώματοσ ἢ ἀέροσ ἢ πυρὸσ εἰ̃ναι. 'Αλλὰ διὰ τί ἡ μὲν σώματι μίγνυται, ἡ δὲ οὔ, εἰ μή τισ εἴη τη̨̃ μιγνυμένη̨ αἰτία; Τίσ οὐ̃ν ἡ αἰτία; 'Ύλην δει̃ νοητὴν ὑποθέσθαι, ἵνα τὸ κοινωνη̃σαν ἐκείνησ ἥκη̨ καὶ εἰσ ταύτην τὴν τω̃ν σωμάτων δι' αὐτη̃σ.

7. διὸ καὶ ἐν τη̨̃ γενέσει του̃ 'Έρωτοσ ὁ Πλάτων φησὶ <τὸν Πόρον τὴν μέθην ἔχειν του̃ νέκταροσ οἴνου οὔπω ὄντοσ>, ὡσ πρὸ του̃ αἰσθητου̃ του̃ 'Έρωτοσ γενομένου καὶ τη̃σ Πενίασ μετεχούσησ φύσεωσ νοητου̃, ἀλλ' οὐκ εἰδώλου νοητου̃ οὐδ' ἐκει̃θεν ἐμφαντασθέντοσ, ἀλλ' ἐκει̃ γενομένησ καὶ συμμιχθείσησ ὡσ ἐξ εἴδουσ καὶ ἀοριστίασ, ἣν [ἠ̃ν] ἔχουσα ἡ ψυχὴ πρὶν τυχει̃ν του̃ ἀγαθου̃, μαντευομένη δέ τι εἰ̃ναι κατὰ ἀόριστον καὶ ἄπειρον φάντασμα, τὴν ὑπόστασιν του̃ 'Έρωτοσ τεκούσησ. Λόγοσ οὐ̃ν γενόμενοσ ἐνοὐ λόγω̨, ἀορίστω̨ δὲ ἐφέσει καὶ ὑποστάσει ἀμυδρα̨̃, ἐποίησε τὸ γενόμενον οὐ τέλεον οὐδὲ ἱκανόν, ἐλλιπὲσ δέ, ἅτε ἐξ ἐφέσεωσ ἀορίστου καὶ λόγου ἱκανου̃ γεγενημένον. Καὶ ἔστι λόγοσ οὑ̃τοσ οὐ καθαρόσ, ἅτε ἔχων ἐν αὑτω̨̃ ἔφεσιν ἀόριστον καὶ ἄλογον καὶ ἄπειρον: οὐ γὰρ μήποτε πληρώσεται, ἕωσ ἂν ἔχη̨ ἐν αὑτω̨̃ τὴν του̃ ἀορίστου φύσιν. 'Εξήρτηται δὲ ψυχη̃σ ὡσ ἐξ ἐκείνησ μὲν γενόμενοσ ὡσ ἀρχη̃σ, μίγμα δὲ ὢν ἐκ λόγου οὐ μείναντοσ ἐν αὐτω̨̃, ἀλλὰ μιχθέντοσ ἀοριστία̨, οὐκ αὐτου̃ ἀνακραθέντοσ ἐκείνη̨, ἀλλὰ του̃ ἐξ αὐτου̃ ἐκείνη̨. Καὶ ἔστιν ὁ ἔρωσ οἱ̃ον <οἰ̃στροσ> ἄποροσ τη̨̃ ἑαυτου̃ φύσει: διὸ καὶ τυγχάνων ἄποροσ πάλιν: οὐ γὰρ ἔχει πληρου̃σθαι διὰ τὸ μὴ ἔχειν τὸ μίγμα: μόνον γὰρ πληρου̃ται ἀληθω̃σ, ὅτιπερ καὶ πεπλήρωται τη̨̃ ἑαυτου̃ φύσει: ὃ δὲ διὰ τὴν συνου̃σαν ἔνδειαν ἐφίεται, κἂν παραχρη̃μα πληρωθη̨̃, οὐ στέγει: ἐπεὶ καὶ τὸ εὐμήχανον αὐτω̨̃ διὰ τὴν <ἔνδειαν>, τὸ δὲ ποριστικὸν διὰ τὴν του̃ λόγου φύσιν.

8. δει̃ δὲ καὶ πα̃ν τὸ δαιμόνιον τοιου̃τον νομίζειν καὶ ἐκ τοιούτων: καὶ γὰρ ἕκαστον ἐφ' ὡ̨̃ τέτακται ποριστικὸν ἐκείνου καὶ ἐφιέμενον ἐκείνου καὶ συγγενὲσ καὶ ταύτη̨ τω̨̃ 'Έρωτι καὶ οὐ πλη̃ρεσ οὐδ' αὐτό, ἐφιέμενον δέ τινοσ τω̃ν ἐν μέρει ὡσ ἀγαθω̃ν. 'Όθεν καὶ τοὺσ ἐνταυ̃θα ἀγαθούσ, ὃν ἔχουσιν ἔρωτα, του̃ ἁπλω̃σ ἀγαθου̃ καὶ του̃ ὄντωσ ἔχειν οὐκ ἔρωτά τινα ἔχοντασ: τοὺσ δὲ κατ' ἄλλουσ δαίμονασ τεταγμένουσ κατ' ἄλλον καὶ ἄλλον δαίμονα τετάχθαι, ὃν ἁπλω̃σ εἰ̃χον ἀργὸν ἀφέντασ, ἐνεργου̃ντασ δὲ κατ' ἄλλον δαίμονα, ὃν εἵλοντο κατὰ τὸ σύμφωνον μέροσ του̃ ἐνεργου̃ντοσ ἐν αὐτοι̃σ, ψυχη̃σ. Οἱ δὲ κακω̃ν ἐφιέμενοι ται̃σ κακαι̃σ ἐγγενομέναισ ἐπιθυμίαισ ἐπέδησαν πάντασ τοὺσ ἐν αὐτοι̃σ ἔρωτασ, ὥσπερ καὶ λόγον τὸν ὀρθόν, ὅστισ σύμφυτοσ, κακαι̃σ ται̃σ ἐπιγενομέναισ δόξαισ. Οἱ μὲν οὐ̃ν φύσει ἔρωτεσ καὶ κατὰ φύσιν καλοί: καὶ οἱ μὲν ἐλάττονοσ ψυχη̃σ ἐλάττουσ εἰσ ἀξίαν καὶ δύναμιν, οἱ δὲ κρείττουσ, πάντεσ ἐν οὐσία̨. Οἱ δὲ παρὰ φύσιν σφαλέντων πάθη ταυ̃τα καὶ οὐδαμη̨̃ οὐσία οὐδὲ ὑποστάσεισ οὐσιώδεισ οὐ παρὰ ψυχη̃σ ἔτι γεννώμενα, ἀλλὰ συνυφιστάμενα κακία̨ ψυχη̃σ ὅμοια γεννώσησ ἐν διαθέσεσι καὶ ἕξεσιν ἤδη. Καὶ γὰρ ὅλωσ κινδυνεύει τὰ μὲν ἀγαθὰ τὰ ἀληθη̃ κατὰ φύσιν ψυχη̃σ ἐνεργούσησ ἐν ὡρισμένοισ οὐσία εἰ̃ναι, τὰ δ' ἄλλα οὐκ ἐξ αὐτη̃σ ἐνεργει̃ν, οὐδὲν δ' ἄλλο ἢ πάθη εἰ̃ναι: ὥσπερ ψευδη̃ νοήματα οὐκ ἔχοντα τὰσ ὑπ' αὐτὰ οὐσίασ, καθάπερ τὰ ἀληθη̃ ὄντωσ καὶ ἀίδια καὶ ὡρισμένα ὁμου̃ τὸ νοει̃ν καὶ τὸ νοητὸν καὶ τὸ εἰ̃ναι ἔχοντα οὐ μόνον ἐν τω̨̃ ἁπλω̃σ, ἀλλὰ καὶ ἐν ἑκάστω̨ περὶ τὸ νοητὸν ὄντωσ καὶ νου̃ν τὸν ἐν ἑκάστω̨, εἰ δει̃ καὶ ἐν ἑκάστω̨ ἡμω̃ν τίθεσθαι καθαρω̃σ νόησιν καὶ νοητόν-καὶ μὴ ὁμου̃ καὶ ἡμω̃ν του̃το καὶ ἁπλω̃σ-ὅθεν καὶ τω̃ν ἁπλω̃ν ἡμι̃ν ὁ ἔρωσ: καὶ γὰρ αἱ νοήσεισ: καὶ εἴ τινοσ τω̃ν ἐν μέρει, κατὰ συμβεβηκόσ, ὥσπερ, εἰ τόδε τὸ τρίγωνον, δύο ὀρθὰσ θεωρει̃, καθ' ὅσον ἁπλω̃σ τρίγωνον.

9. 'Αλλὰ τίσ ὁ Ζεύσ, <οὑ̃ τὸν κη̃πον> λέγει, <εἰσ ὃν εἰση̃λθεν ὁ Πόροσ>, καὶ τίσ ὁ κη̃ποσ οὑ̃τοσ; 'Η μὲν γὰρ'Αφροδίτη ψυχὴ ἠ̃ν ἡμι̃ν, λόγοσ δὲ ἐλέγετο τω̃ν πάντων ὁ Πόροσ. Ταυ̃τα δὲ τί δει̃ τίθεσθαι, τὸν Δία καὶ τὸν κη̃πον αὐτου̃; Οὐδὲ γὰρ ψυχὴν δει̃ τίθεσθαι τὸν Δία τὴν 'Αφροδίτην του̃το θέντασ. Δει̃ δὴ λαβει̃ν καὶ ἐνταυ̃θα παρὰ Πλάτωνοσ τὸν Δία ἐκ μὲν Φαίδρου <ἡγεμόνα μέγαν> λέγοντοσ αὐτου̃ του̃τον τὸν θεόν, ἐν ἄλλοισ δὲ τρίτον, οἰ̃μαι, του̃τον: σαφέστερον δὲ ἐν τω̨̃ Φιλήβω̨, ἡνίκ' ἂν φη̨̃ ἐν <τω̨̃ Διὶ εἰ̃ναι βασιλικὴν μὲν ψυχήν, βασιλικὸν δὲ νου̃ν>. Εἰ οὐ̃ν ὁ Ζεὺσ νου̃σ ἐστι μέγασ καὶ ψυχὴ καὶ ἐν τοι̃σ αἰτίοισ τάττεται, κατὰ δὲ τὸ κρει̃ττον δει̃ τάττειν διά τε τὰ ἄλλα καὶ ὅτι αἴτιον καὶ τὸ βασιλικὸν δὲ καὶ τὸ ἡγούμενον, ὁ μὲν ἔσται κατὰ τὸν νου̃ν, ἡ δὲ 'Αφροδίτη αὐτου̃ οὐ̃σα καὶ ἐξ αὐτου̃ καὶ σὺν αὐτω̨̃ κατὰ τὴν ψυχὴν τετάξεται κατὰ τὸ καλὸν καὶ ἀγλαὸν καὶ τὸ τη̃σ ψυχη̃σ ἄκακον καὶ ἁβρὸν 'Αφροδίτη λεχθει̃σα. Καὶ γὰρ εἰ κατὰ μὲν τὸν νου̃ν τοὺσ ἄρρενασ τάττομεν τω̃ν θεω̃ν, κατὰ δὲ τὰσ ψυχὰσ αὐτω̃ν τὰσ θηλείασ λέγομεν, ὡσ νω̨̃ ἑκάστω̨ ψυχη̃σ συνούσησ, εἴη ἂν καὶ ταύτη̨ ἡ ψυχὴ του̃ Διὸσ ἡ 'Αφροδίτη πάλιν μαρτυρούντων τούτω̨ τω̨̃ λόγω̨ ἱερέων καὶ θεολόγων οἳ εἰσ ταὐτὸν 'Ήραν καὶ 'Αφροδίτην ἄγουσι καὶ τὸν τη̃σ 'Αφροδίτησ ἀστέρα ἐν οὐρανω̨̃ 'Ήρασ λέγουσιν.

10. 'Ο οὐ̃ν Πόροσ λόγοσ ὢν τω̃ν ἐν τω̨̃ νοητω̨̃ καὶ νω̨̃ καὶ μα̃λλον κεχυμένοσ καὶ οἱ̃ον ἁπλωθεὶσ περὶ ψυχὴν ἂν γένοιτο καὶ ἐν ψυχη̨̃. Τὸ γὰρ ἐν νω̨̃ συνεσπειραμένον, καὶ οὐ παρὰ ἄλλου εἰσ αὐτόν, τούτω̨ δὲ μεθύοντι ἐπακτὸν τὸ τη̃σ πληρώσεωσ. Τὸ δ' ἐκει̃ πληρου̃ν του̃ νέκταροσ τί ἂν εἴηἢ λόγοσ ἀπὸ κρείττονοσ ἀρχη̃σ πεσὼν εἰσ ἐλάττονα; 'Εν οὐ̃ν τη̨̃ ψυχη̨̃ ἀπὸ νου̃ ὁ λόγοσ οὑ̃τοσ, ὅτε ἡ 'Αφροδίτη λέγεται γεγονέναι, εἰσρυεὶσ εἰσ τὸν κη̃πον αὐτου̃. Κη̃ποσ δὲ πα̃σ ἀγλάισμα καὶ πλούτου ἐγκαλλώπισμα. 'Αγλαίζεται δὲ τὰ του̃ Διὸσ λόγω̨, καὶ τὰ καλλωπίσματα αὐτου̃ τὰ παρὰ του̃ νου̃ αὐτου̃ εἰσ τὴν ψυχὴν ἐλθόντα ἀγλαίσματα. 'Ή τί ἂν εἴη ὁ κη̃ποσ του̃ Διὸσ ἢ τὰ ἀγάλματα αὐτου̃ καὶ τὰ ἀγλαίσματα; Τί δ' ἂν εἴη τὰ ἀγλαίσματα αὐτου̃ καὶ τὰ κοσμήματα ἢ οἱ λόγοι οἱ παρ' αὐτου̃ ῥυέντεσ; 'Ομου̃ δὲ οἱ λόγοι ὁ Πόροσ, ἡ εὐπορία καὶ ὁ πλου̃τοσ τω̃ν καλω̃ν, ἐν ἐκφάνσει ἤδη: καὶ του̃τό ἐστι τὸ μεθύειν τω̨̃ νέκταρι. Τί γὰρ θεοι̃σ νέκταρ ἢ ὃ τὸ θει̃ον κομίζεται; Κομίζεται δὲ τὸ ὑποβεβηκὸσ νου̃ λόγον: νου̃σ δὲ ἑαυτὸν ἔχει ἐν κόρω̨ καὶ οὐ μεθύει ἔχων. Οὐ γὰρ ἐπακτόν τι ἔχει. 'Ο δὲ λόγοσ νου̃ γέννημα καὶ ὑπόστασισ μετὰ νου̃ν καὶ οὐκέτι αὐτου̃ ὤν, ἀλλ' ἐν ἄλλω̨, ἐν τω̨̃ του̃ Διὸσ κήπω̨ λέγεται κει̃σθαι τότε κείμενοσ, ὅτε ἡ 'Αφροδίτη ἐν τοι̃σ οὐ̃σιν ὑποστη̃ναι λέγεται.

11. δει̃ δὲ τοὺσ μύθουσ, εἴπερ του̃το ἔσονται, καὶ μερίζειν χρόνοισ ἃ λέγουσι, καὶ διαιρει̃ν ἀπ' ἀλλήλων πολλὰ τω̃ν ὄντων ὁμου̃ μὲν ὄντα, τάξει δὲ ἢ δυνάμεσι διεστω̃τα, ὅπου καὶ οἱ λόγοι καὶ γενέσεισ τω̃ν ἀγεννήτων ποιου̃σι, καὶ τὰ ὁμου̃ ὄντα καὶ αὐτοὶ διαιρου̃σι, καὶ διδάξαντεσ ὡσ δύνανται τω̨̃ νοήσαντι ἤδη συγχωρου̃σι συναιρει̃ν. 'Η δὲ συναίρεσισ: ψυχὴ νω̨̃ συνου̃σα καὶ παρὰ νου̃ ὑποστα̃σα καὶ αὐ̃ λόγων πληρωθει̃σα καὶ καλὴ καλοι̃σ κοσμηθει̃σα καὶ εὐπορίασ πληρωθει̃σα, ὡσ εἰ̃ναι ἐν αὐτη̨̃ ὁρα̃ν πολλὰ ἀγλαίσματα καὶτω̃ν καλω̃ν ἁπάντων εἰκόνασ, 'Αφροδίτη μέν ἐστι τὸ πα̃ν, οἱ δὲ ἐν αὐτη̨̃ λόγοι πάντεσ εὐπορία καὶ Πόροσ ἀπὸ τω̃ν ἄνω ῥυέντοσ του̃ ἐκει̃ νέκταροσ: τὰ δὲ ἐν αὐτη̨̃ ἀγλαίσματα ὡσ ἂν ἐν ζωη̨̃ κείμενα <κη̃ποσ Διὸσ> λέγεται, καὶ <εὕδειν> ἐκει̃ ὁ <Πόροσ> οἱ̃σ ἐπληρώθη <βεβαρημένοσ>. Ζωη̃σ δὲ φανείσησ καὶ οὔσησ ἀεὶ ἐν τοι̃σ οὐ̃σιν <ἑστια̃σθαι> οἱ θεοὶ λέγονται ὡσ ἂν ἐν τοιαύτη̨ μακαριότητι ὄντεσ. 'Αεὶ δὲ οὕτωσ ὑπέστη ὅδε ἐξ ἀνάγκησ ἐκ τη̃σ ψυχη̃σ ἐφέσεωσ πρὸσ τὸ κρει̃ττον καὶ ἀγαθόν, καὶ ἠ̃ν ἀεί, ἐξ οὑ̃περ καὶ ψυχή, 'Έρωσ. 'Έστι δ' οὑ̃τοσ μικτόν τι χρη̃μα μετέχον μὲν ἐνδείασ, ἡ̨̃ πληρου̃σθαι θέλει, οὐκ ἄμοιρον δὲ εὐπορίασ, ἡ̨̃ οὑ̃ ἔχει τὸ ἐλλει̃πον ζητει̃: οὐ γὰρ δὴ τὸ πάμπαν ἄμοιρον του̃ ἀγαθου̃ τὸ ἀγαθὸν ἄν ποτε ζητήσειεν. 'Εκ Πόρου οὐ̃ν καὶ Πενίασ λέγεται εἰ̃ναι, ἡ̨̃ ἡ ἔλλειψισ καὶ ἡ ἔφεσισ καὶ τω̃ν λόγων ἡ μνήμη ὁμου̃ συνελθόντα ἐν ψυχη̨̃ ἐγέννησε τὴν ἐνέργειαν τὴν πρὸσ τὸ ἀγαθόν, ἔρωτα του̃τον ὄντα. 'Η δὲ μήτηρ αὐτω̨̃ Πενία, ὅτι ἀεὶ ἡ ἔφεσισ ἐνδεου̃σ. 'Ύλη δὲ ἡ Πενία, ὅτι καὶ ἡ ὕλη ἐνδεὴσ τὰ πάντα, καὶ τὸ ἀόριστον τη̃σ του̃ ἀγαθου̃ ἐπιθυμίασ-οὐ γὰρ μορφή τισ οὐδὲ λόγοσ ἐν τω̨̃ ἐφιεμένω̨ τούτου-ὑλικώτερον τὸ ἐφιέμενον καθ' ὅσον ἐφίεται ποιει̃. Τὸ δὲ πρὸσ αὐτὸ εἰ̃δόσ ἐστι μόνον ἐν αὐτω̨̃ μένον: καὶ δέξασθαι δὲ ἐφιέμενον ὕλην τω̨̃ ἐπιόντι τὸ δεξόμενον παρασκευάζει. Οὕτω τοι ὁ 'Έρωσ ὑλικόσ τίσ ἐστι, καὶ δαίμων οὑ̃τόσ ἐστιν ἐκ ψυχη̃σ, καθ' ὅσον ἐλλείπει τω̨̃ ἀγαθω̨̃, ἐφίεται δέ, γεγενημένοσ.

III.6

1. τὰσ αἰσθήσεισ οὐ πάθη λέγοντεσ εἰ̃ναι, ἐνεργείασ δὲ περὶ παθήματα καὶ κρίσεισ, τω̃ν μὲν παθω̃ν περὶ ἄλλο γινομένων, οἱ̃ον τὸ σω̃μα φέρε τὸ τοιόνδε, τη̃σ δὲ κρίσεωσ περὶ τὴν ψυχήν, οὐ τη̃σ κρίσεωσ πάθουσ οὔσησ-ἔδει γὰρ αὐ̃ ἄλλην κρίσιν γίνεσθαι καὶ ἐπαναβαίνειν ἀεὶ εἰσ ἄπειρον-εἴχομεν οὐδὲν ἡ̃ττον καὶ ἐνταυ̃θα ἀπορίαν, εἰ ἡ κρίσισ ἡ̨̃ κρίσισ οὐδὲν ἔχει του̃ κρινομένου. 'Ή, εἰ τύπον ἔχοι, πέπονθεν. '~Ην δ' ὅμωσ λέγειν καὶ περὶ τω̃ν καλουμένων τυπώσεων, ὡσ ὁ τρόποσ ὅλωσ ἕτεροσ ἢ ὡσ ὑπείληπται, ὁποι̃οσ καὶ ἐπὶ τω̃ν νοήσεων ἐνεργειω̃ν καὶ τούτων οὐσω̃ν γινώσκειν ἄνευ του̃ παθει̃ν τι δυναμένων: καὶ ὅλωσ ὁ λόγοσ ἡμι̃ν καὶ τὸ βούλημα μὴ ...ὑποβαλει̃ν_ τροπαι̃σ καὶ ἀλλοιώσεσι τὴν ψυχὴν τοιαύταισ, ὁποι̃αι αἱ θερμάνσεισ καὶ ψύξεισ σωμάτων. Καὶ τὸ παθητικὸν δὲλεγόμενον αὐτη̃σ ἔδει ἰδει̃ν καὶ ἐπισκέψασθαι, πότερα καὶ του̃το ἄτρεπτον δώσομεν, ἢ τούτω̨ μόνω̨ τὸ πάσχειν συγχωρήσομεν. 'Αλλὰ του̃το μὲν ὕστερον, περὶ δὲ τω̃ν προτέρων τὰσ ἀπορίασ ἐπισκεπτέον. Πω̃σ γὰρ ἄτρεπτον καὶ τὸ πρὸ του̃ παθητικου̃ καὶ τὸ πρὸ αἰσθήσεωσ καὶ ὅλωσ ψυχη̃σ ὁτιου̃ν κακίασ περὶ αὐτὴν ἐγγινομένησ καὶ δοξω̃ν ψευδω̃ν καὶ ἀνοίασ; Οἰκειώσεισ δὲ καὶ ἀλλοτριώσεισ ἡδομένησ καὶ λυπουμένησ, ὀργιζομένησ, φθονούσησ, ζηλούσησ, ἐπιθυμούσησ, ὅλωσ οὐδαμη̨̃ ἡσυχίαν ἀγούσησ, ἀλλ' ἐφ' ἑκάστω̨ τω̃ν προσπιπτόντων κινουμένησ καὶ μεταβαλλούσησ. 'Αλλ' εἰ μὲν σω̃μά ἐστιν ἡ ψυχὴ καὶ μέγεθοσ ἔχει, οὐ ῥά̨διον, μα̃λλον δὲ ὅλωσ ἀδύνατον, ἀπαθη̃ αὐτὴν καὶ ἄτρεπτον δεικνύναι ἐν ὁτω̨ου̃ν τω̃ν λεγομένων γίγνεσθαι περὶ αὐτήν: εἰ δέ ἐστιν οὐσία ἀμεγέθησ καὶ δει̃ καὶ τὸ ἄφθαρτον αὐτη̨̃ παρει̃ναι, εὐλαβητέον αὐτη̨̃ πάθη διδόναι τοιαυ̃τα, μὴ καὶ λάθωμεν αὐτὴν φθαρτὴν εἰ̃ναι διδόντεσ. Καὶ δὴ εἴτε ἀριθμὸσ εἴτε λόγοσ, ὥσ φαμεν, ἡ οὐσία αὐτη̃σ, πω̃σ ἂν πάθοσ ἐγγένοιτο ἐν ἀριθμω̨̃ ἢ λόγω̨; 'Αλλὰ μα̃λλον λόγουσ ἀλόγουσ καὶ ἀπαθη̃ πάθη δει̃ ἐπιγίγνεσθαι αὐτη̨̃ οἴεσθαι, καὶ ταυ̃τα τὰ ἀπὸ τω̃ν σωμάτων [κατ' ἀναλογίαν] μετενηνεγμένα ἀντικειμένωσ ληπτέον ἕκαστα [καὶ κατ' ἀναλογίαν μετενηνεγμένα], καὶ ἔχουσαν οὐκ ἔχειν καὶ πάσχουσαν οὐ πάσχειν. Καὶ ὅστισ ὁ τρόποσ τω̃ν τοιούτων, ἐπισκεπτέον.

2. πρω̃τον δὲ περὶ κακίασ καὶ ἀρετη̃σ λεκτέον, τί γίγνεται τότε, ὅταν κακία λέγηται παρει̃ναι: καὶ γὰρ ἀφαιρει̃ν δει̃ν φαμεν ὥσ τινοσ ὄντοσ ἐν αὐτη̨̃ κακου̃ καὶ ἐνθει̃ναι ἀρετὴν καὶ κοσμη̃σαι καὶ κάλλοσ ἐμποιη̃σαι ἀντὶ αἴσχουσ του̃ πρόσθεν. '~Αρ' οὐ̃ν λέγοντεσ <ἀρετὴν ἁρμονίαν> εἰ̃ναι, <ἀναρμοστίαν> δὲ τὴν <κακίαν>, λέγοιμεν ἂν δόξαν δοκου̃σαν τοι̃σ παλαιοι̃σ καί τι πρὸσ τὸ ζητούμενον οὐ μικρὸν ὁ λόγοσ ἀνύσειεν; Εἰ γὰρ συναρμοσθέντα μὲν κατὰ φύσιν τὰ μέρη τη̃σ ψυχη̃σ πρὸσ ἄλληλα ἀρετή ἐστι, μὴ συναρμοσθέντα δὲ κακία, ἐπακτὸν οὐδὲν ἂν οὐδὲ ἑτέρωθεν γίγνοιτο, ἀλλ' ἕκαστον ἥκοι ἂν οἱ̃όν ἐστιν εἰσ τὴν ἁρμογὴν καὶ οὐκ ἂν ἥκοι ἐν τη̨̃ ἀναρμοστία̨ τοιου̃τον ὄν, οἱ̃ον καὶ χορευταὶ χορεύοντεσ καὶ συνά̨δοντεσ ἀλλήλοισ, εἰ καὶ μὴ οἱ αὐτοί εἰσι, καὶ μόνοσ τισ ἄ̨δων τω̃ν ἄλλων μὴ ἀ̨δόντων, καὶ ἑκάστου καθ' ἑαυτὸν ἄ̨δοντοσ: οὐ γὰρ μόνον δει̃ συνά̨δειν, ἀλλὰ καὶ ἕκαστον καλω̃σ τὸ αὐτου̃ ἄ̨δοντα οἰκεία̨ μουσικη̨̃: ὥστε κἀκει̃ ἐπὶ τη̃σ ψυχη̃σ ἁρμονίαν εἰ̃ναι ἑκάστου μέρουσ τὸ αὐτω̨̃ προση̃κον ποιου̃ντοσ. Δει̃ δὴ πρὸ τη̃σ ἁρμονίασ ταύτησ ἄλλην ἑκάστου εἰ̃ναι ἀρετήν, καὶ κακίαν δὲ ἑκάστου πρὸ τη̃σ πρὸσ ἄλληλα ἀναρμοστίασ. Τίνοσ οὐ̃ν παρόντοσ ἕκαστον μέροσ κακόν; 'Ή κακίασ. Καὶ ἀγαθὸν αὐ̃; 'Ή ἀρετη̃σ. Τω̨̃ μὲν οὐ̃ν λογιστικω̨̃ τάχ' ἄν τισ λέγων ἄνοιαν εἰ̃ναι τὴν κακίαν καὶ ἄνοιαν τὴν κατὰ ἀπόφασιν οὐ παρουσίαν τινὸσ ἂν λέγοι. 'Αλλ' ὅταν καὶ ψευδει̃σ δόξαι ἐνω̃σιν, ὃ δὴ μάλιστα τὴν κακίαν ποιει̃, πω̃σ οὐκ ἐγγίνεσθαι φήσει καὶ ἀλλοι̃ον ταύτη̨ του̃το τὸ μόριον γίνεσθαι; Τὸ δὲ θυμοειδὲσ οὐκ ἄλλωσ μὲν ἔχει δειλαι̃νον, ἀνδρει̃ον δὲ ὂν ἄλλωσ; Τὸ δ' ἐπιθυμου̃ν ἀκόλαστον μὲν ὂν οὐκ ἄλλωσ,σωφρονου̃ν δὲ ἄλλωσ; ἢ πέπονθεν. 'Ή ὅταν μὲν ἐν ἀρετη̨̃ ἕκαστον ἠ̨̃, ἐνεργει̃ν κατὰ τὴν οὐσίαν ἡ̨̃ ἐστιν ἕκαστον ἐπαίον λόγου φήσομεν: καὶ τὸ μὲν λογιζόμενον παρὰ του̃ νου̃, τὰ δ' ἄλλα παρὰ τούτου. 'Ή τὸ ἐπαίειν λόγου ὥσπερ ὁρα̃ν ἐστιν οὐ σχηματιζόμενον, ἀλλ' ὁρω̃ν καὶ ἐνεργεία̨ ὄν, ὅτε ὁρα̨̃. 'Ώσπερ γὰρ ἡ ὄψισ καὶ δυνάμει οὐ̃σα καὶ ἐνεργεία̨ ἡ αὐτὴ τη̨̃ οὐσία̨, ἡ δὲ ἐνέργειά ἐστιν οὐκ ἀλλοίωσισ, ἀλλ' ἅμα προση̃λθε πρὸσ ὃ ἔχει [τὴν οὐσίαν] καὶ ἔστιν εἰδυι̃α καὶ ἔγνω ἀπαθω̃σ, καὶ τὸ λογιζόμενον οὕτω πρὸσ τὸν νου̃ν ἔχει καὶ ὁρα̨̃, καὶ ἡ δύναμισ του̃ νοει̃ν του̃το, οὐ σφραγι̃δοσ ἔνδον γενομένησ, ἀλλ' ἔχει ὃ εἰ̃δε καὶ αὐ̃ οὐκ ἔχει: ἔχει μὲν τω̨̃ γινώσκειν, οὐκ ἔχει δὲ τω̨̃ μὴ ἀποκει̃σθαί τι ἐκ του̃ ὁράματοσ, ὥσπερ ἐν κηρω̨̃ μορφήν. Μεμνη̃σθαι δὲ δει̃, ὅτι καὶ τὰσ μνήμασ οὐκ ἐναποκειμένων τινω̃ν ἐλέγετο εἰ̃ναι, ἀλλὰ τη̃σ ψυχη̃σ οὕτω τὴν δύναμιν ἐγειράσησ, ὥστε καὶ ὃ μὴ ἔχει ἔχειν. Τί οὐ̃ν; Οὐκ ἄλλη ἠ̃ν πρὶν οὕτω μνημονεύειν καὶ ὕστερον, ὅτε μνημονεύει; ἢ βούλει ἄλλην; οὔκουν ἀλλοιωθει̃σά γε, πλὴν εἰ μή τισ τὸ ἐκ δυνάμεωσ εἰσ ἐνέργειαν ἐλθει̃ν ἀλλοίωσιν λέγοι, ἀλλ' ἔστιν οὐδὲν προσγενόμενον, ἀλλ' ἥπερ ἠ̃ν πεφυκυι̃α του̃το ποιου̃σα. 'Όλωσ γὰρ αἱ ἐνέργεια&# 953; τω̃ν ἀύλων οὐ συναλλοιουμένων γίνονται: ἢ φθαρει̃εν ἄν: ἀλλὰ πολὺ μα̃λλον μενόντων, τὸ δὲ πάσχειν τὸ ἐνεργου̃ν του̃το τω̃νμεθ' ὕλησ. Εἰ δὲ ἄυλον ὂν πείσεται, οὐκ ἔχει ὡ̨̃ μένει ὥσπερ ἐπὶ τη̃σ ὄψεωσ τη̃σ ὁράσεωσ ἐνεργούσησ τὸ πάσχον ὁ ὀφθαλμόσ ἐστιν, αἱ δὲ δόξαι ὥσπερ ὁράματα. Τὸ δὲ θυμοειδὲσ πω̃σ δειλόν; πω̃σ δὲ καὶ ἀνδρει̃ον; 'Ή δειλὸν μὲν τω̨̃ ἢ μὴ ὁρα̃ν πρὸσ τὸν λόγον ἢ πρὸσ φαυ̃λον ὄντα τὸν λόγον ὁρα̃ν ἢ ὀργάνων ἐλλείψει, οἱ̃ον ἀπορία̨ ἢ σαθρότητι ὅπλων σωματικω̃ν, ἢ ἐνεργει̃ν κωλυόμενον ἢ μὴ κινηθὲν οἱ̃ον ἐρεθισθέν: ἀνδρει̃ον δέ, εἰ τὰ ἐναντία. 'Εν οἱ̃σ οὐδεμία ἀλλοίωσισ οὐδὲ πάθοσ. Τὸ δὲ ἐπιθυμου̃ν ἐνεργου̃ν μὲν μόνον τὴν λεγομένην ἀκολασίαν παρέχεσθαι: πάντα γὰρ μόνον πράττει καὶ οὐ πάρεστι τὰ ἄλλα, οἱ̃σ ἂν ἠ̨̃ ἐν μέρει τὸ κρατει̃ν παρου̃σι καὶ δεικνύναι αὐτω̨̃. Τὸ δ' ὁρω̃ν ἠ̃ν ἂν ἄλλο, πρα̃ττον οὐ πάντα, ἀλλά που καὶ σχολάζον τω̨̃ ὁρα̃ν ὡσ οἱ̃όν τε τὰ ἄλλα. Τάχα δὲ τὸ πολὺ καὶ σώματοσ καχεξία ἡ τούτου λεγομένη κακία, ἀρετὴ δὲ τἀναντία: ὥστ' οὐδεμία ἐφ' ἑκάτερα προσθήκη τη̨̃ ψυχη̨̃.

3. τὰσ δ' οἰκειώσεισ καὶ ἀλλοτριώσεισ πω̃σ; Καὶ λυ̃παι καὶ ὀργαὶ καὶ ἡδοναὶ ἐπιθυμίαι τε καὶ φόβοι πω̃σ οὐ τροπαὶ καὶ πάθη ἐνόντα καὶ κινούμενα; Δει̃ δὴ καὶ περὶ τούτων ὡ̃δε διαλαβει̃ν. 'Ότι γὰρ ἐγγίγνονται ἀλλοιώσεισ καὶ σφοδραὶ τούτων αἰσθήσεισ μὴ οὐ λέγειν ἐναντία λέγοντόσ ἐστι τοι̃σ ἐναργέσιν. 'Αλλὰ χρὴ συγχωρου̃ντασ ζητει̃ν ὅ τι ἐστὶ τὸ τρεπόμενον. Κινδυνεύομεν γὰρ περὶ ψυχὴν ταυ̃τα λέγοντεσ ὅμοιόν τι ὑπολαμβάνειν, ὡσ εἰ τὴν ψυχὴν λέγομεν ἐρυθρια̃ν ἢ αὐ̃ ἐν ὠχριάσει γίγνεσθαι, μὴ λογιζόμενοι, ὡσ διὰ ψυχὴν μὲν ταυ̃τα τὰ πάθη, περὶ δὲ τὴνἄλλην σύστασίν ἐστι γιγνόμενα. 'Αλλ' ἡ μὲν αἰσχύνη ἐν ψυχη̨̃ δόξησ αἰσχρου̃ γενομένησ: τὸ δὲ σω̃μα ἐκείνησ του̃το οἱ̃ον σχούσησ, ἵνα μὴ τοι̃σ ὀνόμασι πλανώμεθα, ὑπὸ τη̨̃ ψυχη̨̃ ὂν καὶ οὐ ταὐτὸν ἀψύχω̨ ἐτράπη κατὰ τὸ αἱ̃μα εὐκίνητον ὄν. Τά τε του̃ λεγομένου φόβου ἐν μὲν τη̨̃ ψυχη̨̃ ἡ ἀρχή, τὸ δ' ὠχρὸν ἀναχωρήσαντοσ του̃ αἵματοσ εἴσω. Καὶ τη̃σ ἡδονη̃σ δὲ τὸ τη̃σ διαχύσεωσ του̃το καὶ εἰσ αἴσθησιν ἡ̃κον περὶ τὸ σω̃μα, τὸ δὲ περὶ τὴν ψυχὴν οὐκέτι πάθοσ. Καὶ τὸ τη̃σ λύπησ ὡσαύτωσ. 'Επεὶ καὶ τὸ τη̃σ ἐπιθυμίασ ἐπὶ μὲν τη̃σ ψυχη̃σ τη̃σ ἀρχη̃σ οὔσησ του̃ ἐπιθυμει̃ν λανθάνον ἐστίν, ἐκει̃θεν δὲ τὸ προελθὸν ἡ αἴσθησισ ἔγνω. Καὶ γὰρ ὅταν λέγωμεν κινει̃σθαι αὐτὴν ἐν ἐπιθυμίαισ, ἐν λογισμοι̃σ, ἐν δόξαισ, οὐ σαλευομένην αὐτὴν λέγομεν ταυ̃τα ποιει̃ν, ἀλλ' ἐξ αὐτη̃σ γίγνεσθαι τὰσ κινήσεισ. 'Επεὶ καὶ τὸ ζη̃ν κίνησιν λέγοντεσ οὐκ ἀλλοίου μέν, ἑκάστου δὲ μορίου ἡ ἐνέργεια ἡ κατὰ φύσιν ζωὴ οὐκ ἐξιστα̃σα. Κεφάλαιον δὲ ἱκανόν: εἰ τὰσ ἐνεργείασ καὶ τὰσ ζωὰσ καὶ τὰσ ὀρέξεισ οὐκ ἀλλοιώσεισ συγχωρου̃μεν καὶ μνήμασ οὐ τύπουσ ἐναποσφραγιζομένουσ οὐδὲ τὰσ φαντασίασ ὡσ ἐν κηρω̨̃ τυπώσεισ, συγχωρητέον πανταχου̃ ἐν πα̃σι τοι̃σ λεγομένοισ πάθεσι καὶ κινήσεσι τὴν ψυχὴν ὡσαύτωσ ἔχειν τω̨̃ ὑποκειμένω̨ καὶ τη̨̃ οὐσία̨ καὶ τὴν ἀρετὴν καὶ τὴν κακίαν μὴ ὡσ τὸ μέλαν καὶ τὸ λευκὸν περὶ σω̃μα γίγνεσθαι ἢ τὸ θερμὸν καὶ τὸ ψυχρόν, ἀλλ' ὃν εἴρηται τρόπον ἐπ' ἄμφω περὶ πάνθ' ὅλωσ τὰ ἐναντία γίγνεσθαι.

4. περὶ δὲ του̃ λεγομένου παθητικου̃ τη̃σ ψυχη̃σ ἐπισκεπτέον. 'Ήδη μὲν οὐ̃ν εἴρηται τρόπον τινὰ καὶ περὶ τούτου ἐν οἱ̃σ περὶ τω̃ν παθω̃ν ἁπάντων ἐλέγετο τω̃ν περὶ τὸ θυμοειδὲσ καὶ τὸ ἐπιθυμου̃ν γινομένων ὅπωσ ἕκαστα: οὐ μὴν ἀλλ' ἔτι λεκτέον περὶ αὐτου̃ πρω̃τον λαβόντασ, ὅ τι ποτὲ τὸ παθητικὸν τη̃σ ψυχη̃σ λέγεται εἰ̃ναι. Λέγεται δὴ πάντωσ περὶ ὃ τὰ πάθη δοκει̃ συνίστασθαι: ταυ̃τα δ' ἐστὶν οἱ̃σ ἕπεται ἡδονὴ καὶ λύπη. Τω̃ν δὲ παθω̃ν τὰ μὲν ἐπὶ δόξαισ συνίσταται, ὡσ ὅταν δοξάσασ τισ μέλλειν τελευτα̃ν ἴσχη̨ φόβον, ἢ οἰηθεὶσ ἀγαθὸν αὐτω̨̃ τι ἔσεσθαι ἡσθη̨̃, τη̃σ μὲν δόξησ ἐν ἄλλω̨, του̃ δὲ πάθουσ κινηθέντοσ ἐν ἄλλω̨: τὰ δέ ἐστιν ὡσ ἡγησάμενα αὐτὰ ἀπροαιρέτωσ ἐμποιει̃ν ἐν τω̨̃ πεφυκότι δοξάζειν τὴν δόξαν. 'Η μὲν δὴ δόξα ὅτι ἄτρεπτον ἐα̨̃ τὸ δοξάζειν εἴρηται: ὁ δ' ἐκ τη̃σ δόξησ φόβοσ ἐλθὼν ἄνωθεν αὐ̃ ἀπὸ τη̃σ δόξησ οἱ̃ον σύνεσίν τινα παρασχὼν τω̨̃ λεγομένω̨ τη̃σ ψυχη̃σ φοβει̃σθαι. Τί ποτε ποιει̃ του̃το τὸ φοβει̃σθαι; Ταραχὴν καὶ ἔκπληξίν, φασιν, ἐπὶ προσδοκωμένω̨ κακω̨̃. 'Ότι μὲν οὐ̃ν ἡ φαντασία ἐν ψυχη̨̃, ἥ τε πρώτη, ἣν δὴ καλου̃μεν δόξαν, ἥ τε ἀπὸ ταύτησ οὐκέτι δόξα, ἀλλὰ περὶ τὸ κάτω ἀμυδρὰ οἱ̃ον δόξα καὶ ἀνεπίκριτοσ φαντασία, οἵα τη̨̃ λεγομένη̨ φύσει ἐνυπάρχει ἐνέργεια καθ' ἃ ποιει̃ ἕκαστα, ὥσ φασιν, ἀφαντάστωσ, δη̃λον ἄν τω̨ γένοιτο. Τὸ δ' ἀπὸ τούτων ἤδη αἰσθητὴ ἡ ταραχὴ περὶ τὸ σω̃μα γινομένη ὅ τε τρόμοσ καὶ ὁ σεισμὸσ του̃ σώματοσ καὶ τὸ ὠχρὸν καὶ ἡ ἀδυναμία του̃ λέγειν. Οὐ γὰρ δὴ ἐν τω̨̃ ψυχικω̨̃ μέρει ταυ̃τα: ἢ σωματικὸν φήσομεν αὐτὸ εἰ̃ναι, αὐτό τε εἴπερἠ̃ν ...παθὸν _ταυ̃τα, οὐδ' ἂν ἔτι εἰσ τὸ σω̃μα ταυ̃τα ἀφίκετο του̃ πέμποντοσ οὐκέτι ἐνεργου̃ντοσ τὸ πέμπειν διὰ τὸ κατέχεσθαι τω̨̃ πάθει καὶ ἐξίστασθαι ἑαυτου̃. 'Αλλ' ἔστι μὲν του̃το τὸ τη̃σ ψυχη̃σ μέροσ τὸ παθητικὸν οὐ σω̃μα μέν, εἰ̃δοσ δέ τι. 'Εν ὕλη̨ μέντοι καὶ τὸ ἐπιθυμου̃ν καὶ τό γε θρεπτικόν τε καὶ αὐξητικὸν καὶ γεννητικόν, ὅ ἐστι ῥίζα καὶ ἀρχὴ του̃ ἐπιθυμου̃ντοσ καὶ παθητικου̃ εἴδουσ. Εἴδει δὲ οὐδενὶ δει̃ παρει̃ναι ταραχὴν ἢ ὅλωσ πάθοσ, ἀλλ' ἑστηκέναι μὲν αὐτό, τὴν δὲ ὕλην αὐτου̃ ἐν τω̨̃ πάθει γίγνεσθαι, ὅταν γίγνηται, ἐκείνου τη̨̃ παρουσία̨ κινου̃ντοσ. Οὐ γὰρ δὴ τὸ φυτικόν, ὅταν φύη̨, φύεται, οὐδ', ὅταν αὔξη̨, αὔξεται, οὐδ' ὅλωσ, ὅταν κινη̨̃, κινει̃ται ἐκείνην τὴν κίνησιν ἣν κινει̃, ἀλλ' ἢ οὐδ' ὅλωσ, ἢ ἄλλοσ τρόποσ κινήσεωσ ἢ ἐνεργείασ. Αὐτὴν μὲν οὐ̃ν δει̃ τὴν του̃ εἴδουσ φύσιν ἐνέργειαν εἰ̃ναι καὶ τη̨̃ παρουσία̨ ποιει̃ν, οἱ̃ον εἰ ἡ ἁρμονία ἐξ αὐτη̃σ τὰσ χορδὰσ ἐκίνει. 'Έσται τοίνυν τὸ παθητικὸν πάθουσ μὲν αἴτιον ἢ παρ' αὐτου̃ γενομένου του̃ κινήματοσ ἐκ τη̃σ φαντασίασ τη̃σ αἰσθητικη̃σ ἢ καὶ ἄνευ φαντασίασ: ἐπισκεπτέον δὲ του̃το, εἰ τη̃σ δόξησ ἄνωθεν ἀρξάσησ: αὐτὸ δὲ μένον ἐν ἁρμονίασ εἴδει. Τὰ δὲ αἴτια του̃ κινη̃σαι ἀνάλογον τω̨̃ μουσικω̨̃: τὰ δὲ πληγέντα διὰ πάθοσ πρὸσ τὰσ χορδὰσ ἂν τὸν λόγον ἔχοι. Καὶ γὰρ κἀκει̃ οὐχ ἡ ἁρμονία πέπονθεν, ἀλλ' ἡ χορδή: οὐ μὴν ἐκινήθη ἂν ἡ χορδή, εἰ καὶ ὁ μουσικὸσ ἐβούλετο, μὴ τη̃σ &# 945;̔ρμονίασ του̃το λεγούσησ.

5. τί οὐ̃ν χρὴ ζητει̃ν ἀπαθη̃ τὴν ψυχὴν ἐκ φιλοσοφίασ ποιει̃ν μηδὲ τὴν ἀρχὴν πάσχουσαν; 'Ή ἐπειδὴ καὶ τὸ εἰσαὐτὴν ἐπὶ του̃ λεγομένου παθητικου̃ οἱ̃ον φάντασμα τὸ ἐφεξη̃σ πάθημα ποιει̃, τὴν ταραχήν, καὶ συνέζευκται τη̨̃ ταραχη̨̃ ἡ του̃ προσδοκωμένου κακου̃ εἰκών, πάθοσ τὸ τοιου̃τον λεγόμενον ἠξίου ὁ λόγοσ ὅλωσ ἀφαιρει̃ν καὶ μὴ ἐα̃ν ἐγγίγνεσθαι ὡσ γιγνομένου μὲν οὔπω τη̃σ ψυχη̃σ ἐχούσησ εὐ̃, μὴ γιγνομένου δὲ ...ἀπαθω̃σ _ἰσχούσησ του̃ αἰτίου του̃ πάθουσ του̃ περὶ αὐτὴν ὁράματοσ οὐκέτι ἐγγιγνομένου, οἱ̃ον εἴ τισ τὰσ τω̃ν ὀνειράτων φαντασίασ ἀναιρει̃ν ἐθέλων ἐν ἐγρηγόρσει τὴν ψυχὴν τὴν φανταζομένην ποιοίη, εἰ τὰ πάθη λέγοι πεποιηκέναι, τὰ ἔξωθεν οἱ̃ον ὁράματα παθήματα λέγων τη̃σ ψυχη̃σ εἰ̃ναι. 'Αλλὰ τίσ <ἡ κάθαρσισ> ἂν τη̃σ ψυχη̃σ εἴη μηδαμη̃ μεμολυσμένησ ἢ τί <τὸ χωρίζειν> αὐτὴν ἀπὸ του̃ σώματοσ; 'Ή ἡ μὲν κάθαρσισ ἂν εἴη καταλιπει̃ν μόνην καὶ μὴ μετ' ἄλλων ἢ μὴ πρὸσ ἄλλο βλέπουσαν μηδ' αὐ̃ δόξασ ἀλλοτρίασ ἔχουσαν, ὅστισ ὁ τρόποσ τω̃ν δοξω̃ν, ἢ τω̃ν παθω̃ν, ὡσ εἴρηται, μήτε ὁρα̃ν τὰ εἴδωλα μήτε ἐξ αὐτω̃ν ἐργάζεσθαι πάθη. Εἰ δὲ ἐπὶ θάτερα τὰ ἄνω ἀπὸ τω̃ν κάτω, πω̃σ οὐ κάθαρσισ καὶ χωρισμόσ γε πρὸσ τη̃σ ψυχη̃σ τη̃σ μηκέτι ἐν σώματι γιγνομένησ ὡσ ἐκείνου εἰ̃ναι, καὶ τὸ ὥσπερ φω̃σ μὴ ἐν θολερω̨̃; Καίτοι ἀπαθὲσ ὅμωσ ὃ καὶ ἐν θολερω̨̃. Του̃ δὲ παθητικου̃ ἡ μὲν κάθαρσισ ἡ ἔγερσισ ἐκ τω̃ν ἀτόπων εἰδώλων καὶ μὴ ὅρασισ, τὸ δὲ χωρίζεσθαι τη̨̃ μὴ πολλη̨̃ νεύσει καὶ τη̨̃ περὶ τὰ κάτω μὴ φαντασία̨. Εἴη δ' ἂν καὶ τὸ χωρίζειν αὐτὸ τὸ ἐκει̃να ἀφαιρει̃ν ὡ̃ν του̃το χωρίζεται,ὅταν μὴ ἐπὶ πνεύματοσ θολερου̃ ἐκ γαστριμαργίασ καὶ πλήθουσ οὐ καθαρω̃ν ἠ̨̃ σαρκω̃ν, ἀλλ' ἠ̨̃ ἰσχνὸν τὸ ἐν ὡ̨̃, ὡσ ἐπ' αὐτου̃ ὀχει̃σθαι ἡσυχη̨̃.

6. τὴν μὲν δὴ οὐσίαν τὴν νοητὴν τὴν κατὰ τὸ εἰ̃δοσ ἅπασαν τεταγμένην ὡσ ἀπαθη̃ δει̃ εἰ̃ναι δοκει̃ν εἴρηται. 'Επεὶ δὲ καὶ ἡ ὕλη ἕν τι τω̃ν ἀσωμάτων, εἰ καὶ ἄλλον τρόπον, σκεπτέον καὶ περὶ ταύτησ τίνα τρόπον ἔχει, πότερα παθητή, ὡσ λέγεται, καὶ κατὰ πάντα τρεπτή, ἢ καὶ ταύτην δει̃ ἀπαθη̃ εἰ̃ναι οἴεσθαι, καὶ τίσ ὁ τρόποσ τη̃σ ἀπαθείασ. Πρω̃τον δὲ ληπτέον ἐπὶ του̃το στελλομένοισ καὶ περὶ τη̃σ φύσεωσ αὐτη̃σ λέγουσιν ὁποία τισ, ὡσ ἡ του̃ ὄντοσ φύσισ καὶ ἡ οὐσία καὶ τὸ εἰ̃ναι οὐ ταύτη̨ ἔχει, ὡσ οἱ πολλοὶ νομίζουσιν. 'Έστι γὰρ τὸ ὄν, ὃ καὶ κατ' ἀλήθειαν ἄν τισ εἴποι ὄν, ὄντωσ ὄν: του̃το δέ ἐστιν, ὃ πάντη ἐστὶν ὄν: του̃το δέ, ὡ̨̃ μηδὲν <ἀποστατει̃> του̃ εἰ̃ναι. Τελέωσ δὲ ὂν οὐδενὸσ δει̃ται ἵνα σώ̨ζοιτο καὶ ἠ̨̃, ἀλλὰ καὶ τοι̃σ ἄλλοισ αἴτιον τοι̃σ δοκου̃σιν εἰ̃ναι του̃ δοκει̃ν εἰ̃ναι. Εἰ δὴ ταυ̃τα ὀρθω̃σ λέγεται, ἀνάγκη αὐτὸ ἐν ζωη̨̃ καὶ ἐν τελεία̨ ζωη̨̃ εἰ̃ναι: ἢ ἐλλει̃πον οὐ μα̃λλον ὂν ἢ μὴ ὂν ἔσται. Του̃το δὲ νου̃σ καὶ πάντη φρόνησισ. Καὶ ὡρισμένον ἄρα καὶ πεπερασμένον καὶ τη̨̃ δυνάμει οὐδὲν ὅ τι μή, οὐδὲ τοση̨̃δε: ἐπιλείποι γὰρ ἄν. Διὸ καὶ τὸ ἀεὶ καὶ τὸ ὡσαύτωσ καὶ τὸ ἄδεκτον παντὸσ καὶ οὐδὲν εἰσ αὐτό: εἰ γάρ τι δέχοιτο, παρ' αὐτὸ ἄν τι δέχοιτο: του̃το δὲ μὴ ὄν. Δει̃ δ' αὐτὸ πάντη ὂν εἰ̃ναι: ἥκειν οὐ̃ν δει̃ παρ' αὐτου̃ πάντα ἔχον εἰσ τὸ εἰ̃ναι:καὶ ὁμου̃ πάντα καὶ ἓν πάντα. Εἰ δὴ τούτοισ ὁρίζομεν τὸ ὄν-δει̃ δέ, ἢ οὐκ ἂν ἐκ του̃ ὄντοσ ἥκοι νου̃σ καὶ ζωή, ἀλλὰ τω̨̃ ὄντι ἐπακτὰ ταυ̃τα καὶ οὐκ [ἐξ οὐκ ὄντοσ] ἔσται, καὶ τὸ μὲν ὂν ἄζων καὶ ἄνουν ἔσται, ὃ δὲ μὴ ὄν ἐστιν ἀληθω̃σ ταυ̃τα ἕξει, ὡσ ἐν τοι̃σ χείροσι δέον ταυ̃τα εἰ̃ναι καὶ τοι̃σ ὑστέροισ του̃ ὄντοσ: τὸ γὰρ πρὸ του̃ ὄντοσ χορηγὸν μὲν τούτων εἰσ τὸ ὄν, οὐ δεόμενον δὲ αὐτὸ τούτων:-εἰ οὐ̃ν τοιου̃τον τὸ ὄν, ἀνάγκη μήτε τι σω̃μα αὐτὸ μήτε τὸ ὑποκείμενον τοι̃σ σώμασιν εἰ̃ναι, ἀλλ' εἰ̃ναι τούτοισ τὸ εἰ̃ναι τὸ μὴ οὐ̃σιν εἰ̃ναι.

7. καὶ πω̃σ ἡ τω̃ν σωμάτων φύσισ μὴ οὐ̃σα, πω̃σ δὲ ἡ ὕλη ἐφ' ἡ̃σ ταυ̃τα, ὄρη καὶ πέτραι καὶ πα̃σα γη̃ στερεὰ καὶ πάντα ἀντίτυπα καὶ ται̃σ πληγαι̃σ βιαζόμενα τὰ πληττόμενα ὁμολογει̃ν αὐτω̃ν τὴν οὐσίαν; Εἰ οὐ̃ν τισ λέγοι: πω̃σ δὲ τὰ μὴ θλίβοντα καὶ μὴ βιαζόμενα μηδὲ ἀντίτυπα μηδ' ὅλωσ ὁρώμενα, ψυχὴ καὶ νου̃σ, ὄντα καὶ ὄντωσ ὄντα; καὶ δὴ καὶ ἐπὶ τω̃ν σωμάτων μα̃λλον γη̃σ ἑστώσησ τὸ μα̃λλον κινούμενον καὶ ἐμβριθὲσ ἡ̃ττον, καὶ τούτου τὸ ἄνω; καὶ δὴ καὶ τὸ πυ̃ρ φευ̃γον ἤδη τὴν σώματοσ φύσιν; 'Αλλ' οἰ̃μαι, τὰ μὲν αὐταρκέστερα αὐτοι̃σ ἡ̃ττον ἐνοχλει̃ τὰ ἄλλα καὶ ἀλυπότερα τοι̃σ ἄλλοισ, τὰ δὲ βαρύτερα καὶ γεωδέστερα, ὅσω̨ ἐλλιπη̃ καὶ πίπτοντα καὶ αἴρειν αὐτὰ οὐ δυνάμενα, ταυ̃τα πίπτοντα ὑπὸ ἀσθενείασ τη̨̃ καταφορα̨̃ καὶ νωθεία̨ πληγὰσ ἔχει. 'Επεὶ καὶ τὰ νεκρὰ τω̃ν σωμάτων ἀηδέστεραπροσπεσει̃ν, καὶ τὸ σφόδρα τη̃σ πληγη̃σ καὶ τὸ βλάπτειν ἔχει: τὰ δ' ἔμψυχα μετέχοντα του̃ ὄντοσ, ὅσω̨ τούτου μέτεστιν αὐτοι̃σ, εὐχαριτώτερα τοι̃σ πέλασ. 'Η δὲ κίνησισ ὥσπερ τισ ζωὴ οὐ̃σα ἐν τοι̃σ σώμασιν ἠ̃ν: καὶ μίμησιν ἔχουσα ταύτησ μα̃λλόν ἐστι τοι̃σ ἡ̃ττον σώματοσ ἔχουσιν, ὡσ τη̃σ ἀπολείψεωσ του̃ ὄντοσ ὃ καταλείπει μα̃λλον του̃το σω̃μα ποιούσησ. Καὶ ἐκ τω̃ν δὲ λεγομένων παθημάτων μα̃λλον ἄν τισ ἴδοι τὸ μα̃λλον σω̃μα μα̃λλον παθητὸν ὄν, γη̃ν ἢ τὰ ἄλλα, καὶ τὰ ἄλλα κατὰ τὸν αὐτὸν λόγον: τὰ μὲν γὰρ ἄλλα σύνεισι διαιρούμενα μὴ κωλύοντοσ μηδενὸσ εἰσ ἓν πάλιν, τμηθὲν δὲ γεηρὸν ἅπαν χωρὶσ ἑκάτερον ἀεί: ὥσπερ τὰ ἀπαγορεύοντα τη̨̃ φύσει, ἃ δὴ μικρα̃σ πληγη̃σ γενομένησ οὕτωσ ἔχει ὡσ πέπληκται καὶ ἐφθάρη, οὕτω καὶ τὸ μάλιστα σω̃μα γενόμενον ὡσ μάλιστα εἰσ τὸ μὴ ὂν ἡ̃κον ἀναλαβει̃ν αὑτὸ εἰσ τὸ ἓν ἀσθενει̃. Πτω̃μα οὐ̃ν αἱ βαρει̃αι καὶ σφοδραὶ πληγαί, ἀλλὰ ποιει̃ν εἰσ ἄλληλα: ἀσθενὲσ δὲ ἀσθενει̃ προσπι̃πτον ἰσχυρόν ἐστι πρὸσ ἐκει̃νο καὶ μὴ ὂν μὴ ὄντι.

8. ταυ̃τα μὲν οὐ̃ν εἴρηται πρὸσ τοὺσ ἐν τοι̃σ σώμασι τιθεμένουσ τὰ ὄντα τη̨̃ τω̃ν ὠθισμω̃ν μαρτυρία̨ καὶ τοι̃σ διὰ τη̃σ αἰσθήσεωσ φαντάσμασι πίστιν τη̃σ ἀληθείασ λαμβάνοντασ,οἳ παραπλήσιον τοι̃σ ὀνειρώττουσι ποιου̃σι ταυ̃τα ἐνεργει̃ν νομίζουσιν, ἃ ὁρω̃σιν εἰ̃ναι ἐνύπνια ὄντα. Καὶ γὰρ τὸ τη̃σ αἰσθήσεωσ ψυχη̃σ ἐστιν εὑδούσησ: ὅσον γὰρ ἐν σώματι ψυχη̃σ, του̃το εὕδει: ἡ δ' ἀληθινὴ ἐγρήγορσισ ἀληθινὴ ἀπὸ σώματοσ, οὐ μετὰ σώματοσ, ἀνάστασισ. 'Η μὲν γὰρ μετὰ σώματοσ μετάστασίσ ἐστιν ἐξ ἄλλου εἰσ ἄλλον ὕπνον, οἱ̃ον ἐξ ἑτέρων δεμνίων: ἡ δ' ἀληθὴσ ὅλωσ ἀπὸ τω̃ν σωμάτων, ἃ τη̃σ φύσεωσ ὄντα τη̃σ ἐναντίασ ψυχη̨̃ τὸ ἐναντίον εἰσ οὐσίαν ἔχει. Μαρτυρει̃ δὲ καὶ ἡ γένεσισ αὐτω̃ν καὶ ἡ ῥοὴ καὶ ἡ φθορὰ οὐ τη̃σ του̃ ὄντοσ φύσεωσ οὐ̃σα.

9. 'Αλλ' ἐπανιτέον ἐπί τε τὴν ὕλην τὴν ὑποκειμένην ἢ τὰ ἐπὶ τη̨̃ ὕλη̨ εἰ̃ναι λεγόμενα, ἐξ ὡ̃ν τό τε μὴ εἰ̃ναι αὐτὴν καὶ τὸ τη̃σ ὕλησ ἀπαθὲσ γνωσθήσεται. 'Έστι μὲν οὐ̃ν ἀσώματοσ, ἐπείπερ τὸ σω̃μα ὕστερον καὶ σύνθετον καὶ αὐτὴ μετ' ἄλλου ποιει̃ σω̃μα. Οὕτω γὰρ του̃ ὀνόματοσ τετύχηκε του̃ αὐτου̃ κατὰ τὸ ἀσώματον, ὅτι ἑκάτερον τό τε ὂν ἥ τε ὕλη ἕτερα τω̃ν σωμάτων. Οὔτε δὲ ψυχὴ οὐ̃σα οὔτε νου̃σ οὔτε ζωὴ οὔτε εἰ̃δοσ οὔτε λόγοσ οὔτε πέρασ-ἀπειρία γάρ-οὔτε δύναμισ-τί γὰρ καὶ ποιει̃; -ἀλλὰ ταυ̃τα ὑπερεκπεσου̃σα πάντα οὐδὲ τὴν του̃ ὄντοσ προσηγορίαν ὀρθω̃σ ἂν δέχοιτο, μὴ ὂν δ' ἂν εἰκότωσ λέγοιτο, καὶ οὐχ ὥσπερ κίνησισ μὴ ὂν ἢ στάσισ μὴ ὄν, ἀλλ' ἀληθινω̃σ μὴ ὄν, εἴδωλον καὶ φάντασμα ὄγκου καὶ ὑποστάσεωσ ἔφεσισ καὶ ἑστηκὸσ οὐκ ἐν στάσει καὶ ἀόρατον καθ' αὑτὸ καὶ φευ̃γοντὸ βουλόμενον ἰδει̃ν, καὶ ὅταν τισ μὴ ἴδη̨ γιγνόμενον, ἀτενίσαντι δὲ οὐχ ὁρώμενον, καὶ τὰ ἐναντία ἀεὶ ἐφ' ἑαυτου̃ φανταζόμενον, μικρὸν καὶ μέγα καὶ ἡ̃ττον καὶ μα̃λλον, ἐλλει̃πόν τε καὶ ὑπερέχον, εἴδωλον οὐ μένον οὐδ' αὐ̃ φεύγειν δυνάμενον: οὐδὲ γὰρ οὐδὲ του̃το ἰσχύει ἅτε μὴ ἰσχὺν παρὰ νου̃ λαβόν, ἀλλ' ἐν ἐλλείψει του̃ ὄντοσ παντὸσ γενόμενον. Διὸ πα̃ν ὃ ἂν ἐπαγγέλληται ψεύδεται, κἂν μέγα φαντασθη̨̃, μικρόν ἐστι, κἂν μα̃λλον, ἡ̃ττόν ἐστι, καὶ τὸ ὂν αὐτου̃ ἐν φαντάσει οὐκ ὄν ἐστιν, οἱ̃ον παίγνιον φευ̃γον: ὅθεν καὶ τὰ ἐν αὐτω̨̃ ἐγγίγνεσθαι δοκου̃ντα παίγνια, εἴδωλα ἐν εἰδώλω̨ ἀτεχνω̃σ, ὡσ ἐν κατόπτρω̨ τὸ ἀλλαχου̃ ἱδρυμένον ἀλλαχου̃ φανταζόμενον: καὶ πιμπλάμενον, ὡσ δοκει̃, καὶ ἔχον οὐδὲν καὶ δοκου̃ν τὰ πάντα. <Τὰ δὲ εἰσιόντα καὶ ἐξιόντα τω̃ν ὄντων μιμήματα> καὶ εἴδωλα εἰσ εἴδωλον ἄμορφον καὶ διὰ τὸ ἄμορφον αὐτη̃σ ἐνορώμενα ποιει̃ν μὲν δοκει̃ εἰσ αὐτήν, ποιει̃ δὲ οὐδέν: ἀμενηνὰ γὰρ καὶ ἀσθενη̃ καὶ ἀντερει̃δον οὐκ ἔχοντα: ἀλλ' οὐδὲ ἐκείνησ ἐχούσησ δίεισιν οὐ τέμνοντα οἱ̃ον δι' ὕδατοσ ἢ εἴ τισ ἐν τω̨̃ λεγομένω̨ κενω̨̃ μορφὰσ οἱ̃ον εἰσπέμποι. Καὶ γὰρ αὐ̃, εἰ μὲν τοιαυ̃τα ἠ̃ν τὰ ἐνορώμενα, οἱ̃α τὰ ἀφ' ὡ̃ν ἠ̃λθεν εἰσ αὐτήν, τάχ' ἄν τισ διδοὺσ αὐτοι̃σ δύναμίν τινα τω̃ν πεμψάντων τὴν εἰσ αὐτὴν γενομένην πάσχειν ὑπ' αὐτω̃ν ἂν ὑπέλαβε: νυ̃ν δ' ἄλλων μὲν ὄντων τω̃ν ἐμφανταζομένων, ἀλλοίων δὲ τω̃ν ἐνορωμένων, κἀκ τούτων μαθει̃ν ἔστι τὸ τη̃σ πείσεωσ ψευ̃δοσ ψευδου̃σ ὄντοσ του̃ ἐνορωμένου καὶ οὐδαμη̨̃ ἔχοντοσ ὁμοιότητα πρὸσ τὸποιη̃σαν. 'Ασθενὲσ δὴ καὶ ψευ̃δοσ ὂν καὶ εἰσ ψευ̃δοσ ἐμπι̃πτον, οἱ̃α ἐν ὀνείρω̨ ἢ ὕδατι ἢ κατόπτρω̨, ἀπαθη̃ αὐτὴν εἴασεν ἐξ ἀνάγκησ εἰ̃ναι: καίτοι ἔν γε τοι̃σ προειρημένοισ ὁμοίωσισ τοι̃σ ἐνορωμένοισ ἐστὶ πρὸσ τὰ ἐνορω̃ντα.

10. 'Όλωσ δὲ τὸ πάσχον δει̃ τοιου̃τον εἰ̃ναι οἱ̃ον ἐν ται̃σ ἐναντίαισ εἰ̃ναι δυνάμεσι καὶ ποιότησι τω̃ν ἐπεισιόντων καὶ τὸ πάσχειν ἐμποιούντων. Τω̨̃ γὰρ ἐνόντι θερμω̨̃ ἡ ἀλλοίωσισ ἡ παρὰ του̃ ψύχοντοσ καὶ τω̨̃ ἐνόντι ὑγρω̨̃ ἡ ἀλλοίωσισ ἡ παρὰ του̃ ξηραίνοντοσ, καὶ ἠλλοιω̃σθαι λέγομεν τὸ ὑποκείμενον, ὅταν ἐκ θερμου̃ ψυχρὸν ἢ ἐκ ξηρου̃ ὑγρὸν γίγνηται. Μαρτυρει̃ δὲ καὶ ἡ λεγομένη πυρὸσ φθορὰ μεταβολη̃σ γενομένησ εἰσ στοιχει̃ον ἄλλο: τὸ γὰρ πυ̃ρ ἐφθάρη, φαμέν, οὐχ ἡ ὕλη: ὥστε καὶ τὰ πάθη περὶ του̃το, περὶ ὃ καὶ ἡ φθορά: ὁδὸσ γὰρ εἰσ φθορὰν ἡ παραδοχὴ του̃ πάθουσ: καὶ τούτω̨ τὸ φθείρεσθαι, ὡ̨̃ καὶ τὸ πάσχειν. Τὴν δὲ ὕλην φθείρεσθαι οὐχ οἱ̃όν τε: εἰσ τί γὰρ καὶ πω̃σ; Πω̃σ οὐ̃ν λαβου̃σα ἐν αὐτη̨̃ θερμότητασ, ψυχρότητασ, μυρίασ καὶ ἀπείρουσ ὅλωσ ποιότητασ καὶ ταύταισ διαληφθει̃σα καὶ οἱ̃ον συμφύτουσ αὐτὰσ ἔχουσα καὶ συγκεκραμένασ ἀλλήλαισ, οὐ γὰρ ἕκαστα χωρίσ, αὐτὴ δὲ ἐν μέσω̨ ἀποληφθει̃σα πασχουσω̃ν τω̃ν ποιοτήτων ἐν τη̨̃ πρὸσ ἀλλήλασ ὑπ' ἀλλήλων μίξει οὐχὶ συμπάσχει καὶ αὐτή; Εἰ μὴ ἄρα ἔξω τισ αὐτὴν θήσεται αὐτω̃ν παντάπασιν: ἐν ὑποκειμένω̨ δὲ πα̃ν οὕτω πάρεστι τω̨̃ ὑποκειμένω̨, ὡσ αὐτω̨̃ τι παρ' αὐτου̃ διδόναι.

11. ληπτέον δὴ τὸ παρει̃ναι ἕτερον ἑτέρω̨ καὶ τὸ εἰ̃ναι ἄλλο ἐν ἄλλω̨ πρω̃τον ὡσ οὐ καθ' ἕνα τρόπον ὑπάρχει, ἀλλὰ τὸ μέν ἐστιν οἱ̃ον μετὰ του̃ παρει̃ναι ἢ χει̃ρον ἢ βέλτιον ποιει̃ν ἐκει̃νο μετὰ του̃ τρέπειν, οἱ̃ον ἐπὶ τω̃ν σωμάτων ὁρα̃ται ἐπί γε τω̃ν ζώ̨ων, τὸ δ' οἱ̃ον ποιει̃ν βέλτιον ἢ χει̃ρον ἄνευ του̃ πάσχειν ἐκει̃νο, ὥσπερ ἐπὶ τη̃σ ψυχη̃σ ἐλέγετο, τὸ δ' οἱ̃ον ὅταν τισ σχη̃μα κηρω̨̃ προσαγάγη̨, ἔνθα οὔτε τι πάθοσ, ὡσ ἄλλο τι ποιη̃σαι τὸν κηρὸν εἰ̃ναι, ὅταν παρη̨̃ τὸ σχη̃μα, οὔτε ἐλλείψεισ [ἐκει̃νο] ἀπεληλυθότοσ ἐκείνου. Τὸ δὲ δὴ φω̃σ οὐδὲ σχήματοσ ἀλλοίωσιν περὶ τὸ φωτιζόμενον ποιει̃. 'Ο δὲ δὴ λίθοσ ψυχρὸσ γενόμενοσ τί παρὰ τη̃σ ψυχρότητοσ μένων λίθοσ ἔχει; Τί δ' ἂν γραμμὴ πάθοι ὑπὸ χρώματοσ; Οὐδὲ δὴ τὸ ἐπίπεδον, οἰ̃μαι. 'Αλλὰ τὸ ὑποκείμενον ἴσωσ σω̃μα; Καίτοι ὑπὸ χρώματοσ τί ἂν πάθοι; Οὐ γὰρ δει̃ τὸ παθει̃ν λέγειν τὸ παρει̃ναι οὐδὲ τὸ μορφὴν περιθει̃ναι. Εἰ δέ τισ καὶ τὰ κάτοπτρα λέγοι καὶ ὅλωσ τὰ διαφανη̃ ὑπὸ τω̃ν ἐνορωμένων εἰδώλων μηδὲν πάσχειν, οὐκ ἀνόμοιον ἂν τὸ παράδειγμα φέροι. Εἴδωλα γὰρ καὶ τὰ ἐν τη̨̃ ὕλη̨. καὶ αὕτη ἔτι μα̃λλον ἀπαθέστερον ἢ τὰ κάτοπτρα. 'Εγγίγνονται μὲν δὴ ἐν αὐτη̨̃ θερμότητεσ καὶ ψυχρότητεσ, ἀλλ' οὐκ αὐτὴν θερμαίνουσαι: τὸ γὰρ θερμαίνεσθαί ἐστι καὶ τὸ ψύχεσθαι ποιότητοσ ἐξ ἄλλησ εἰσ ἄλλην τὸ ὑποκείμενον ἀγούσησ. 'Επισκεπτέον δὲ περὶ τη̃σ ψυχρότητοσ μήποτε ἀπουσία καὶ στέρησισ. Συνελθου̃σαι δὲ εἰσ αὐτὴν αἱ ποιότητεσ εἰσ ἀλλήλασ μὲν αἱ πολλαὶ αὐτω̃ν ποιήσουσι, μα̃λλον δὲ αἱ ἐναντίωσ ἔχουσαι. Τί γὰρ ἂν εὐωδία γλυκύτητα ἐργάσαιτο ἢ χρω̃μα σχη̃μα ἢ τὸ ἐξ ἄλλου γένουσ ἄλλο; 'Όθεν ἄν τισ καὶ μάλιστα πιστεύσειεν ὡσ ἔστιν ἐν τω̨̃ αὐτω̨̃ εἰ̃ναι ἄλλο ἄλλω̨ ἢ ἕτερον ἐν ἑτέρω̨ ἄλυπον ὂν τη̨̃ αὐτου̃ παρουσία̨ ὡ̨̃ ἢ ἐν ὡ̨̃ πάρεστιν. 'Ώσπερ οὐ̃ν καὶ τὸ βλαπτόμενον οὐχ ὑπὸ του̃ τυχόντοσ, οὕτωσ οὐδὲ τὸ τρεπόμενον καὶ πάσχον ὑφ' ὁτουου̃ν ἂν πάθοι, ἀλλὰ τοι̃σ ἐναντίοισ ὑπὸ τω̃ν ἐναντίων ἡ πει̃σισ, τὰ δ' ἄλλα ὑπ' ἄλλων ἄτρεπτα. Οἱ̃σ δὴ μηδεμία ἐναντιότησ ὑπάρχει, ταυ̃τα ὑπ' οὐδενὸσ ἂν ἐναντίου πάθοι. 'Ανάγκη τοίνυν, εἴ τι πάσχοι, μὴ ὕλην, ἀλλά τι συναμφότερον ἢ ὅλωσ πολλὰ ὁμου̃ εἰ̃ναι. Τὸ δὲ μόνον καὶ ἔρημον τω̃ν ἄλλων καὶ παντάπασιν ἁπλου̃ν ἀπαθὲσ ἂν εἴη πάντων καὶ ἐν μέσοισ ἅπασιν ἀπειλημμένον [ἢ] τοι̃σ εἰσ ἄλληλα ποιου̃σιν: οἱ̃ον ἐν οἴκω̨ τω̨̃ αὐτω̨̃ ἀλλήλουσ παιόντων ὁ οἰ̃κοσ ἀπαθὴσ καὶ ὁ ἐν αὐτω̨̃ ἀήρ. Συνιόντα δὲ τὰ ἐπὶ τη̃σ ὕλησ ἄλληλα ποιείτω, ὅσα ποιει̃ν πέφυκεν, αὐτὴ δ' ἀπαθὴσ ἔστω πολὺ μα̃λλον, ἢ ὅσαι ποιότητεσ ἐν αὐτη̨̃ τω̨̃ μὴ ἐναντίαι εἰ̃ναι ἀπαθει̃σ ὑπ' ἀλλήλων εἰσίν.

12. 'Έπειτα, εἰ πάσχει ἡ ὕλη, δει̃ τι ἔχειν αὐτὴν ἐκ του̃ πάθουσ ἢ αὐτὸ τὸ πάθοσ ἢ ἑτέρωσ διακει̃σθαι ἢ πρὶν εἰσελθει̃ν εἰσ αὐτὴν τὸ πάθοσ. 'Επιούσησ τοίνυν ἄλλησ μετ' ἐκείνην ποιότητοσ οὐκέτι ὕλη ἔσται τὸ δεχόμενον, ἀλλὰ ποιὰ ὕλη. Εἰ δὲ καὶ αὕτη ἡ ποιότησ ἀποσταίη καταλιπου̃σά τι αὐτη̃σ τω̨̃ ποιη̃σαι, ἄλλο ἂν ἔτι μα̃λλονγίγνοιτο τὸ ὑποκείμενον. Καὶ προιου̃σα του̃τον τὸν τρόπον ἄλλο τι ἢ ὕλη ἔσται τὸ ὑποκείμενον, πολύτροπον δὲ καὶ πολυειδέσ: ὥστε οὐδ' ἂν ἔτι πανδεχὲσ γένοιτο ἐμπόδιον πολλοι̃σ τοι̃σ ἐπεισιου̃σι γιγνόμενον, ἥ τε ὕλη οὐκέτι μένει: οὐδὲ ἄφθαρτοσ τοίνυν: ὥστε, εἰ δει̃ ὕλην εἰ̃ναι, ὥσπερ ἐξ ἀρχη̃σ ἠ̃ν, οὕτωσ ἀεὶ δει̃ αὐτὴν εἰ̃ναι τὴν αὐτήν: ὡσ τό γε ἀλλοιου̃σθαι λέγειν οὐκ ἔστιν αὐτὴν ὕλην τηρούντων. 'Έπειτα δέ, εἰ ὅλωσ τὸ ἀλλοιούμενον πα̃ν δει̃ μένον ἐπὶ του̃ αὐτου̃ εἴδουσ ἀλλοιου̃σθαι, καὶ κατὰ συμβεβηκότα ἀλλ' οὐ καθ' αὑτά, εἰ δὴ δει̃ μένειν τὸ ἀλλοιούμενον καὶ οὐ τὸ μένον ἐστὶν αὐτου̃ τὸ πάσχον, δυοι̃ν θάτερον ἀνάγκη, ἢ ἀλλοιουμένην τὴν ὕλην αὑτη̃σ ἐξίστασθαι, ἢ μὴ ἐξισταμένην αὑτη̃σ μὴ ἀλλοιου̃σθαι. Εἰ δέ τισ λέγοι μὴ καθ' ὅσον ὕλη ἀλλοιου̃σθαι, πρω̃τον μὲν κατὰ τί ἀλλοιώσεται οὐχ ἕξει λέγειν, ἔπειτα ὁμολογήσει καὶ οὕτω τὴν ὕλην αὐτὴν μὴ ἀλλοιου̃σθαι. 'Ώσπερ γὰρ τοι̃σ ἄλλοισ εἴδεσιν οὐ̃σιν οὐκ ἔστιν ἀλλοιου̃σθαι κατὰ τὴν οὐσίαν τη̃σ οὐσίασ αὐτοι̃σ ἐν τούτω̨ οὔσησ, οὕτωσ, ἐπειδὴ τὸ εἰ̃ναι τη̨̃ ὕλη̨ ἐστὶ τὸ εἰ̃ναι ἡ̨̃ ὕλη, οὐκ ἔστιν αὐτὴν ἀλλοιου̃σθαι καθ' ὅ τι ὕλη ἐστίν, ἀλλὰ μένειν, καὶ ὥσπερ ἐκει̃ ἀναλλοίωτον αὐτὸ τὸ εἰ̃δοσ, οὕτω καὶ ἐνταυ̃θα ἀναλλοίωτον αὐτὴν τὴν ὕλην.

13. 'Όθεν δὴ καὶ τὸν Πλάτωνα οὕτω διανοούμενον ὀρθω̃σ εἰρηκέναι νομίζω, <τὰ δ' εἰσιόντα καὶ ἐξιόντα τω̃ν ὄντων μιμήματα> μὴ μάτην εἰσιέναι καὶ ἐξιέναιεἰρηκέναι, ἀλλὰ βουλόμενον ἡμα̃σ συνει̃ναι ἐπιστήσαντασ τω̨̃ τρόπω̨ τη̃σ μεταλήψεωσ, καὶ κινδυνεύει τὸ ἄπορον ἐκει̃νο τὸ ὅπωσ ἡ ὕλη τω̃ν εἰδω̃ν μεταλαμβάνει μὴ ἐκει̃νο εἰ̃ναι ὃ οἱ πολλοὶ ὠ̨ήθησαν τω̃ν πρὸ ἡμω̃ν, τὸ πω̃σ ἔρχεται εἰσ αὐτήν, ἀλλὰ μα̃λλον πω̃σ ἔστιν ἐν αὐτη̨̃. 'Όντωσ γὰρ θαυμαστὸν εἰ̃ναι δοκει̃, πω̃σ τούτων τω̃ν εἰδω̃ν παρόντων αὐτη̨̃ μένει ἡ αὐτὴ ἀπαθὴσ αὐτω̃ν οὐ̃σα καὶ προσέτι αὐτω̃ν τω̃ν εἰσιόντων πασχόντων ὑπ' ἀλλήλων. 'Αλλὰ καὶ αὐτὰ τὰ εἰσιόντα ἐξωθει̃ν τὰ πρότερα ἕκαστα, καὶ εἰ̃ναι τὸ παθει̃ν ἐν τω̨̃ συνθέτω̨ καὶ οὐδὲ ἐν παντὶ συνθέτω̨, ἀλλ' ὡ̨̃ χρεία του̃ προσελθόντοσ ἢ ἀπελθόντοσ καὶ ὃ ἐλλιπὲσ μὲν τη̨̃ συστάσει ἀπουσία̨ τινόσ, τέλειον δὲ τη̨̃ παρουσία̨. Τη̨̃ δὲ ὕλη̨ οὔτε τι πλέον εἰσ τὴν αὐτη̃σ σύστασιν προσελθόντοσ ὁτουου̃ν: οὐ γὰρ γίγνεται τότε ὅ ἐστι προσελθόντοσ, οὔτε ἔλαττον ἀπελθόντοσ: μένει γὰρ ὃ ἐξ ἀρχη̃σ ἠ̃ν. Του̃ δὲ κεκοσμη̃σθαι τοι̃σ μὲν κόσμου καὶ τάξεωσ δεομένοισ εἴη ἂν χρεία, καὶ ὁ κόσμοσ δὲ γένοιτο ἂν ἄνευ μεταλλοιώσεωσ, οἱ̃ον οἱ̃σ περιτίθεμεν: εἰ δὲ οὕτω τισ κοσμηθείη ὡσ σύμφυτον εἰ̃ναι, δεήσει ἀλλοιωθὲν ὃ πρότερον αἰσχρὸν ἠ̃ν καὶ ἕτερον γενόμενον ἐκει̃νο τὸ κεκοσμημένον οὕτω καλὸν ἐξ αἰσχρου̃ εἰ̃ναι. Εἰ τοίνυν αἰσχρὰ οὐ̃σα ἡ ὕλη καλὴ ἐγένετο, ὃ ἠ̃ν πρότερον τὸ αἰσχρὰ εἰ̃ναι οὐκέτ' ἐστίν: ὥστε ἐν τω̨̃ οὕτω κεκοσμη̃σθαι ἀπολει̃ τὸ ὕλην εἰ̃ναι καὶ μάλιστα, εἰ μὴ κατὰ συμβεβηκὸσ αἰσχρά: εἰ δ' οὕτωσ αἰσχρὰ ὡσ αἰ̃σχοσ εἰ̃ναι, οὐδ' ἂν μεταλάβοι κόσμου, καὶ εἰ οὕτω κακὴ ὡσ κακὸν εἰ̃ναι, οὐδ' ἂν μεταλάβοι ἀγαθου̃: ὥστε οὐχ οὕτωσ ἡ μετάληψισ ὡσ ...οἴονται _παθούσησ, ἀλλ' ἕτεροσ τρόποσ οἱ̃ον δοκει̃ν. 'Ίσωσ δὲ καὶ του̃τον τὸν τρόπον λύοιτο ἂν τὸ ἄπορον, πω̃σ οὐ̃σα κακὴ ἐφίοιτο ἂν του̃ ἀγαθου̃, ὡσ μὴ μεταλήψει ἀπολλυμένησ ὃ ἠ̃ν: εἰ γὰρ του̃τον τὸν τρόπον ἡ λεγομένη μετάληψισ, ὡσ τὴν αὐτὴν μένειν μὴ ἀλλοιουμένην, ὡσ λέγομεν, ἀλλ' εἰ̃ναι ἀεὶ ὅ ἐστιν, οὐκέτι θαυμαστὸν γίνεται τὸ πω̃σ οὐ̃σα κακὴ μεταλαμβάνει. Οὐ γὰρ ἐξίσταται ἑαυτη̃σ, ἀλλ' ὅτι μὲν ἀναγκαι̃όν ἐστι μεταλαμβάνειν ἀμη̨γέπη̨ μεταλαμβάνει ἕωσ ἂν ἠ̨̃, τω̨̃ δ' εἰ̃ναι ὅ ἐστι τρόπω̨ μεταλήψεωσ τηρου̃ντι αὐτὴν οὐ βλάπτεται εἰσ τὸ εἰ̃ναι παρὰ του̃ οὕτω διδόντοσ, καὶ κινδυνεύει διὰ του̃το οὐχ ἡ̃ττον εἰ̃ναι κακή, ὅτι ἀεὶ μένει του̃το ὅ ἐστι. Μεταλαμβάνουσα γὰρ ὄντωσ καὶ ἀλλοιουμένη ὄντωσ ὑπὸ του̃ ἀγαθου̃ οὐκ ἂν ἠ̃ν τὴν φύσιν κακή. 'Ώστε εἴ τισ τὴν ὕλην λέγει κακήν, οὕτωσ ἂν ἀληθεύοι, εἰ του̃ ἀγαθου̃ ἀπαθη̃ λέγοι: του̃το δὲ ταὐτόν ἐστι τω̨̃ ὅλωσ ἀπαθη̃ εἰ̃ναι.

14. 'Ο δέ γε Πλάτων του̃το νοω̃ν περὶ αὐτη̃σ καὶ τὴν μετάληψιν οὐχ ὡσ ἐν ὑποκειμένω̨ εἴδουσ γενομένου καὶ μορφὴν διδόντοσ ὥστε ἓν σύνθετον γενέσθαι συντραπέντων καὶ οἱ̃ον συγκραθέντων καὶ συμπαθόντων τιθέμενοσ, ὅτι μὴ οὕτω λέγει παραστη̃σαι βουλόμενοσ, καὶ πω̃σ ἂν αὐτὴ ἀπαθὴσ μένουσα ἔχοι τὰ εἴδη ἀπαθου̃σ μεταλήψεωσ ζητω̃ν παράδειγμα-ἄλλον τρόπον οὐ ῥά̨διον διδάξαι ἃ μάλιστα παρόντα σώ̨ζει τὸ ὑποκείμενον ταὐτὸν εἰ̃ναι- ὑπέστη πολλὰσ ἀπορίασ σπεύδων ἐφ' ὃ βούλεται καὶπροσέτι παραστη̃σαι θέλων τὸ ἐν τοι̃σ αἰσθητοι̃σ κενὸν τη̃σ ὑποστάσεωσ καὶ τὴν χώραν του̃ εἰκότοσ οὐ̃σαν πολλήν. Τὴν οὐ̃ν ὕλην σχήμασιν ὑποθέμενοσ τὰ πάθη ποιει̃ν τοι̃σ ἐμψύχοισ σώμασιν οὐδὲν αὐτὴν ἔχουσαν τούτων τω̃ν παθημάτων τὸ μένον ταύτησ [ταύτην] ἐνδείκνυται διδοὺσ συλλογίζεσθαι, ὡσ οὐδὲ παρὰ τω̃ν σχημάτων ἔχει τὸ πάσχειν αὐτὴ καὶ ἀλλοιου̃σθαι. Τοι̃σ μὲν γὰρ σώμασι τούτοισ ἐξ ἑτέρου σχήματοσ ἕτερον σχη̃μα δεχομένοισ τάχα ἄν τισ ἀλλοίωσιν λέγοι γίγνεσθαι τὴν του̃ σχήματοσ μεταβολὴν ὁμώνυμον τὴν ἀλλοίωσιν εἰ̃ναι λέγων: τη̃σ δὲ ὕλησ οὐδὲν σχη̃μα ἐχούσησ οὐδὲ μέγεθοσ πω̃σ ἄν τισ τὴν του̃ σχήματοσ ὁπωσου̃ν παρουσίαν ἀλλοίωσιν εἰ̃ναι κἂν ὁμωνύμωσ λέγοι; Εἴ τισ οὐ̃ν ἐνταυ̃θα τὸ <νόμω̨ χροιὴ> καὶ τὰ ἄλλα <νόμω̨> λέγοι τω̨̃ τὴν φύσιν τὴν ὑποκειμένην μηδὲν οὕτωσ ἔχειν, ὡσ νομίζεται, οὐκ ἂν ἄτοποσ εἴη του̃ λόγου. 'Αλλὰ πω̃σ ἔχει, εἰ μηδὲ τὸ ὡσ σχήματα ἀρέσκει; 'Αλλ' ἔχει ἔνδειξιν ἡ ὑπόθεσισ ὡσ οἱ̃όν τε τη̃σ ἀπαθείασ καὶ τη̃σ οἱ̃ον εἰδώλων οὐ παρόντων δοκούσησ παρουσίασ.

15. '`Η πρότερον ἔτι περὶ τη̃σ ἀπαθείασ αὐτη̃σ λεκτέον διδάσκοντασ ὡσ χρὴ ται̃σ συνηθείαισ τω̃ν ὀνομάτων ἐπὶ τὸ πάσχειν αὐτὴν φέρεσθαι, οἱ̃ον ὅταν [ξηραινομένην] τὴν αὐτὴν πυρουμένην καὶ ὑγραινομένην, ἐνθυμουμένουσ καὶ τὰ ἑξη̃σ "καὶ τὰσ ἀέροσ καὶ ὕδατοσ μορφὰσ δεχομένην". Τὸ γὰρ "καὶ τὰσ ἀέροσ καὶ ὕδατοσ μορφὰσ δεχομένην" ἀπαμβλύνει μὲν τὸ "πυρουμένην καὶ ὑγραινομένην", δηλοι̃ τε ἐν τω̨̃ "μορφὰσ δεχομένην" οὐ τὸ μεμορφω̃σθαι αὐτήν, ἀλλ' εἰ̃ναι τὰσ μορφὰσ ὡσ εἰση̃λθον, τό τε "πυρουμένην" οὐ κυρίωσ εἰρη̃σθαι, ἀλλὰ μα̃λλον πυ̃ρ γινομένην: οὐ γὰρ τὸ αὐτὸ πυ̃ρ γίνεσθαι καὶ πυρου̃σθαι: ὑπ' ἄλλου μὲν γὰρ τὸ πυρου̃σθαι, ἐν ὡ̨̃ καὶ τὸ πάσχειν: ὃ δ' αὐτὸ μέροσ ἐστὶ πυρὸσ πω̃σ ἂν πυροι̃το; Τοιου̃τον γὰρ ἂν εἴη, οἱ̃ον εἴ τισ διὰ του̃ χαλκου̃ τὸν ἀνδριάντα λέγοι πεφοιτηκέναι, εἰ τὸ πυ̃ρ διὰ τη̃σ ὕλησ λέγοι κεχωρηκέναι καὶ προσέτι πυρω̃σαι. 'Έτι, εἰ λόγοσ ὁ προσιών, πω̃σ ἂν πυρώσειεν; 'Ή εἰ σχη̃μα; 'Αλλὰ τὸ πυρούμενον ὑπ' ἀμφοι̃ν ἤδη. Πω̃σ οὐ̃ν ὑπ' ἀμφοι̃ν μὴ ἑνὸσ ἐξ ἀμφοι̃ν γενομένου; 'Ή, κἂν ἓν ἠ̨̃ γενόμενον, οὐκ ἐν ἀλλήλοισ τὰ πάθη ἐχόντων, ἀλλὰ πρὸσ ἄλλα ποιούντων. '~Αρ' οὐ̃ν ἀμφοτέρων ποιούντων; 'Ή θατέρου θάτερον παρέχοντοσ μὴ φυγει̃ν. 'Αλλ' ὅταν διαιρεθη̨̃ τι σω̃μα, πω̃σ οὐ καὶ αὐτὴ διή̨ρηται; Καὶ πεπονθότοσ ἐκείνου τω̨̃ διη̨ρη̃σθαι πω̃σ οὐ καὶ αὐτὴ τω̨̃ αὐτω̨̃ τούτω̨ παθήματι πέπονθεν; 'Ή τί κωλύει τω̨̃ αὐτω̨̃ λόγω̨ τούτω̨ καὶ φθει̃ραι λέγοντασ πω̃σ φθαρέντοσ του̃ σώματοσ οὐκ ἔφθαρται; 'Έτι λεκτέον τοσόνδε γὰρ εἰ̃ναι καὶ μέγεθοσ εἰ̃ναι, τω̨̃ δὲ μὴ μεγέθει οὐδὲ τὰ μεγέθουσ πάθη ἐγγίγνεσθαι καὶ ὅλωσ δὴ τω̨̃ μὴ σώματι μηδὲ τὰ σώματοσ πάθη γίγνεσθαι: ὥστε ὅσοι παθητὴν ποιου̃σι καὶ σω̃μα συγχωρείτωσαν αὐτὴν εἰ̃ναι.

16. 'Έτι δὲ κἀκει̃νο ἐπιστη̃σαι αὐτοὺσ προσήκει, πω̃σ λέγουσι φεύγειν αὐτὴν τὸ εἰ̃δοσ: πω̃σ γὰρ ἂν λίθουσ-τὰ περιλαβόντα αὐτήν-καὶ πέτρασ φύγοι; Οὐ γὰρ δὴ ποτὲ μὲν φεύγειν, ποτὲ δὲ μὴ φεύγειν φήσουσιν. Εἰ γὰρ βουλήσειαὑτη̃σ φεύγει, διὰ τί οὐκ ἀεί; Εἰ δὲ ἀνάγκη̨ μένει, οὐκ ἔστιν ὅτε οὐκ ἐν εἴδει τινί ἐστιν. 'Αλλὰ του̃ μὴ τὸ αὐτὸ εἰ̃δοσ ἀεὶ ἴσχειν ἑκάστην ὕλην ζητητέον τὴν αἰτίαν, καὶ ἐν τοι̃σ εἰσιου̃σι μα̃λλον. Πω̃σ οὐ̃ν λέγεται <φεύγειν;> ἢ τη̨̃ αὐτη̃σ φύσει καὶ ἀεί: του̃το δὲ τί ἂν εἴη ἢ μηδέποτε αὐτη̃σ ἐξισταμένην οὕτωσ ἔχειν τὸ εἰ̃δοσ ὡσ μηδέποτε ἔχειν; ἢ ὅ τι χρήσονται τω̨̃ ὑφ' αὑτω̃ν λεγομένω̨ οὐχ ἕξουσιν "ἡ δὲ <ὑποδοχὴ> καὶ <τιθήνη γενέσεωσ ἁπάσησ>." Εἰ γὰρ ὑποδοχὴ καὶ τιθήνη, ἡ δὲ γένεσισ ἄλλο αὐτη̃σ, τὸ δὲ ἀλλοιούμενον ἐν τη̨̃ γενέσει, πρὸ γενέσεωσ οὐ̃σα εἴη ἂν καὶ πρὸ ἀλλοιώσεωσ: ἥ τε ὑποδοχὴ καὶ ἔτι ἡ τιθήνη τηρει̃ν ἐν ὡ̨̃ ἐστιν ἀπαθη̃ οὐ̃σαν, καὶ τὸ <ἐν ὡ̨̃ ἐγγινόμενον ἕκαστον φαντάζεται καὶ πάλιν ἐκει̃θεν> ἔξεισι καὶ <χώραν> εἰ̃ναι καὶ <ἕδραν>. Καὶ τὸ λεγόμενον δὲ καὶ εὐθυνόμενον ὡσ τόπον εἰδω̃ν λέγοντοσ οὐ πάθοσ λέγει περὶ ἐκει̃νο, ἀλλὰ τρόπον ἕτερον ζητει̃. Τίσ οὐ̃ν οὑ̃τοσ; 'Επειδὴ τὴν λεγομένην ταύτην φύσιν οὐδὲν δει̃ εἰ̃ναι τω̃ν ὄντων, ἀλλ' ἅπασαν ἐκπεφευγέναι τὴν τω̃ν ὄντων οὐσίαν καὶ πάντη ἑτέραν-λόγοι γὰρ ἐκει̃να καὶ ὄντωσ ὄντεσ-, ἀνάγκη δὴ αὐτὴν τω̨̃ ἑτέρω̨ τούτω̨ φυλάττουσαν αὑτη̃σ ἣνεἴληχε σωτηρίαν-ἀνάγκη αὐτὴν μὴ μόνον τω̃ν ὄντων ἄδεκτον εἰ̃ναι, ἀλλὰ καί, εἴ τι μίμημα αὐτω̃ν, καὶ τούτου ἄμοιρον εἰσ οἰκείωσιν εἰ̃ναι. Οὕτω γὰρ ἂν ἑτέρα πάντη: ἢ εἰ̃δόσ τι εἰσοικισαμένη μετ' ἐκείνου ἄλλο γενομένη ἀπώλεσε τὸ ἑτέρα εἰ̃ναι καὶ χώρα πάντων, καὶ οὐδενὸσ ὅτου οὐχ ὑποδοχή. 'Αλλὰ δει̃ καὶ εἰσιόντων τὴν αὐτὴν μένειν καὶ ἐξιόντων ἀπαθη̃, ἵνα καὶ εἰσίη̨ τι ἀεὶ εἰσ αὐτὴν καὶ ἐξίη̨. Εἴσεισι δὴ τὸ εἰσιὸν εἴδωλον ὂν καὶ εἰσ οὐκ ἀληθινὸν οὐκ ἀληθέσ. '~Αρ' οὐ̃ν ἀληθω̃σ; Καὶ πω̃σ, ὡ̨̃ μηδαμω̃σ θέμισ ἀληθείασ μετέχειν διὰ τὸ ψευ̃δοσ εἰ̃ναι; '~Αρα οὐ̃ν ψευδω̃σ εἰσ ψευ̃δοσ ἔρχεται καὶ παραπλήσιον γίνεται οἱ̃ον καὶ εἰσ τὸ κάτοπτρον, ...εἰ ὁρω̨̃το_ τὰ εἴδωλα τω̃ν ἐνορωμένων καὶ ἕωσ ἐνορα̨̃ ἐκει̃να; Καὶ γὰρ εἰ ἐνταυ̃θα ἀνέλοισ τὰ ὄντα, οὐδὲν ἂν οὐδένα χρόνον φανείη τω̃ν νυ̃ν ἐν αἰσθητω̨̃ ὁρωμένων. Τὸ μὲν οὐ̃ν κάτοπτρον ἐνταυ̃θα καὶ αὐτὸ [ἐν]ὁρα̃ται: ἔστι γὰρ καὶ αὐτὸ εἰ̃δόσ τι: ἐκει̃ δὲ οὐδὲν εἰ̃δοσ ὂν αὐτὸ μὲν οὐχ ὁρα̃ται: ἔδει γὰρ αὐτὸ πρότερον καθ' αὑτὸ ὁρα̃σθαι: ἀλλὰ τοιου̃τόν τι πάσχει, οἱ̃ον καὶ ὁ ἀὴρ φωτισθεὶσ ἀφανήσ ἐστι καὶ τότε, ὅτι καὶ ἄνευ του̃ φωτισθη̃ναι οὐχ ἑωρα̃το. Ταύτη̨ οὐ̃ν τὰ μὲν ἐν τοι̃σ κατόπτροισ οὐ πιστεύεται εἰ̃ναι ἢ ἡ̃ττον, ὅτι ὁρα̃ται τὸ ἐν ὡ̨̃ ἐστι καὶ μένει μὲν αὐτό, τὰ δὲ ἀπέρχεται: ἐν δὲ τη̨̃ ὕλη̨ οὐχ ὁρα̃ται αὐτὴ οὔτε ἔχουσα οὔτε ἄνευ ἐκείνων. Εἰ δέ γε ἠ̃ν μένειν τὰ ἀφ' ὡ̃ν πληρου̃ται τὰ κάτοπτρα καὶ αὐτὰ μὴ ἑωρα̃το, οὐκ ἂν μὴ εἰ̃ναι ἀληθινὰ ἠπιστήθη τὰ ἐνορώμενα. Εἰ μὲν οὐ̃ν ἔστι τι ἐν τοι̃σ κατόπτροισ, καὶ ἐν τη̨̃ ὕλη̨ οὕτω τὰ αἰσθητὰ ἔστω: εἰ δὲ μὴ ἔστι, φαίνεται δὲ εἰ̃ναι, κἀκει̃ φατέον φαίνεσθαι ἐπὶ τη̃σὕλησ αἰτιωμένουσ τη̃σ φαντάσεωσ τὴν τω̃ν ὄντων ὑπόστασιν, ἡ̃σ τὰ μὲν ὄντα ὄντωσ ἀεὶ μεταλαμβάνει, τὰ δὲ μὴ ὄντα μὴ ὄντωσ, ἐπείπερ οὐ δει̃ οὕτωσ ἔχειν αὐτὰ ὡσ εἰ̃χεν ἄν, του̃ ὄντωσ μὴ ὄντοσ εἰ ἠ̃ν αὐτά.

17. τί οὐ̃ν; Μὴ οὔσησ οὐδὲν ὑπέστη ἄν; 'Ή οὐδὲ εἴδωλον κατόπτρου μὴ ὄντοσ ἤ τινοσ τοιούτου. Τὸ γὰρ ἐν ἑτέρω̨ πεφυκὸσ γίνεσθαι ἐκείνου μὴ ὄντοσ οὐκ ἂν γένοιτο: του̃το γὰρ φύσισ εἰκόνοσ τὸ ἐν ἑτέρω̨. Εἰ μὲν γάρ τι ἀπή̨ει ἀπὸ τω̃ν ποιούντων, καὶ ἄνευ του̃ ἐν ἑτέρω̨ ἠ̃ν ἄν. 'Επεὶ δὲ μένει ἐκει̃να, εἰ ἐμφαντασθήσεται ἐν ἄλλω̨, δει̃ τὸ ἄλλο εἰ̃ναι ἕδραν παρέχον τω̨̃ οὐκ ἐλθόντι, τη̨̃ δ' αὐτου̃ παρουσία̨ καὶ τη̨̃ τόλμη̨ καὶ οἱ̃ον προσαιτήσει καὶ πενία̨ οἱ̃ον βιασάμενον λαβει̃ν καὶ ἀπατηθὲν τη̨̃ οὐ λήψει, ἵνα μένη̨ ἡ πενία καὶ ἀεὶ προσαιτη̨̃. 'Επεὶ γὰρ ...ἅρπαξ _ὑπέστη, ὁ μὲν μυ̃θοσ αὐτὴν ποιει̃ προσαιτου̃σαν ἐνδεικνύμενοσ αὐτη̃σ τὴν φύσιν, ὅτι ἀγαθου̃ ἔρημοσ. Αἰτει̃ τε ὁ προσαιτω̃ν οὐχ ἃ ἔχει ὁ διδούσ, ἀλλ' ἀγαπα̨̃ ὅ τι ἂν λάβη̨: ὥστε καὶ του̃το ἐνδείκνυσθαι, ὡσ ἕτερον τὸ ἐν αὐτη̨̃ φανταζόμενον. Τό τε ὄνομα ὡσ οὐ πληρουμένησ. Τὸ δὲ τω̨̃ Πόρω̨ συγγίνεσθαι οὐ τω̨̃ ὄντι δηλου̃ντόσ ἐστι συγγίνεσθαι οὐδὲ τω̨̃ κόρω̨, ἀλλά τινι πράγματι εὐμηχάνω̨: του̃το δέ ἐστι τη̨̃ σοφία̨ του̃ φαντάσματοσ. 'Επεὶ γὰρ οὐχ οἱ̃όν τε του̃ ὄντοσ πάντη μὴ μετέχειν ὅ τι περ ὁπωσου̃ν ἔξω ὂν αὐτου̃ ἐστιν-αὕτη γὰρὄντοσ φύσισ [εἰσ] τὰ ὄντα ποιει̃ν-τὸ δὲ πάντη μὴ ὂν ἄμικτον τω̨̃ ὄντι, θαυ̃μα τὸ χρη̃μα γίγνεται, πω̃σ μὴ μετέχον μετέχει, καὶ πω̃σ οἱ̃ον παρὰ τη̃σ γειτνιάσεωσ ἔχει τι καίπερ τη̨̃ αὑτου̃ φύσει μὲν οἱ̃ον κολλα̃σθαι ἀδυνατου̃ν. 'Απολισθάνει οὐ̃ν ὡσ ἂν ἀπὸ φύσεωσ ἀλλοτρίασ ὃ ἔλαβεν ἄν, οἱ̃ον ἠχὼ ἀπὸ τόπων λείων καὶ ὁμαλω̃ν: ὅτι μὴ μένει ἐκει̃, τούτω̨ καὶ ἐφαντάσθη ἐκει̃ κἀκει̃θεν εἰ̃ναι. Εἰ δ' ἠ̃ν μετασχου̃σα καὶ οὕτω δεξαμένη, ὥσπερ τισ ἀξιοι̃, καταποθὲν ἂν εἰσ αὐτὴν τὸ προσελθὸν ἔδυ. Νυ̃ν δὲ φαίνεται, ὅτι μὴ κατεπόθη, ἀλλ' ἔμεινεν ἡ αὐτὴ οὐδὲν δεξαμένη, ἀλλ' ἐπισχου̃σα τὴν πρόσοδον ὡσ ἕδρα ἀπωθουμένη καὶ εἰσ τὸ αὐτὸ τω̃ν προσιόντων κἀκει̃ μιγνυμένων ὑποδοχή, οἱ̃ον ὅσα πρὸσ ἥλιον πυ̃ρ ζητου̃ντεσ λαβει̃ν ἱστα̃σι λει̃α, τὰ δὲ καὶ πληρου̃ντεσ ὕδατοσ, ἵνα μὴ διέλθη̨ κωλυομένη ὑπὸ του̃ ἔνδον ἐναντίου ἡ φλόξ, ἔξω δὲ συνίσταιτο. Γίνεται οὐ̃ν αἰτία τη̃σ γενέσεωσ οὕτω καὶ τὰ ἐν αὐτη̨̃ συνιστάμενα τοιου̃τον συνίσταται τρόπον.

18. 'Επὶ μὲν οὐ̃ν τω̃ν τὸ πυ̃ρ ἐξ ἡλίου περὶ αὐτὰ συναγόντων ἅτε παρὰ αἰσθητου̃ πυρὸσ λαμβανόντων τὴν περὶ αὐτὰ γινομένην ἔξαψιν τὸ αἰσθητοι̃σ εἰ̃ναι καὶ αὐτοι̃σ ὑπάρχει: διὸ καὶ φαίνεται, ὅτι ἔξω τὰ συνιστάμενα καὶ ἐφεξη̃σ καὶ πλησίον καὶ ἅπτεται καὶ πέρατα δύο: ὁ δ' ἐπὶ τη̃σ ὕλησ λόγοσ ἄλλον ἔχει τρόπον τὸ ἔξω. 'Η γὰρ ἑτερότησ τη̃σ φύσεωσ ἀρκει̃ οὐδὲν πέρατοσ διπλου̃ δεομένη, ἀλλὰ πολὺ μα̃λλον παντὸσ πέρατοσ ...ἀλλοτρία _τη̨̃ ἑτερότητιτη̃σ οὐσίασ καὶ οὐδαμη̨̃ συγγενεία̨ τὸ ἀμιγὲσ ἔχουσα: καὶ τὸ αἴτιον του̃ μένειν ἐπ' αὐτη̃σ του̃το, ὅτι μή τι τὸ εἰσιὸν ἀπολαύει αὐτη̃σ, οὐδ' αὐτὴ του̃ εἰσιόντοσ: ἀλλ' ὥσπερ αἱ δόξαι καὶ αἱ φαντασίαι ἐν ψυχη̨̃ οὐ κέκρανται, ἀλλ' ἄπεισι πάλιν ἑκάστη ὡσ οὐ̃σα ὅ ἐστι μόνη οὐδὲν ἐφέλκουσα οὐδὲ καταλείπουσα, ὅτι μὴ ἐμέμικτο: καὶ τὸ ἔξω, οὐχ ὅτι ἐπέκειτο, καὶ ἐφ' ὡ̨̃ ἐστιν οὐχ ὁράσει ἕτερον, ἀλλ' ὁ λόγοσ φησίν. 'Ενταυ̃θα μὲν οὐ̃ν εἴδωλον ὂν ἡ φαντασία οὐκ εἰδώλου τὴν φύσιν οὔσησ τη̃σ ψυχη̃σ, καίπερ πολλὰ δοκου̃σα ἄγειν καὶ ὅπη̨ θέλει ἄγειν, χρη̃ται μὲν αὐτη̨̃ οὐδὲν ἡ̃ττον ὡσ ὕλη̨ ἢ ἀνάλογον, οὐ μέντοι ἔκρυψε ται̃σ παρ' αὐτη̃σ ἐνεργείαισ πολλάκισ ἐξωθουμένη οὐδὲ ἐποίησεν αὐτήν, οὐδ' εἰ μετὰ πάσησ ἔλθοι, κεκρύφθαι καί τι αὐτὴν φαντάζεσθαι: ἔχει γὰρ ἐν αὐτη̨̃ ἐνεργείασ καὶ λόγουσ ἐναντίουσ, οἱ̃σ ἀπωθει̃ται τὰ προσιόντα. 'Η δὲ-ἀσθενεστέρα γάρ ἐστιν [ἢ] ὡσ πρὸσ δύναμιν πολλω̨̃ ψυχη̃σ καὶ ἔχει οὐδὲν τω̃ν ὄντων οὔτ' ἀληθὲσ οὔτ' αὐ̃ οἰκει̃ον ψευ̃δοσ- οὐκ ἔχει δὲ δι' ὅτου φανη̨̃ ἐρημία πάντων οὐ̃σα, ἀλλὰ γίνεται μὲν αἰτία ἄλλοισ του̃ φαίνεσθαι, οὐ δύναται δὲ εἰπει̃ν οὐδὲ του̃το, ὡσ "ἐγὼ ἐνταυ̃θα", ἀλλ' εἴ ποτε ἐξεύροι αὐτὴν λόγοσ βαθύσ τισ ἐξ ἄλλων ὄντων, ὡσ ἄρα ἐστί τι ἀπολελειμμένον πάντων τω̃ν ὄντων καὶ τω̃ν ὕστερον δοξάντων εἰ̃ναι, ἑλκόμενον εἰσ πάντα καὶ ἀκολουθου̃ν ὡσ δόξαι καὶ αὐ̃ οὐκ ἀκολουθου̃ν.

19. καὶ μέν τισ ἐλθὼν λόγοσ ἀγαγὼν εἰσ ὅσον αὐτὸσ ἤθελεν ἐποίησεν αὐτὴν μέγα παρ' αὐτου̃ τὸ μέγα περιθεὶσ αὐτη̨̃ οὐκ οὔση̨, του̃το δὲ οὐδὲ γενομένη̨: τὸ γὰρ ἐπ' αὐτη̨̃ μέγα μέγεθοσ ἠ̃ν. 'Εὰν οὐ̃ν τισ του̃το ἀφέλη̨ τὸ εἰ̃δοσ, οὐκέτ' ἐστὶν οὐδὲ φαίνεται τὸ ὑποκείμενον μέγα, ἀλλ' εἰ ἠ̃ν τὸ γενόμενον μέγα ἄνθρωποσ καὶ ἵπποσ καὶ μετὰ του̃ ἵππου τὸ μέγα του̃ ἵππου ἐπελθόν, ἀπελθόντοσ του̃ ἵππου καὶ τὸ μέγα αὐτου̃ ἀπέρχεται. Εἰ δέ τισ λέγοι ὡσ ὁ ἵπποσ ἐπὶ μεγάλου τινὸσ ὄγκου καὶ τοσου̃δε γίνεται καὶ μένει τὸ μέγα, φήσομεν μὴ τὸ του̃ ἵππου μέγα, ἀλλὰ τὸ του̃ ὄγκου μέγα μένειν ἐκει̃. Εἰ μέντοι ὁ ὄγκοσ οὑ̃τοσ πυ̃ρ ἐστιν ἢ γη̃, ἀπελθόντοσ του̃ πυρὸσ τὸ του̃ πυρὸσ ἀπέρχεται ἢ τὸ τη̃σ γη̃σ μέγα. Οὐ τοίνυν οὐδὲ του̃ σχήματοσ οὐδὲ του̃ μεγέθουσ ἀπολαύσειεν ἄν: ἢ οὐκ ἐκ πυρὸσ ἄλλο τι ἔσται, ἀλλὰ μένουσα πυ̃ρ οὐ πυ̃ρ γενήσεται. 'Επεὶ καὶ νυ̃ν τοσαύτη γενομένη, ὡσ δοκει̃, ὅσον τόδε τὸ πα̃ν, εἰ παύσαιτο ὁ οὐρανὸσ καὶ τὰ ἐντὸσ πάντα, ...σὺν πα̃σι _τούτοισ καὶ τὸ μέγεθοσ πα̃ν οἰχήσεται ἀπ' αὐτη̃σ καὶ αἱ ἄλλαι δηλονότι ὁμου̃ ποιότητεσ, καὶ καταλειφθήσεται ὅπερ ἠ̃ν σώ̨ζουσα οὐδὲν τω̃ν πρότερον περὶ αὐτὴν οὕτωσ ὄντων. Καίτοι ἐν οἱ̃σ ὑπάρχει τὸ πεπονθέναι παρουσία̨ τινω̃ν, καὶ ἀπελθόντων ἔστι τι ἔτι ἐν τοι̃σ λαβου̃σιν: ἐν δὲ τοι̃σ μὴ παθου̃σιν οὐκέτι, ὥσπερ ἐπὶ του̃ ἀέροσ φωτὸσ περὶ αὐτὸν ὄντοσ καὶ ἀπελθόντοσ τούτου. 'Εὰν δέ τισ θαυμάζη̨, πω̃σ οὐκ ἔχον μέγεθοσ μέγα ἔσται, πω̃σ δ' οὐκ ἔχον θερμότητα θερμὸν ἔσται; οὐ γὰρ δὴ τὸ αὐτὸ τὸ εἰ̃ναι αὐτη̨̃ καὶ μεγέθει εἰ̃ναι, εἴπερ καὶ ἄυλον μέγεθόσ ἐστιν, ὥσπερ καὶ ἄυλον σχη̃μα. Καὶ εἰτηρου̃μεν τὴν ὕλην, μεταλήψει πάντα: ἓν δὲ τω̃ν πάντων καὶ τὸ μέγεθοσ. 'Εν μὲν οὐ̃ν τοι̃σ σώμασι συνθέτοισ οὐ̃σιν ἔστι καὶ μέγεθοσ μετὰ τω̃ν ἄλλων, οὐ μὴν ἀφωρισμένον, ἐπειδὴ ἐν σώματοσ λόγω̨ ἔγκειται καὶ μέγεθοσ: ἐν δὲ τη̨̃ ὕλη̨ οὐδὲ τὸ οὐκ ἀφωρισμένον: οὐ γὰρ σω̃μα.

20. οὐδ' αὐ̃ μέγεθοσ αὐτὸ ἔσται. Εἰ̃δοσ γὰρ τὸ μέγεθοσ, ἀλλ' οὐ δεκτικόν: καὶ καθ' αὑτὸ δὲ τὸ μέγεθοσ [ἀλλὰ καὶ εἴ τι μίμημα αὐτω̃ν καὶ τούτου ἄμοιρον εἰσ οἰκείωσιν εἰ̃ναι], οὐχ οὕτω μέγεθοσ. 'Αλλ' ἐπεὶ βούλεται ἐν νω̨̃ ἢ ἐν ψυχη̨̃ κείμενον μέγα εἰ̃ναι, ἔδωκε τοι̃σ οἱ̃ον ἐθέλουσι μιμει̃σθαι ἐφέσει αὐτου̃ ἢ κινήσει τη̨̃ πρὸσ αὐτὸ τὸ αὐτω̃ν πάθοσ ἐνσείσασθαι εἰσ ἄλλο. Τὸ οὐ̃ν μέγα ἐν προόδω̨ φαντάσεωσ θέον εἰσ αὐτὸ δὴ του̃το τὸ μέγα συνθει̃ν ποιη̃σαν τὸ μικρὸν τη̃σ ὕλησ, πεποίηκεν αὐτὸ τη̨̃ παρατάσει οὐ πληρούμενον δοκει̃ν εἰ̃ναι μέγα. Τὸ γὰρ ψευδω̃σ μέγα του̃τό ἐστιν, ὅταν τω̨̃ μὴ ἔχειν τὸ μέγα εἰ̃ναι ἐκτεινόμενον πρὸσ ἐκει̃νο παραταθη̨̃ τη̨̃ ἐκτάσει. Ποιούντων γὰρ πάντων ὄντων εἰσ τὰ ἄλλα ἢ τὸ ἄλλο τὴν αὐτω̃ν ἐνόπτρισιν ἕκαστόν τε τω̃ν ποιούντων ὡσ αὐτὸ ἠ̃ν μέγα, τό τε πα̃ν ἠ̃ν ἐκείνωσ μέγα. Συνή̨ει οὐ̃ν τὸ ἑκάστου λόγου μετὰ τό τι μέγα, οἱ̃ον ἵππου καὶὁτουου̃ν ἄλλου, καὶ τὸ μέγα αὐτό: καὶ ἐγίγνετο πα̃σα μὲν μέγα πρὸσ αὐτόμεγα ἐλλαμπομένη, καὶ ἑκάστη δὲ μοι̃ρα μέγα τι: καὶ ὁμου̃ πάντα ἐφαίνετο ἐκ παντὸσ του̃ εἴδουσ, οὑ̃ τὸ μέγα, καὶ ἐξ ἑκάστου: καὶ οἱ̃ον παρετέτατο καὶ πρὸσ πα̃ν καὶ πάντα, καὶ ἐν εἴδει του̃το ἀναγκασθει̃σα εἰ̃ναι καὶ ἐν ὄγκω̨, ὅσον ἡ δύναμισ πεποίηκε τὸ μηδὲν ὂν αὐτὸ πάντα εἰ̃ναι: οἱ̃ον αὐτω̨̃ τω̨̃ φαίνεσθαι καὶ τὸ χρω̃μα τὸ ἐξ οὐ χρώματοσ καὶ ἡ ποιότησ ἡ ἐνταυ̃θα ἡ ἐξ οὐ ποιότητοσ ἔσχε τὴν ὁμωνυμίαν τὴν ἀπ' ἐκείνων, καὶ τὸ μέγεθοσ ἐξ οὐ μεγέθουσ ἢ ὁμωνύμου μεταξὺ θεωρουμένων ἐκείνων καὶ αὐτη̃σ τη̃σ ὕλησ καὶ του̃ εἴδουσ αὐτου̃. Καὶ φαίνεται μέν, ὅτι ἐκει̃θεν, ψεύδεται δέ, ὅτι οὐκ ἔστι τὸ ἐν ὡ̨̃ φαίνεται. Μεγεθύνεται δὲ ἕκαστα ἑλκόμενα τη̨̃ δυνάμει τω̃ν ἐνορωμένων καὶ χώραν ἑαυτοι̃σ ποιούντων, ἕλκεται δὲ ἐπὶ πάντα οὐ βία̨ τω̨̃ ὕλη̨ τὸ πα̃ν εἰ̃ναι. 'Έλκει δὲ ἕκαστον κατὰ τὴν αὐτου̃ δύναμιν ἣν ἔχει: ἔχει δὲ ἐκει̃θεν. Καὶ τὸ μὲν ποιου̃ν μέγα τὴν ὕλην, ὡσ δοκει̃, ἀπὸ τη̃σ ἐμφαντάσεωσ του̃ μέγα καὶ του̃τό ἐστι τὸ ἐμφαντασθέν, τὸ ἐνταυ̃θα μέγα: ἡ δὲ ὕλη, ἐφ' ἡ̃σ ἀναγκάζεται συνθει̃ν, ὁμου̃ πα̃σα καὶ πανταχου̃ παρέχει ἑαυτήν: ὕλη γάρ ἐστι καὶ τούτου καὶ οὐ τουτί: ὃ δὲ μή ἐστί τι παρ' αὐτου̃, δύναται γενέσθαι καὶ τὸ ἐναντίον δι' ἄλλο καὶ γενόμενον τὸ ἐναντίον οὐδὲ ἐκει̃νό ἐστιν: ἔστη γὰρ ἄν.

21. 'Ο τοίνυν νόησιν μεγάλου ἔχων, εἰ αὐτου̃ ἡ νόησισδύναμιν ἔχοι μὴ μόνον ἐν αὐτη̨̃ εἰ̃ναι, ἀλλὰ καὶ οἱ̃ον πρὸσ τὸ ἔξω ὑπὸ δυνάμεωσ φέροιτο, λάβοι ἂν φύσιν οὐκ οὐ̃σαν ἐν τω̨̃ νοου̃ντι, οὐδέ τι ἔχουσαν εἰ̃δοσ οὐδέ τι ἴχνοσ του̃ μεγάλου, ἀλλ' οὐδὲ οὐδενόσ ...του _ἄλλου. Τί ἂν ποιήσειε ταύτη̨ τη̨̃ δυνάμει; Οὐχ ἵππον, οὐ βου̃ν: ταυ̃τα γὰρ ἄλλοι ποιήσουσιν. 'Ή, ἐπειδὴ παρὰ μεγάλου πατρὸσ ἔρχεται, οὐ δύναται τὸ ἄλλο χωρη̃σαι μέγα, του̃το δ' ἕξει ἐμφανταζόμενον. Τω̨̃ δὴ μὴ οὕτωσ εὐτυχήσαντι του̃ μεγάλου ὡσ αὐτὸ μέγα εἰ̃ναι ἐν τοι̃σ αὐτου̃ καθ' ὅσον οἱ̃όν τε μεγάλω̨ φαίνεσθαι λοιπόν ἐστι. Του̃το δ' ἐστὶ μὴ ἐλλείπειν καὶ τὸ μὴ ἐπὶ πολλὰ πολλαχου̃ καὶ ἐν αὐτω̨̃ τὰ συγγενη̃ ἔχειν μέρη καὶ ἀπολείπεσθαι μηδενόσ. Οὐδὲ γὰρ ἠνείχετο ἐν σμικρω̨̃ ὄγκω̨ [τὸ] ἴσον ἔτι τὸ του̃ μεγάλου εἴδωλον εἰ̃ναι μεγάλου ὄν, ἀλλ' ὅσω̨ ἐφίετο τη̃σ ἐλπίδοσ ἐκείνου, προση̃λθέ τε ὅσον οἱ̃όν τε ἠ̃ν αὐτω̨̃ μετὰ του̃ συνθέοντοσ αὐτω̨̃ ἀπολειφθη̃ναι οὐ δυναμένου, καὶ πεποίηκε μέγα τε ἐκει̃νο τὸ μὴ μέγα μηδ' οὕτω δόξαι καὶ τὸ ὁρώμενον ἐν ὄγκω̨ μέγα. 'Η δ' ὅμωσ φυλάττει τὴν αὐτη̃σ φύσιν ἀποχρωμένη τούτω̨ τω̨̃ μεγάλω̨ οἱ̃ον ἀμφιέσματι, ὃ συνδραμου̃σα αὐτω̨̃ ὅτε θέον αὐτὴν ἠ̃γεν ἀμπέσχετο: ὃ εἰ ὁ ἀμφιέσασ ἀφέλοιτο, μενει̃ πάλιν ἡ αὐτή, οἵαπερ παρ' αὐτη̃σ ἠ̃ν ἡ τοσαύτη, ὅσον ἂν τὸ παρὸν εἰ̃δοσ αὐτὴν ποιη̨̃. 'Η μέν γε ψυχὴ τὰ τω̃ν ὄντων εἴδη ἔχουσα εἰ̃δοσ οὐ̃σα καὶ αὐτὴ ὁμου̃ πάντα ἔχει καὶ του̃ εἴδουσ ἑκάστου ὁμου̃ὄντοσ αὐτω̨̃, τά τε τω̃ν αἰσθητω̃ν εἴδη οἱ̃ον ἀναστρέφοντα πρὸσ αὐτὴν καὶ προσιόντα ὁρω̃σα οὐκ ἀνέχεται μετὰ πλήθουσ δέχεσθαι, ἀλλ' ἀποθέμενα τὸν ὄγκον ὁρα̨̃: οὐ γὰρ δύναται ἄλλο τι ἢ ὅ ἐστι γενέσθαι. 'Η δὲ ὕλη οὐδὲν ἔχουσα τὸ ἀντικόπτον, οὐ γὰρ ἔχει ἐνέργειαν, οὐ̃σα δὲ σκιά, ἀναμένει παθει̃ν ὅ τι ἂν ἐθέλη̨ τὸ ποιη̃σον. Τό τε οὐ̃ν προιὸν ἐκ του̃ ἐκει̃ λόγου ἤδη ἴχνοσ ἔχει του̃ μέλλοντοσ γενήσεσθαι: οἱ̃ον γὰρ ἐν φαντασία̨ εἰκονικη̨̃ κινούμενοσ ὁ λόγοσ ἢ ἡ κίνησισ ἡ ἀπὸ τούτου μερισμόσ ἐστιν: ἤ, εἰ ταὐτὸν εἴη ἕν, οὐδὲ ἐκινήθη, ἀλλὰ μένει: ἥ τε ὕλη πάντα ὁμου̃ ὥσπερ ἡ ψυχὴ οὐ δύναται εἰσοικίσασθαι: ἢ ἠ̃ν ἄν τι ἐκείνων: αὐτήν τε αὐ̃ δει̃ τὰ πάντα δέξασθαι, μὴ ἀμερω̃σ δὲ δέξασθαι. Δει̃ τοίνυν πα̃σι τόπον οὐ̃σαν ἐπὶ πάντα αὐτὴν ἐλθει̃ν καὶ πα̃σιν ἀπαντη̃σαι καὶ πρὸσ πα̃ν διάστημα ἀρκέσαι, ὅτι μὴ κατείληπται διαστήματι αὐτή, ἀλλ' ἠ̃ν ἐκκειμένη τω̨̃ μέλλοντι. Πω̃σ οὐ̃ν οὐκ εἰσελθὸν ἕν τι ἐκώλυσε τὰ ἄλλα, ἃ οὐχ οἱ̃όν τε ἠ̃ν ἐπ' ἀλλήλοισ εἰ̃ναι; 'Ή οὐκ ἠ̃ν οὐδὲν πρω̃τον: εἰ δ' ἄρα, τὸ του̃ παντὸσ εἰ̃δοσ: ὥστε πάντα μὲν ἅμα, ἐν μέρει δὲ ἕκαστον: ζώ̨ου γὰρ ὕλη μερισθει̃σα σὺν τω̨̃ του̃ ζώ̨ου μερισμω̨̃: εἰ δὲ μή, οὐκ ἂν ἐγένετό τι παρὰ τὸν λόγον.

22. τὰ μὲν δὴ εἰσελθόντα εἰσ τὴν ὕλην ὥσπερ <μητέρα> ἀδικει̃ οὐδὲν οὐδ' αὐ̃ ὠφελει̃. Οὐδέ γε αἱ πληγαὶ αἱ τούτων πρὸσ αὐτήν, πρὸσ ἄλληλα δέ, ὅτι αἱ δυνάμεισ πρὸσ τὰ ἐναντία, οὐ πρὸσ τὰ ὑποκείμενα, εἰ μή τισ συνειλημμέναθεωρει̃ τοι̃σ ἐπεισιου̃σι: θερμὸν γὰρ ἔπαυσε τὸ ψυχρὸν καὶ μέλαν τὸ λευκὸν ἢ συγκραθέντα ἄλλην ποιότητα ἐξ αὐτω̃ν ἐποίησε. Τὰ παθόντα οὐ̃ν τὰ κρατηθέντα, τὸ δὲ παθει̃ν αὐτοι̃σ τὸ μὴ εἰ̃ναι ὅπερ ἠ̃σαν. Καὶ ἐν τοι̃σ ἐμψύχοισ δὲ αἱ μὲν πείσεισ περὶ τὰ σώματα κατὰ τὰσ ποιότητασ καὶ τὰσ δυνάμεισ τὰσ ἐνυπαρχούσασ τη̃σ ἀλλοιώσεωσ γινομένησ, λυομένων δὲ τω̃ν συστάσεων ἢ συνιουσω̃ν ἢ μετατιθεμένων παρὰ τὴν κατὰ φύσιν σύστασιν τὰ μὲν πάθη ἐν τοι̃σ σώμασι, ται̃σ δὲ ψυχαι̃σ αἱ γνώσεισ συνημμέναισ τω̃ν σφοδροτέρων: εἰ δὲ μή, οὐ γινώσκουσιν. 'Η δὲ ὕλη μένει: οὐδὲν γὰρ ἀπελθόντοσ μὲν πέπονθε του̃ ψυχρου̃, του̃ δὲ θερμου̃ ἐπελθόντοσ: οὐ γὰρ ἠ̃ν οὔτε φίλον αὐτη̨̃ οὔτε ἀλλότριον ὁποτερονου̃ν. 'Ώστε οἰκειότερον αὐτη̨̃ ἡ <ὑποδοχὴ> καὶ <τιθήνη>: ἡ δὲ <μήτηρ> οἱ̃ον εἴρηται: οὐδὲν γὰρ αὕτη γεννα̨̃. 'Αλλ' ἐοίκασι μητέρα αὐτὴν λέγειν ὅσοι καὶ τὴν μητέρα τάξιν ὕλησ πρὸσ τὰ γεννώμενα ἀξιου̃σιν ἔχειν, ὡσ ὑποδεχομένησ μόνον, οὐδὲν δὲ εἰσ τὰ γεννώμενα διδούσησ: ἐπεὶ καὶ ὅσον σω̃μα του̃ γινομένου ἐκ τη̃σ τροφη̃σ. Εἰ δὲ δίδωσιν ἡ μήτηρ τι τω̨̃ γεννωμένω̨, οὐ καθ' ὅσον ὕλη, ἀλλ' ὅτι καὶ εἰ̃δοσ: μόνον γὰρ τὸ εἰ̃δοσ γόνιμον, ἡ δ' ἑτέρα φύσισ ἄγονοσ. 'Όθεν, οἰ̃μαι, καὶ οἱ πάλαι σοφοὶ μυστικω̃σ καὶ ἐν τελεται̃σ αἰνιττόμενοι 'Ερμη̃ν μὲν ποιου̃σι τὸν ἀρχαι̃ον τὸ τη̃σ γενέσεωσ ὄργανον ἀεὶ ἔχοντα πρὸσ ἐργασίαν τὸν γεννω̃ντα τὰ ἐν αἰσθήσει δηλου̃ντεσ εἰ̃ναι τὸννοητὸν λόγον, τὸ δὲ ἄγονον τη̃σ ὕλησ μενούσησ τὸ αὐτὸ ἀεὶ διὰ τω̃ν περὶ αὐτὴν ἀγόνων δηλου̃ντεσ. Μητέρα γὰρ πάντων ποιήσαντεσ, ἣν δὴ οὕτωσ ἐπιφημίζουσι τὴν κατὰ τὸ ὑποκείμενον ἀρχὴν λαβόντεσ καὶ ὄνομα του̃το θέμενοι, ἵνα δηλοι̃εν ὃ βούλονται, τὸ πρὸσ τὴν μητέρα οὐχ ὅμοιον πάντη ἐνδείκνυσθαι θέλοντεσ, τοι̃σ ὅστισ ὁ τρόποσ βουλομένοισ ἀκριβέστερον λαβει̃ν καὶ μὴ ἐπιπολη̃σ ζητου̃σι πόρρωθεν μέν, ὅμωσ δὲ ὡσ ἐδύναντο, ἐνεδείξαντο ὡσ ἄγονόσ τε καὶ οὐδὲ πάντη θη̃λυσ, ἀλλὰ τοσου̃τον μὲν θη̃λυσ, ὅσον ὑποδέξασθαι, ὅσον δὲ γεννα̃ν οὐκέτι, τω̨̃ τὸ πρὸσ αὐτὴν κεχωρηκὸσ πρὸσ αὐτὴν μήτε θη̃λυ εἰ̃ναι, μήτε γεννα̃ν δύνασθαι, ἀποτετμημένον δὲ πάσησ τη̃σ του̃ γεννα̃ν δυνάμεωσ, ἣ μόνω̨ ὑπάρχει τω̨̃ μένοντι ἄρρενι.

III.7

1. τὸν αἰω̃να καὶ τὸν χρόνον ἕτερον λέγοντεσ ἑκάτερον εἰ̃ναι καὶ τὸν μὲν περὶ τὴν ἀίδιον εἰ̃ναι φύσιν, τὸν δὲ χρόνον περὶ τὸ γινόμενον καὶ τόδε τὸ πα̃ν, αὐτόθεν μὲν καὶ ὥσπερ ται̃σ τη̃σ ἐννοίασ ἀθροωτέραισ ἐπιβολαι̃σ ἐναργέσ τι παρ' αὐτοι̃σ περὶ αὐτω̃ν ἐν ται̃σ ψυχαι̃σ ἔχειν πάθοσ νομίζομεν λέγοντέσ τε ἀεὶ καὶ παρ' ἅπαντα ὀνομάζοντεσ. Πειρώμενοι μὴν εἰσ ἐπίστασιν αὐτω̃ν ἰέναι καὶ οἱ̃ον ἐγγὺσ προσελθει̃ν πάλιν αὐ̃ ται̃σ γνώμαισ ἀπορου̃ντεσ τὰσ τω̃ν παλαιω̃ν ἀποφάσεισ περὶ αὐτω̃ν ἄλλοσ ἄλλασ, τάχα δὲ καὶ ἄλλωσ τὰσ αὐτὰσ λαβόντεσ ἐπὶ τούτων ἀναπαυσάμενοι καὶ αὔταρκεσ νομίσαντεσ, εἰ ἔχοιμεν ἐρωτηθέντεσ τὸ δοκου̃ν ἐκείνοισ λέγειν, ἀγαπήσαντεσ ἀπαλλαττόμεθα του̃ ζητει̃ν ἔτι περὶ αὐτω̃ν. Εὑρηκέναι μὲν οὐ̃ν τινασ τω̃ν ἀρχαίων καὶ μακαρίων φιλοσόφων τὸ ἀληθὲσ δει̃ νομίζειν: τίνεσ δ' οἱ τυχόντεσ μάλιστα, καὶ πω̃σ ἂν καὶ ἡμι̃ν σύνεσισ περὶ τούτων γένοιτο, ἐπισκέψασθαι προσήκει. Καὶ πρότερον περὶ του̃ αἰω̃νοσ ζητει̃ν, τί ποτε νομίζουσιν εἰ̃ναι αὐτὸν οἱ ἕτερον του̃ χρόνου τιθέντεσ εἰ̃ναι: γνωσθέντοσ γὰρ του̃κατὰ τὸ παράδειγμα ἑστω̃τοσ καὶ τὸ τη̃σ εἰκόνοσ αὐτου̃, ὃν δὴ χρόνον λέγουσιν εἰ̃ναι, τάχ' ἂν σαφὲσ γένοιτο. Εἰ δέ τισ πρὸ του̃ τὸν αἰω̃να θεάσασθαι τὸν χρόνον ὅσ ἐστι φαντασθείη, γένοιτ' ἂν καὶ τούτω̨ ἐντευ̃θεν ἐκει̃ κατὰ ἀνάμνησιν ἐλθόντι ὡ̨̃ ἄρα ὡμοίωτο ὁ χρόνοσ θεάσασθαι, εἴπερ ὁμοιότητα οὑ̃τοσ πρὸσ ἐκει̃νον ἔχοι.

2. τίνα οὐ̃ν ποτε χρὴ φάναι τὸν αἰω̃να εἰ̃ναι; '~Αρά γε τὴν νοητὴν αὐτὴν οὐσίαν, ὥσπερ ἂν εἴ τισ λέγοι τὸν χρόνον τὸν σύμπαντα οὐρανὸν καὶ κόσμον εἰ̃ναι; Καὶ γὰρ αὐ̃ καὶ ταύτην τὴν δόξαν ἔσχον τινέσ, φασι, περὶ του̃ χρόνου. 'Επεὶ γὰρ σεμνότατόν τι τὸν αἰω̃να εἰ̃ναι φανταζόμεθα καὶ νοου̃μεν, σεμνότατον δὲ τὸ τη̃σ νοητη̃σ φύσεωσ, καὶ οὐκ ἔστιν εἰπει̃ν ὅ τι σεμνότερον ὁποτερονου̃ν-του̃ δ' ἐπέκεινα οὐδὲ του̃το κατηγορητέον-εἰσ ταὐτὸν ἄν τισ οὕτω συνάγοι. Καὶ γὰρ αὐ̃ ὅ τε κόσμοσ ὁ νοητὸσ ὅ τε αἰὼν περιεκτικὰ ἄμφω καὶ τω̃ν αὐτω̃ν. 'Αλλ' ὅταν τὰ ἕτερα ἐν θατέρω̨ λέγωμεν-ἐν τω̨̃ αἰω̃νι- κει̃σθαι, καὶ ὅταν τὸ αἰώνιον κατηγορω̃μεν αὐτω̃ν-ἡ μὲν γάρ, φησι, του̃ παραδείγματοσ φύσισ ἐτύγχανεν οὐ̃σα αἰώνιοσ, -ἄλλο τὸν αἰω̃να πάλιν αὐ̃ λέγομεν, εἰ̃ναι μέντοι περὶ ἐκείνην ἢ ἐν ἐκείνη̨ ἢ παρει̃ναι ἐκείνη̨ φαμέν. Τὸ δὲ σεμνὸν ἑκάτερον εἰ̃ναι ταὐτότητα οὐ δηλοι̃: ἴσωσ γὰρ ἂν καὶ τω̨̃ ἑτέρω̨ αὐτω̃ν παρὰ του̃ ἑτέρου τὸ σεμνὸν γίνοιτο. 'Ή τε περιοχὴ τω̨̃ μὲν ὡσ μερω̃ν ἔσται, τω̨̃ δὲ αἰω̃νι ὁμου̃ τὸ ὅλον οὐχ ὡσ μέροσ, ἀλλ' ὅτι πάντα τὰ τοιαυ̃τα οἱ̃α αἰώνια κατ' αὐτόν.

3. 'Αλλ' ἀ̃ρα κατὰ τὴν στάσιν φατέον τὴν ἐκει̃ τὸν αἰω̃να εἰ̃ναι, ὥσπερ ἐνταυ̃θα τὸν χρόνον κατὰ τὴν κίνησίν φασιν; 'Αλλ' εἰκότωσ ἄν τισ τὸν ...αἰω̃να _ζητήσειε πότερα ταὐτὸν τη̨̃ στάσει λέγοντεσ ἢ οὐχ ἁπλω̃σ, ἀλλὰ τη̨̃ στάσει τη̨̃ περὶ τὴν οὐσίαν. Εἰ μὲν γὰρ τη̨̃ στάσει ταὐτόν, πρω̃τον μὲν οὐκ ἐρου̃μεν αἰώνιον τὴν στάσιν, ὥσπερ οὐδὲ τὸν αἰω̃να αἰώνιον: τὸ γὰρ αἰώνιον τὸ μετέχον αἰω̃νοσ. 'Έπειτα ἡ κίνησισ πω̃σ αἰώνιον; Οὕτω γὰρ ἂν καὶ στάσιμον εἴη. Εἰ̃τα πω̃σ ἔχει ἡ τη̃σ στάσεωσ ἔννοια ἐν αὐτη̨̃ τὸ ἀεί; Λέγω δὲ οὐ τὸ ἐν χρόνω̨, ἀλλὰ οἱ̃ον νοου̃μεν, ὅταν τὸ ἀίδιον λέγωμεν. Εἰ δὲ τη̨̃ τη̃σ οὐσίασ στάσει, ἔξω πάλιν αὐ̃ τὰ ἄλλα γένη του̃ αἰω̃νοσ ποιήσομεν. Εἰ̃τα τὸν αἰω̃να οὐ μόνον ἐν στάσει δει̃ νοει̃ν, ἀλλὰ καὶ ἐν ἑνί: εἰ̃τα καὶ ἀδιάστατον, ἵνα μὴ ταὐτὸν ἠ̨̃ χρόνω̨: ἡ δὲ στάσισ οὔτε τὴν του̃ ἓν οὔτε τὴν του̃ ἀδιαστάτου ἔχει ἔννοιαν ἐν αὐτη̨̃, ἡ̨̃ στάσισ. Εἰ̃τα του̃ μὲν αἰω̃νοσ κατηγορου̃μεν τὸ <μένειν ἐν ἑνί>: μετέχοι ἂν οὐ̃ν στάσεωσ, ἀλλ' οὐκ αὐτοστάσισ εἴη.

4. τί ἂν οὐ̃ν εἴη του̃το, καθ' ὃ τὸν κόσμον πάντα τὸν ἐκει̃ αἰώνιον λέγομεν καὶ ἀίδιον εἰ̃ναι, καὶ τί ἡ ἀιδιότησ, εἴτε ταὐτὸν καὶ ἡ αὐτὴ τω̨̃ αἰω̃νι, εἴτε κατ' αὐτὴν ὁ αἰών; '~Αρά γε καθ' ἕν τι δει̃, ἀλλὰ ἐκ πολλω̃ν συνηθροισμένην τινὰ νόησιν, ἢ καὶ φύσιν εἴτ' ἐπακολουθου̃σαν τοι̃σ ἐκει̃ εἴτε συνου̃σαν εἴτ' ἐνορωμένην, πάντα δὲ ταυ̃τα ἐκείνην μίαν μὲν οὐ̃σαν, πολλὰ δὲ δυναμένην καὶ πολλὰ οὐ̃σαν; Καὶὅ γε τὴν πολλὴν δύναμιν εἰσαθρήσασ κατὰ μὲν τοδὶ τὸ οἱ̃ον ὑποκείμενον λέγει <οὐσίαν>, εἰ̃τα <κίνησιν> του̃το, καθ' ὃ ζωὴν ὁρα̨̃, εἰ̃τα <στάσιν> τὸ πάντη ὡσαύτωσ, <θάτερον> δὲ καὶ <ταὐτόν>, ἡ̨̃ ταυ̃τα ὁμου̃ ἕν. Οὕτω δὴ καὶ συνθεὶσ πάλιν αὐ̃ εἰσ ἓν ὁμου̃ [ὥστε] εἰ̃ναι ζωὴν μόνην, ἐν τούτοισ τὴν ἑτερότητα συστείλασ καὶ τη̃σ ἐνεργείασ τὸ ἄπαυστον καὶ τὸ ταὐτὸν καὶ οὐδέποτε ἄλλο καὶ οὐκ ἐξ ἄλλου εἰσ ἄλλο νόησιν ἢ ζωήν, ἀλλὰ τὸ ὡσαύτωσ καὶ ἀεὶ ἀδιαστάτωσ, ταυ̃τα πάντα ἰδὼν αἰω̃να εἰ̃δεν ἰδὼν ζωὴν μένουσαν ἐν τω̨̃ αὐτω̨̃ ἀεὶ παρὸν τὸ πα̃ν ἔχουσαν, ἀλλ' οὐ νυ̃ν μὲν τόδε, αὐ̃θισ δ' ἕτερον, ἀλλ' ἅμα τὰ πάντα, καὶ οὐ νυ̃ν μὲν ἕτερα, αὐ̃θισ δ' ἕτερα, ἀλλὰ τέλοσ ἀμερέσ, οἱ̃ον ἐν σημείω̨ ὁμου̃ πάντων ὄντων καὶ οὔποτε εἰσ ῥύσιν προιόντων, ἀλλὰ μένοντοσ ἐν τω̨̃ αὐτω̨̃ ἐν αὑτω̨̃ καὶ οὐ μὴ μεταβάλλοντοσ, ὄντοσ δ' ἐν τω̨̃ παρόντι ἀεί, ὅτι οὐδὲν αὐτου̃ παρη̃λθεν οὐδ' αὐ̃ γενήσεται, ἀλλὰ του̃το ὅπερ ἔστι, του̃το καὶ ὄντοσ: ὥστε εἰ̃ναι τὸν αἰω̃να οὐ τὸ ὑποκείμενον, ἀλλὰ τὸ ἐξ αὐτου̃ του̃ ὑποκειμένου οἱ̃ον ἐκλάμπον κατὰ τὴν [του̃] ἣν ἐπαγγέλλεται περὶ του̃ μὴ μέλλοντοσ, ἀλλὰ ἤδη ὄντοσ, ταυτότητα, ὡσ ἄρα οὕτωσ καὶ οὐκ ἄλλωσ. Τί γὰρ ἂν καὶ ὕστερον αὐτω̨̃ γένοιτο, ὃ μὴ νυ̃ν ἐστι; Μηδ' αὐ̃ ὕστερον ἐσομένου, ὃ μὴ ἔστιν ἤδη. Οὔτε γὰρ ἔστιν, ἀφ' οὑ̃ εἰσ τὸ νυ̃ν ἥξει: ἐκει̃νο γὰρ ἠ̃ν οὐκ ἄλλο, ἀλλὰ του̃το: οὔτε μέλλοντοσ ἔσεσθαι, ὃ μὴ νυ̃ν ἔχει. 'Εξ ἀνάγκησ οὔτε τὸ ἠ̃ν ἕξει περὶ αὐτό: τί γὰρ ἔστιν, ὃ ἠ̃ν αὐτω̨̃ καὶ παρελήλυθεν; Οὔτε τὸ ἔσται: τί γὰρἔσται αὐτω̨̃; Λείπεται δὴ ἐν τω̨̃ εἰ̃ναι του̃το ὅπερ ἔστιν εἰ̃ναι. 'Ό οὐ̃ν μήτε ἠ̃ν, μήτε ἔσται, ἀλλ' ἔστι μόνον, του̃το ἑστὼσ ἔχον τὸ εἰ̃ναι τω̨̃ μὴ μεταβάλλειν εἰσ τὸ ἔσται μηδ' αὐ̃ μεταβεβληκέναι ἐστὶν ὁ αἰών. Γίνεται τοίνυν ἡ περὶ τὸ ὂν ἐν τω̨̃ εἰ̃ναι ζωὴ ὁμου̃ πα̃σα καὶ πλήρησ ἀδιάστατοσ πανταχη̨̃ του̃το, ὃ δὴ ζητου̃μεν, αἰών.

5. οὐκ ἔξωθεν δὲ δει̃ συμβεβηκέναι νομίζειν του̃τον ἐκείνη̨ τη̨̃ φύσει, ἀλλ' ἐκείνη καὶ ἐξ ἐκείνησ καὶ σὺν ἐκείνη̨. 'Ενορα̃ται γὰρ ἐνὼν παρ' αὐτη̃σ, ὅτι καὶ τὰ ἄλλα πάντα ὅσα λέγομεν ἐκει̃ εἰ̃ναι ἐνυπάρχοντα ὁρω̃ντεσ λέγομεν ἐκ τη̃σ οὐσίασ ἅπαντα καὶ σὺν τη̨̃ οὐσία̨. Τὰ γὰρ πρώτωσ ὄντα συνόντα δει̃ τοι̃σ πρώτοισ καὶ ἐν τοι̃σ πρώτοισ εἰ̃ναι: ἐπεὶ καὶ τὸ καλὸν ἐν αὐτοι̃σ καὶ ἐξ αὐτω̃ν καὶ ἡ ἀλήθεια ἐν αὐτοι̃σ. Καὶ τὰ μὲν ὥσπερ ἐν μέρει του̃ παντὸσ ὄντοσ, τὰ δ' ἐν παντί, ὥσπερ καὶ τὸ ἀληθω̃σ του̃το πα̃ν οὐκ ἐκ τω̃ν μερω̃ν ἠθροισμένον, ἀλλὰ τὰ μέρη γεννη̃σαν αὐτό, ἵνα καὶ ταύτη̨ ὡσ ἀληθω̃σ πα̃ν ἠ̨̃. Καὶ ἡ ἀλήθεια δὲ οὐ συμφωνία πρὸσ ἄλλο ἐκει̃, ἀλλ' αὐτου̃ ἑκάστου οὑ̃περ ἀλήθεια. Δει̃ δὴ τὸ πα̃ν του̃το τὸ ἀληθινόν, εἴπερ ἔσται πα̃ν ὄντωσ, μὴ μόνον εἰ̃ναι πα̃ν ἡ̨̃ ἐστι τὰ πάντα, ἀλλὰ καὶ τὸ πα̃ν ἔχειν οὕτωσ ὡσ μηδενὶ ἐλλείπειν. Εἰ του̃το, οὐδ' ἔσται τι αὐτω̨̃: εἰ γὰρ ἔσται, ἐλλει̃πον ἠ̃ν τούτω̨: οὐκ ἄρα ἠ̃ν πα̃ν.Παρὰ φύσιν δὲ τί ἂν αὐτω̨̃ γένοιτο; Πάσχει γὰρ οὐδέν. Εἰ οὐ̃ν μηδὲν αὐτω̨̃ γένοιτο, οὐδὲ μέλλει οὐδὲ ἔσται οὐδ' ἐγένετο. Τοι̃σ μὲν οὐ̃ν γενητοι̃σ, εἰ ἀφέλοισ τὸ "ἔσται", ἅτε ἐπικτωμένοισ ἀεὶ εὐθὺσ ὑπάρχει μὴ εἰ̃ναι: τοι̃σ δὲ μὴ τοιούτοισ, εἰ προσθείησ τὸ "ἔσται", ὑπάρχει τὸ ἔρρειν ἐκ τη̃σ του̃ εἰ̃ναι ἕδρασ: δη̃λον γὰρ ὅτι ἠ̃ν αὐτοι̃σ τὸ εἰ̃ναι οὐ σύμφυτον, εἰ γίγνοιτο ἐν τω̨̃ μέλλειν καὶ γενέσθαι καὶ ἔσεσθαι εἰσ ὕστερον. Κινδυνεύει γὰρ τοι̃σ μὲν γενητοι̃σ ἡ οὐσία εἰ̃ναι τὸ ἐκ του̃ ἐξ ἀρχη̃σ εἰ̃ναι τη̃σ γενέσεωσ, μέχριπερ ἂν εἰσ ἔσχατον ἥκη̨ του̃ χρόνου, ἐν ὡ̨̃ μηκέτ' ἐστί: του̃το δὴ τὸ "ἔστιν" εἰ̃ναι, καί, εἴ τισ του̃το παρέλοιτο, ἠλαττω̃σθαι ὁ βίοσ: ὥστε καὶ τὸ εἰ̃ναι. Καὶ τω̨̃ παντὶ δει̃, εἰσ ὅπερ οὕτωσ ἔσται. Διὸ καὶ σπεύδει πρὸσ τὸ μέλλον εἰ̃ναι καὶ στη̃ναι οὐ θέλει ἕλκον τὸ εἰ̃ναι αὑτω̨̃ ἐν τω̨̃ τι ἄλλο καὶ ἄλλο ποιει̃ν καὶ κινει̃σθαι κύκλω̨ ἐφέσει τινὶ οὐσίασ: ὥστε εἰ̃ναι ἡμι̃ν εὑρημένον καὶ τὸ αἴτιον τη̃σ κινήσεωσ τη̃σ οὕτω σπευδούσησ ἐπὶ τὸ ἀεὶ εἰ̃ναι τω̨̃ μέλλοντι. Τοι̃σ δὲ πρώτοισ καὶ μακαρίοισ οὐδὲ ἔφεσίσ ἐστι του̃ μέλλοντοσ: ἤδη γάρ εἰσι τὸ ὅλον, καὶ ὅπερ αὐτοι̃σ οἱ̃ον ὀφείλεται ζη̃ν ἔχουσι πα̃ν: ὥστε οὐδὲν ζητου̃σι, διότι τὸ μέλλον αὐτοι̃σ οὐδέν ἐστιν οὐδ' ἄρα ἐκει̃νο, ἐν ὡ̨̃ τὸ μέλλον. 'Η οὐ̃ν του̃ ὄντοσ παντελὴσ οὐσία καὶ ὅλη, οὐχ ἡ ἐν τοι̃σ μέρεσι μόνον, ἀλλὰκαὶ ἡ ἐν τω̨̃ μηδ' ἂν ἔτι ἐλλείψειν καὶ [τὸ] μηδὲν ἂν μὴ ὂν αὐτη̨̃ προσγενέσθαι-οὐ γὰρ μόνα τὰ ὄντα πάντα δει̃ παρει̃ναι τω̨̃ παντὶ καὶ ὅλω̨, ἀλλὰ καὶ μηδὲν του̃ ποτε μὴ ὄντοσ-αὕτη ἡ διάθεσισ αὐτου̃ καὶ φύσισ εἴη ἂν αἰών: αἰὼν γὰρ ἀπὸ του̃ ἀεὶ ὄντοσ.

6. του̃το δέ, ὅταν τινὶ προσβαλὼν τη̨̃ ψυχη̨̃ ἔχω λέγειν περὶ αὐτου̃, μα̃λλον δὲ ὁρα̃ν αὐτὸ τοιου̃τον οἱ̃ον μηδὲν περὶ αὐτὸ ὅλωσ γεγονέναι-εἰ γὰρ του̃το, οὐκ ἀεὶ ὄν, ἢ οὐκ ἀεί τι ὅλον ὄν-ἀ̃ρ' οὐ̃ν ἤδη ἀίδιον, εἰ μὴ καὶ ἐνυπάρχοι αὐτω̨̃ τοιαύτη φύσισ, ὡσ πίστιν ἔχειν περὶ αὐτου̃, ὡσ οὕτω καὶ μὴ ἄλλωσ ἔτι, ὡσ, εἰ πάλιν προσβάλοισ, εὑρει̃ν τοιου̃τον; Τί οὐ̃ν, εἰ μηδὲ ἀφίσταιτό τισ αὐτου̃ τη̃σ θέασ, ἀλλὰ συνὼν εἴη τη̃σ φύσεωσ ἀγασθεὶσ καὶ δυνατὸσ του̃το πράττειν ἀτρύτω̨ φύσει; 'Ή δραμὼν καὶ αὐτὸσ εἰσ αἰω̃να ἔσται καὶ οὐκ ἀποκλίνων οὐδαμη̨̃, ἵν' ἠ̨̃ ὅμοιοσ καὶ αἰώνιοσ, τω̨̃ ἐν αὐτω̨̃ αἰωνίω̨ τὸν αἰω̃να καὶ τὸ αἰώνιον θεώμενοσ. Εἰ οὐ̃ν τὸ οὕτωσ ἔχον αἰώνιον καὶ ἀεὶ ὄν, τὸ μὴ ἀποκλι̃νον εἰσ ἑτέραν φύσιν κατὰ μηδὲν, ζωὴν ἔχον, ἣν ἔχει πα̃σαν ἤδη, οὐ προσλαβὸν οὐδὲ προσλαμβάνον ἢ προσληψόμενον, εἴη ἂν ἀίδιον μὲν τὸ οὕτωσ ἔχον, ἀιδιότησ δὲ ἡ τοιαύτη κατάστασισ του̃ ὑποκειμένου ἐξ αὐτου̃ οὐ̃σα καὶ ἐν αὐτω̨̃, αἰὼν δὲ τὸ ὑποκείμενον μετὰ τη̃σ τοιαύτησ καταστάσεωσ ἐμφαινομένησ. 'Όθεν σεμνὸν ὁ αἰών, καὶταὐτὸν τω̨̃ θεω̨̃ ἡ ἔννοια λέγει: λέγει δὲ τούτω̨ τω̨̃ θεω̨̃. Καὶ καλω̃σ ἂν λέγοιτο ὁ αἰὼν θεὸσ ἐμφαίνων καὶ προφαίνων ἑαυτὸν οἱ̃όσ ἐστι, τὸ εἰ̃ναι ὡσ ἀτρεμὲσ καὶ ταὐτὸν καὶ οὕτωσ καὶ τὸ βεβαίωσ ἐν ζωη̨̃. Εἰ δ' ἐκ πολλω̃ν λέγομεν αὐτόν, οὐ δει̃ θαυμάζειν: πολλὰ γὰρ ἕκαστον τω̃ν ἐκει̃ διὰ δύναμιν ἄπειρον: ἐπεὶ καὶ τὸ ἄπειρον τὸ μὴ ἂν ἐπιλείπειν, καὶ του̃το κυρίωσ, ὅτι μηδὲν αὐτου̃ ἀναλίσκει. Καὶ εἴ τισ οὕτω τὸν αἰω̃να λέγοι ζωὴν ἄπειρον ἤδη τω̨̃ πα̃σαν εἰ̃ναι καὶ μηδὲν ἀναλίσκειν αὐτη̃σ τω̨̃ μὴ παρεληλυθέναι μηδ' αὐ̃ μέλλειν-ἤδη γὰρ οὐκ ἂν εἴη πα̃σα-ἐγγὺσ ἂν εἴη του̃ ὁρίζεσθαι. [Τὸ γὰρ ἑξη̃σ "τω̨̃ πα̃σαν εἰ̃ναι καὶ μηδὲν ἀναλίσκειν" ἐξήγησισ ἂν εἴη του̃ "ἄπειρον ἤδη εἰ̃ναι."]

7. 'Επειδὴ δὲ ἡ τοιαύτη φύσισ οὕτω παγκάλη καὶ ἀίδιοσ περὶ τὸ ἓν καὶ ἀπ' ἐκείνου καὶ πρὸσ ἐκει̃νο, οὐδὲν ἐκβαίνουσα ἀπ' αὐτου̃, μένουσα δὲ ἀεὶ περὶ ἐκει̃νο καὶ ἐν ἐκείνω̨ καὶ ζω̃σα κατ' ἐκει̃νο, εἴρηταί τε, ὡσ ἐγὼ οἰ̃μαι, του̃το τω̨̃ Πλάτωνι καλω̃σ καὶ βαθεία̨ τη̨̃ γνώμη̨ καὶ οὐκ ἄλλωσ, του̃το δὴ τὸ <μένοντοσ αἰω̃νοσ ἐν ἑνί>, ἵνα μὴ μόνον ἠ̨̃ αὐτὸσ αὑτὸν εἰσ ἓν πρὸσ ἑαυτὸν ἄγων, ἀλλ' ἢ περὶ τὸ ἓντου̃ ὄντοσ ζωὴ ὡσαύτωσ, του̃το ὃ δὴ ζητου̃μεν: [καὶ τὸ οὕτω μένον αἰὼν εἰ̃ναι.] Τὸ γὰρ του̃το καὶ οὕτω μένον καὶ αὐτὸ τὸ μένον ὅ ἐστιν ἐνέργεια ζωη̃σ μενούσησ παρ' αὐτη̃σ πρὸσ ἐκει̃νο καὶ ἐν ἐκείνω̨ καὶ οὔτε τὸ εἰ̃ναι οὔτε τὸ ζη̃ν ψευδομένη ἔχοι ἂν τὸ αἰὼν εἰ̃ναι. Τὸ γὰρ ἀληθω̃σ εἰ̃ναί ἐστι τὸ οὐδέποτε μὴ εἰ̃ναι οὐδ' ἄλλωσ εἰ̃ναι: του̃το δὲ ὡσαύτωσ εἰ̃ναι: του̃το δὲ ἀδιαφόρωσ εἰ̃ναι. Οὐκ ἔχει οὐ̃ν ὁτιου̃ν [τὸ] ἄλλο καὶ ἄλλο, οὐδ' ἄρα διαστήσεισ, οὐδ' ἐξελίξεισ, οὐδὲ προάξεισ, οὐδὲ παρατενει̃σ, οὐδ' ἄρα οὐδὲ πρότερον αὐτου̃ οὐδέ τι ὕστερον λαβει̃ν ἔχεισ. Εἰ οὐ̃ν μήτε πρότερον μήτε ὕστερον περὶ αὐτό, τὸ δ' "ἔστιν" ἀληθέστατον τω̃ν περὶ αὐτὸ καὶ αὐτό, καὶ οὕτω δέ, ὅτι ἐστὶν ὡσ οὐσία̨ ἢ τω̨̃ ζη̃ν, πάλιν αὐ̃ ἥκει ἡμι̃ν του̃το, ὃ δὴ λέγομεν, ὁ αἰών. 'Όταν δὲ τὸ ἀεὶ λέγωμεν καὶ τὸ οὐ ποτὲ μὲν ὄν, ποτὲ δὲ μὴ ὄν, ἡμω̃ν, ἕνεκα [τη̃σ σαφηνείασ] δει̃ νομίζειν λέγεσθαι: ἐπεὶ τό γε ἀεὶ τάχ' ἂν οὐ κυρίωσ λέγοιτο, ἀλλὰ ληφθὲν εἰσ δήλωσιν του̃ ἀφθάρτου πλανω̨̃ ἂν τὴν ψυχὴν εἰσ ...ἔκτασιν _του̃ πλείονοσ καὶ ἔτι ὡσ μὴ ἐπιλείψοντόσ ποτε. Τὸ δὲ ἴσωσ βέλτιον ἠ̃ν μόνον τὸ "ὢν" λέγειν. 'Αλλὰ ὥσπερ τὸ ὂν ἀρκου̃ν ὄνομα τη̨̃ οὐσία̨, ἐπειδὴ καὶ τὴν γένεσιν οὐσίαν ἐνόμιζον, ἐδεήθησαν πρὸσ τὸ μαθει̃ν καὶ προσθήκησ του̃ ἀεί. Οὐ γὰρ ἄλλο μέν ἐστιν ὄν,ἄλλο δὲ τὸ ἀεὶ ὄν, ὥσπερ οὐδ' ἄλλο μὲν φιλόσοφοσ, ἄλλο δὲ ὁ ἀληθινόσ: ἀλλ' ὅτι τὸ ὑποδυόμενον ἠ̃ν φιλοσοφίαν, ἡ προσθήκη του̃ ἀληθινου̃ ἐγένετο. Οὕτω καὶ τω̨̃ ὄντι τὸ ἀεὶ καὶ τω̨̃ "ὢν" τὸ ἀεί, ὥστε λέγεσθαι "ἀεὶ ὤν": διὸ ληπτέον τὸ ἀεὶ οἱ̃ον "ἀληθω̃σ ὢν" λέγεσθαι καὶ συναιρετέον τὸ ἀεὶ εἰσ ἀδιάστατον δύναμιν τὴν οὐδὲν δεομένην οὐδενὸσ μεθ' ὃ ἤδη ἔχει: ἔχει δὲ τὸ πα̃ν.

8. πα̃ν οὐ̃ν καὶ ὂν καὶ κατὰ πα̃ν οὐκ ἐνδεὲσ καὶ οὐ ταύτη̨ μὲν πλη̃ρεσ, ἄλλη̨ δὲ ἐλλει̃πον ἡ τοιαύτη φύσισ. Τὸ γὰρ ἐν χρόνω̨, κἂν τέλειον ἠ̨̃, ὡσ δοκει̃, οἱ̃ον σω̃μά τι ἱκανὸν ψυχη̨̃ τέλειον, δεόμενον καὶ του̃ ἔπειτα, ἐλλει̃πον τω̨̃ χρόνω̨, οὑ̃ δει̃ται, ἅτε σὺν ἐκείνω̨, εἰ παρείη αὐτω̨̃ καὶ συνθέοι, ὂν ἀτελέσ: ταύτη̨ ὂν ὁμωνύμωσ ἂν τέλειον λέγοιτο. 'Ότω̨ δὲ ὑπάρχει μηδὲ του̃ ἔπειτα δει̃σθαι μήτε εἰσ χρόνον ἄλλον μεμετρημένον μήτε τὸν ἄπειρον καὶ ἀπείρωσ ἐσόμενον, ἀλλ' ὅπερ δει̃ εἰ̃ναι, του̃το ἔχει, του̃τό ἐστιν οὑ̃ ἡ ἔννοια ἐπορέγεται, ὡ̨̃ τὸ εἰ̃ναι οὐκ ἐκ του̃ τοσου̃δε, ἀλλὰ πρὸ του̃ τοσου̃δε. 'Έπρεπε γὰρ αὐτω̨̃ μηδὲ τοσω̨̃δε ὄντι πάντη μηδενὸσ ἐφάπτεσθαι τοσου̃δε, ἵνα μὴ ἡ ζωὴ αὐτου̃ μερισθει̃σα τὸ καθαρω̃σ ἀμερὲσ αὐτου̃ ἀνέλη̨, ἀλλ' ἠ̨̃ καὶ τη̨̃ ζωη̨̃ ἀμερὲσ καὶ τη̨̃ οὐσία̨. Τὸ δ' "<ἀγαθὸσ ἠ̃ν>" ἀναφέρειεἰσ ἔννοιαν του̃ παντὸσ σημαίνων τω̨̃ ἐπέκεινα παντὶ τὸ μὴ ἀπὸ χρόνου τινόσ: ὥστε μηδὲ τὸν κόσμον ἀρχήν τινα χρονικὴν εἰληφέναι τη̃σ αἰτίασ του̃ εἰ̃ναι αὐτω̨̃ τὸ πρότερον παρεχούσησ. 'Αλλ' ὅμωσ δηλώσεωσ χάριν του̃το εἰπὼν μέμφεται ὕστερον καὶ τούτω̨ τω̨̃ ὀνόματι ὡσ οὐδ' αὐτου̃ ὀρθω̃σ πάντη λεγομένου ἐπὶ τω̃ν τὸν λεγόμενον καὶ νοούμενον αἰω̃να εἰληχότων.

9. ταυ̃τα οὐ̃ν λέγομεν ἀ̃ρά γε μαρτυρου̃ντεσ ἑτέροισ καὶ ὡσ περὶ ἀλλοτρίων τοὺσ λόγουσ ποιούμεθα; Καὶ πω̃σ; Τίσ γὰρ ἂν σύνεσισ γένοιτο μὴ ἐφαπτομένοισ; Πω̃σ δ' ἂν ἐφαψαίμεθα τοι̃σ ἀλλοτρίοισ; Δει̃ ἄρα καὶ ἡμι̃ν μετει̃ναι του̃ αἰω̃νοσ. 'Αλλὰ ἐν χρόνω̨ οὐ̃σι πω̃σ; 'Αλλὰ πω̃σ ἐν χρόνω̨ καὶ πω̃σ ἐν αἰω̃νι ἔστιν εἰ̃ναι, γνωσθείη ἂν εὑρεθέντοσ πρότερον του̃ χρόνου. Καὶ τοίνυν καταβατέον ἡμι̃ν ἐξ αἰω̃νοσ ἐπὶ τὴν ζήτησιν του̃ χρόνου καὶ τὸν χρόνον: ἐκει̃ μὲν γὰρ ἠ̃ν ἡ πορεία πρὸσ τὸ ἄνω, νυ̃ν δὲ λέγωμεν ἤδη οὐ πάντη καταβάντεσ, ἀλλ' οὕτωσ, ὥσπερ κατέβη χρόνοσ. Εἰ μὲν περὶ χρόνου εἰρημένον μηδὲν ἠ̃ν τοι̃σ παλαιοι̃σ καὶ μακαρίοισ ἀνδράσιν, ἐχρη̃ν τω̨̃ αἰω̃νι ἐξ ἀρχη̃σ συνείραντασ τὸ ἐφεξη̃σ λέγειν τὰ δοκου̃ντα περὶ αὐτου̃, πειρωμένουσ τη̨̃ ἐννοία̨ αὐτου̃ ἣν κεκτήμεθα ἐφαρμόζειν τὴν λεγομένην ὑφ' ἡμω̃ν δόξαν: νυ̃ν δ' ἀναγκαι̃ον πρότερον λαβει̃ν τὰ μάλιστα ἀξίωσ λόγου εἰρημένα σκοπου̃ντασ, εἴ τινι αὐτω̃ν συμφώνωσ ὁ παρ' ἡμω̃ν ἕξει λόγοσ. Τριχη̨̃ δ' ἴσωσ διαιρετέον τοὺσ λεγομένουσ περὶ αὐτου̃ λόγουσ τὴν πρώτην. 'Ήγὰρ κίνησισ ἡ λεγομένη, ἢ τὸ κινούμενον λέγοι ἄν, ἢ κινήσεώσ τι τὸν χρόνον: τὸ γὰρ στάσιν ἢ τὸ ἑστηκὸσ ἢ στάσεώσ τι λέγειν παντάπασι πόρρω τη̃σ ἐννοίασ ἂν εἴη του̃ χρόνου οὐδαμη̨̃ του̃ αὐτου̃ ὄντοσ. Τω̃ν δὲ κίνησιν λεγόντων οἱ μὲν πα̃σαν κίνησιν ἂν λέγοιεν, οἱ δὲ τὴν του̃ παντόσ: οἱ δὲ τὸ κινούμενον λέγοντεσ τὴν του̃ παντὸσ ἂν σφαι̃ραν λέγοιεν: οἱ δὲ κινήσεώσ τι ἢ διάστημα κινήσεωσ, οἱ δὲ μέτρον, οἱ δ' ὅλωσ παρακολουθου̃ν αὐτη̨̃: καὶ ἢ πάσησ ἢ τη̃σ τεταγμένησ.

10. κίνησιν μὲν οὐχ οἱ̃όν τε οὔτε τὰσ συμπάσασ λαμβάνοντι κινήσεισ καὶ οἱ̃ον μίαν ἐκ πασω̃ν ποιου̃ντι, οὔτε τὴν τεταγμένην: ἐν χρόνω̨ γὰρ ἡ κίνησισ ἑκατέρα ἡ λεγομένη. Εἰ δέ τισ μὴ ἐν χρόνω̨, πολὺ μα̃λλον ἂν ἀπείη του̃ χρόνοσ εἰ̃ναι, ὡσ ἄλλου ὄντοσ του̃ ἐν ὡ̨̃ ἡ κίνησισ, ἄλλου τη̃σ κινήσεωσ αὐτη̃σ οὔσησ. Καὶ ἄλλων λεγομένων καὶ λεχθέντων ἂν ἀρκει̃ του̃το καὶ ὅτι κίνησισ μὲν ἂν καὶ παύσαιτο καὶ διαλίποι, χρόνοσ δὲ οὔ. Εἰ δὲ τὴν του̃ παντὸσ κίνησιν μὴ διαλείπειν τισ λέγοι, ἀλλὰ καὶ αὕτη, εἴπερ τὴν περιφορὰν λέγοι, ἐν χρόνω̨ τινὶ [καὶ αὕτη] περιφέροιτο ἂν εἰσ τὸαὐτό, οὐκ ἐν ὡ̨̃ τὸ ἥμισυ ἤνυσται, καὶ ὁ μὲν ἂν εἴη ἥμισυσ, ὁ δὲ διπλάσιοσ, κινήσεωσ του̃ παντὸσ οὔσησ ἑκατέρασ, τη̃σ τε εἰσ τὸ αὐτὸ ἀπὸ του̃ αὐτου̃ καὶ τη̃σ εἰσ τὸ ἥμισυ ἡκούσησ. Καὶ τὸ ὀξυτάτην δὲ καὶ ταχίστην λέγειν τὴν τη̃σ ἐξωτάτησ σφαίρασ κίνησιν μαρτυρει̃ τω̨̃ λόγω̨, ὡσ ἕτερον ἡ κίνησισ αὐτη̃σ καὶ ὁ χρόνοσ. Ταχίστη γὰρ πασω̃ν δηλονότι τω̨̃ ἐλάττονι χρόνω̨ τὸ μει̃ζον καὶ τὸ μέγιστον διάστημα ἀνύειν: τὰ δ' ἄλλα βραδύτερα τω̨̃ ἐν πλείονι ἂν καὶ μέροσ αὐτου̃.

11. εἰ τοίνυν μηδὲ ἡ κίνησισ τη̃σ σφαίρασ ὁ χρόνοσ, σχολη̨̃ γ' ἂν ἡ σφαι̃ρα αὐτή, ἣ ἐκ του̃ κινει̃σθαι ὑπενοήθη χρόνοσ εἰ̃ναι.

12. '~Αρ' οὐ̃ν κινήσεώσ τι; Εἰ μὲν διάστημα, πρω̃τον μὲν οὐ πάσησ κινήσεωσ τὸ αὐτό, οὐδὲ τη̃σ ὁμοειδου̃σ: θα̃ττον γὰρ καὶ βραδύτερον ἡ κίνησισ καὶ ἡ ἐν τόπω̨. Καὶ εἰ̃εν ἂν ἄμφω μετρούμεναι αἱ διαστάσεισ ἑνὶ ἑτέρω̨, ὃ δὴ ὀρθότερον ἄν τισ εἴποι χρόνον. Ποτέρασ δὴ αὐτω̃ν τὸ διάστημα χρόνοσ, μα̃λλον δὲ τίνοσ αὐτω̃ν ἀπείρων οὐσω̃ν; Εἰ δὲ τη̃σ τεταγμένησ, οὐ πάσησ μὲν οὐδὲ τη̃σ τοιαύτησ: πολλαὶ γὰρ αὑ̃ται: ὥστε καὶ πολλοὶ χρόνοι ἅμα ἔσονται. Εἰ δὲ τη̃σ του̃ παντὸσ διάστημα, εἰ μὲν τὸ ἐν αὐτη̨̃ τη̨̃ κινήσει διάστημα, τί ἂν [εἴη] ἄλλο ἢ ἡ κίνησισ [ἂν εἴη]; Τοσήδε μέντοι: τὸ δὲ τοσόνδε του̃το ἤτοι τω̨̃ τόπω̨, ὅτι τοσόσδε ὃν διεξη̃λθε, μετρηθήσεται, καὶ τὸ διάστημα του̃το ἔσται: του̃το δὲ οὐχρόνοσ, ἀλλὰ τόποσ: ἢ αὐτὴ ἡ κίνησισ τη̨̃ συνεχεία̨ αὐτη̃σ καὶ τω̨̃ μὴ εὐθὺσ πεπαυ̃σθαι, ἀλλ' ἐπιλαμβάνειν ἀεί, τὸ διάστημα ἕξει. 'Αλλὰ του̃το τὸ πολὺ τη̃σ κινήσεωσ ἂν εἴη: καὶ εἰ μὲν εἰσ αὐτήν τισ βλέπων ἀποφανει̃ται πολλήν, ὥσπερ ἂν εἴ τισ πολὺ τὸ θερμὸν λέγοι, οὐδ' ἐνταυ̃θα χρόνοσ φανει̃ται οὐδὲ προσπίπτει, ἀλλὰ κίνησισ πάλιν καὶ πάλιν, ὡσπερεὶ ὕδωρ ῥέον πάλιν καὶ πάλιν, καὶ τὸ ἐπ' αὐτω̨̃ διάστημα θεωρούμενον. Καὶ τὸ μὲν πάλιν καὶ πάλιν ἔσται ἀριθμόσ, ὥσπερ δυὰσ ἢ τριάσ, τὸ δὲ διάστημα του̃ ὄγκου. Οὕτωσ οὐ̃ν καὶ πλη̃θοσ κινήσεωσ ὡσ δεκάσ, ἢ ὡσ τὸ ἐπιφαινόμενον τω̨̃ οἱ̃ον ὄγκω̨ τη̃σ κινήσεωσ διάστημα, ὃ οὐκ ἔχει ἔννοιαν χρόνου, ἀλλ' ἔσται τὸ τοσόνδε του̃το γενόμενον ἐν χρόνω̨, ἢ ὁ χρόνοσ οὐκ ἔσται πανταχου̃, ἀλλ' ἐν ὑποκειμένω̨ τη̨̃ κινήσει, συμβαίνει τε πάλιν αὐ̃ κίνησιν τὸν χρόνον λέγειν: οὐ γὰρ ἔξω αὐτη̃σ τὸ διάστημα, ἀλλὰ κίνησισ οὐκ ἀθρόα: [τὸ δὲ μὴ ἀθρόα εἰσ τὸ ἀθρόον ἐν χρόνω̨.] Τὸ μὴ ἀθρόον τίνι διοίσει του̃ ἀθρόωσ ἢ τω̨̃ ἐν χρόνω̨; 'Ώστε ἡ διεστω̃σα κίνησισ καὶ τὸ διάστημα αὐτη̃σ οὐκ αὐτὸ χρόνοσ, ἀλλ' ἐν χρόνω̨. Εἰ δὲ τὸ διάστημα τη̃σ κινήσεωσ λέγοι τισ χρόνον, οὐ τὸ αὐτη̃σ τη̃σ κινήσεωσ, ἀλλὰ παρ' ὃ αὐτὴ ἡ κίνησισ τὴν παράτασιν ἔχοι οἱ̃ον συμπαραθέουσα ἐκείνω̨, τί δὲ του̃τό ἐστιν οὐκ εἴρηται. Δη̃λον γάρ, ὅτι του̃τ' ἐστὶν ὁ χρόνοσ, ἐν ὡ̨̃ γέγονεν ἡ κίνησισ. Του̃το δ' ἠ̃ν ὃ ἐξ ἀρχη̃σ ἐζήτει ὁ λόγοσ, τί ὤνἐστι χρόνοσ: ἐπεὶ ὅμοιόν τε γίνεται καὶ ταὐτὸν οἱ̃ον εἴ τισ ἐρωτηθεὶσ τί ἐστι χρόνοσ, λέγοι κινήσεωσ διάστημα ἐν χρόνω̨. Τί οὐ̃ν ἐστι του̃το τὸ διάστημα, ὃ δὴ χρόνον καλει̃σ τη̃σ κινήσεωσ του̃ οἰκείου διαστήματοσ ἔξω τιθέμενοσ; Καὶ γὰρ αὐ̃ καὶ ἐν αὐτη̨̃ ὁ τιθέμενοσ τη̨̃ κινήσει τὸ διάστημα τὴν τη̃σ ἠρεμίασ διάστασιν ποι̃ θήσεται, ἄποροσ ἔσται. 'Όσον γὰρ κινει̃ταί τι, τοσου̃τον ἂν σταίη καὶ ἄλλο, καὶ εἴποισ ἂν τὸν χρόνον ἑκατέρου τὸν αὐτὸν εἰ̃ναι, ὡσ ἄλλον δηλονότι ἀμφοι̃ν ὄντα. Τί οὐ̃ν ἐστι καὶ τίνα φύσιν ἔχει του̃το τὸ διάστημα; 'Επείπερ τοπικὸν οὐχ οἱ̃όν τε: ἐπεὶ καὶ του̃τό γε ἔξωθέν ἐστιν.

13. 'Αριθμὸσ δὲ κινήσεωσ ἢ μέτρον-βέλτιον γὰρ οὕτω συνεχου̃σ οὔσησ-πω̃σ, σκεπτέον. Πρω̃τον μὲν οὐ̃ν καὶ ἐνταυ̃θα τὸ πάσησ ὁμοίωσ ἀπορητέον, ὥσπερ καὶ ἐπὶ του̃ διαστήματοσ τη̃σ κινήσεωσ, εἴ τισ τη̃σ πάσησ εἰ̃ναι ἐλέγετο. Πω̃σ γὰρ ἄν τισ ἀριθμήσειε τὴν ἄτακτον καὶ ἀνώμαλον; ἢ τίσ ἀριθμὸσ ἢ μέτρον ἢ κατὰ τί τὸ μέτρον; Εἰ δὲ τω̨̃ αὐτω̨̃ ἑκατέραν καὶ ὅλωσ πα̃σαν, ταχει̃αν, βραδει̃αν, ἔσται ὁ ἀριθμὸσ καὶ τὸ μέτρον τοιου̃τον, οἱ̃ον εἰ δεκὰσ εἴη μετρου̃σα καὶ ἵππουσ καὶ βου̃σ, ἢ εἰ τὸ αὐτὸ μέτρον καὶ ὑγρω̃ν καὶ ξηρω̃ν εἴη. Εἰ δὴ τοιου̃τον μέτρον, τίνων μέν ἐστιν ὁ χρόνοσ εἴρηται, ὅτι κινήσεων, αὐτὸσ δὲὅ ἐστιν οὔπω εἴρηται. Εἰ δὲ ὥσπερ δεκάδοσ ληφθείσησ καὶ ἄνευ ἵππων ἔστι νοει̃ν τὸν ἀριθμόν, καὶ τὸ μέτρον μέτρον ἐστὶ φύσιν ἔχον τινά, κἂν μήπω μετρη̨̃, οὕτω δει̃ ἔχειν καὶ τὸν χρόνον μέτρον ὄντα: εἰ μὲν τοιου̃τόν ἐστιν ἐφ' ἑαυτου̃ οἱ̃ον ἀριθμόσ, τί ἂν του̃δε του̃ ἀριθμου̃ του̃ κατὰ τὴν δεκάδα ἢ ἄλλου ὁτουου̃ν διαφέροι μοναδικου̃; Εἰ δὲ συνεχὲσ μέτρον ἐστί, ποσόν τι ὂν μέτρον ἔσται, οἱ̃ον τὸ πηχυαι̃ον [μέγεθοσ]. Μέγεθοσ τοίνυν ἔσται, οἱ̃ον γραμμὴ συνθέουσα δηλονότι κινήσει. 'Αλλ' αὕτη συνθέουσα πω̃σ μετρήσει τὸ ὡ̨̃ συνθει̃; Τί γὰρ μα̃λλον ὁποτερονου̃ν θάτερον; Καὶ βέλτιον τίθεσθαι καὶ πιθανώτερον οὐκ ἐπὶ πάσησ, ἀλλ' ἡ̨̃ συνθει̃. Του̃το δὲ συνεχὲσ δει̃ εἰ̃ναι, ἢ ἐφέξει ἡ συνθέουσα. 'Αλλ' οὐκ ἔξωθεν δει̃ τὸ μετρου̃ν λαμβάνειν οὐδὲ χωρίσ, ἀλλὰ ὁμου̃ κίνησιν μεμετρημένην. Καὶ τί τὸ μετρου̃ν ἔσται; 'Ή μεμετρημένη μὲν ἡ κίνησισ ἔσται, μεμετρηκὸσ δ' ἔσται μέγεθοσ. Καὶ ποι̃ον αὐτω̃ν ὁ χρόνοσ ἔσται; 'Η κίνησισ ἡ μεμετρημένη, ἢ τὸ μέγεθοσ τὸ μετρη̃σαν; 'Ή γὰρ ἡ κίνησισ ἔσται ἡ μεμετρημένη ὑπὸ του̃ μεγέθουσ ὁ χρόνοσ, ἢ τὸ μέγεθοσ τὸ μετρη̃σαν, ἢ τὸ τω̨̃ μεγέθει χρησάμενον, ὥσπερ τω̨̃ πήχει πρὸσ τὸ μετρη̃σαι ὅση ἡ κίνησισ. 'Αλλ' ἐπὶ μὲν πάντων τούτων ὑποθέσθαι, ὅπερ εἴπομεν πιθανώτερον εἰ̃ναι, τὴν ὁμαλὴν κίνησιν: ἄνευ γὰρ ὁμαλότητοσ καὶ προσέτι μια̃σ καὶ τη̃σ του̃ ὅλου ἀπορώτερον τὸ του̃ λόγου τω̨̃ θεμένω̨ ὁπωσου̃ν μέτρον γίνεται. Εἰ δὲ δὴ μεμετρημένηκίνησισ ὁ χρόνοσ καὶ ὑπὸ του̃ ποσου̃ μεμετρημένη, ὥσπερ τὴν κίνησιν, εἰ ἔδει μεμετρη̃σθαι, οὐχὶ ὑπ' αὐτη̃σ ἔδει μεμετρη̃σθαι, ἀλλ' ἑτέρω̨, οὕτωσ ἀνάγκη, εἴπερ μέτρον ἕξει ἄλλο ἡ κίνησισ παρ' αὐτήν, καὶ διὰ του̃το ἐδεήθημεν του̃ συνεχου̃σ μέτρου εἰσ μέτρησιν αὐτη̃σ, τὸν αὐτὸν τρόπον δει̃ καὶ τω̨̃ μεγέθει αὐτω̨̃ μέτρου, ἵν' [ἠ̨̃] ἡ κίνησισ, τοσου̃δε γεγενημένου του̃ καθ' ὃ μετρει̃ται ὅση, μετρηθη̨̃. Καὶ ὁ ἀριθμὸσ του̃ μεγέθουσ ἔσται [του̃] τη̨̃ κινήσει παρομαρτου̃ντοσ ἐκει̃νοσ ὁ χρόνοσ, ἀλλ' οὐ τὸ μέγεθοσ τὸ συνθέον τη̨̃ κινήσει. Οὑ̃τοσ δὲ τίσ ἂν εἴη ἢ ὁ μοναδικόσ; 'Όσ ὅπωσ μετρήσει ἀπορει̃ν ἀνάγκη. 'Επεί, κἄν τισ ἐξεύρη̨ ὅπωσ, οὐ χρόνον εὑρήσει μετρου̃ντα, ἀλλὰ τὸν τοσόνδε χρόνον: του̃το δὲ οὐ ταὐτὸν χρόνω̨. 'Έτερον γὰρ εἰπει̃ν χρόνον, ἕτερον δὲ τοσόνδε χρόνον: πρὸ γὰρ του̃ τοσόνδε δει̃ ὅ τί ποτ' ἐστὶν εἰπει̃ν ἐκει̃νο, ὃ τοσόνδε ἐστίν. 'Αλλ' ὁ ἀριθμὸσ ὁ μετρήσασ τὴν κίνη&# 963;ιν ἔξωθεν τη̃σ κινήσεωσ ὁ χρόνοσ, οἱ̃ον ἡ δεκὰσ ἐπὶ τω̃ν ἵππων οὐ μετὰ τω̃ν ἵππων λαμβανόμενοσ. Τίσ οὐ̃ν οὑ̃τοσ ὁ ἀριθμόσ, οὐκ εἴρηται, ὃσ πρὸ του̃ μετρει̃ν ἐστιν ὅπερ ἐστίν, ὥσπερ ἡ δεκάσ. 'Ή οὑ̃τοσ, ὃσ κατὰ τὸ πρότερον καὶ ὕστερον τη̃σ κινήσεωσ παραθέων ἐμέτρησεν. 'Αλλ' οὑ̃τοσ ὁ κατὰ τὸ πρότερον καὶ ὕστερον οὔπω δη̃λοσ ὅστισ ἐστίν. 'Αλλ' οὐ̃ν κατὰ τὸ πρότερον καὶ ὕστερον μετρω̃ν εἴτε σημείω̨ εἴθ'ὁτω̨ου̃ν ἄλλω̨ πάντωσ κατὰ χρόνον μετρήσει. 'Έσται οὐ̃ν ὁ χρόνοσ οὑ̃τοσ ὁ μετρω̃ν τὴν κίνησιν τω̨̃ προτέρω̨ καὶ ὑστέρω̨ ἐχόμενοσ του̃ χρόνου καὶ ἐφαπτόμενοσ, ἵνα μετρη̨̃. 'Ή γὰρ τὸ τοπικὸν πρότερον καὶ ὕστερον, οἱ̃ον ἡ ἀρχὴ του̃ σταδίου, λαμβάνει, ἢ ἀνάγκη τὸ χρονικὸν λαμβάνειν. 'Έστι γὰρ ὅλωσ τὸ πρότερον καὶ ὕστερον τὸ μὲν χρόνοσ ὁ εἰσ τὸ νυ̃ν λήγων, τὸ δὲ ὕστερον ὃσ ἀπὸ του̃ νυ̃ν ἄρχεται. 'Άλλο τοίνυν ἀριθμου̃ του̃ κατὰ τὸ πρότερον καὶ ὕστερον μετρου̃ντοσ τὴν κίνησιν οὐ μόνον ἡντινου̃ν, ἀλλὰ καὶ τὴν τεταγμένην, ὁ χρόνοσ. 'Έπειτα διὰ τί ἀριθμου̃ μὲν προσγεγενημένου εἴτε κατὰ τὸ μεμετρημένον εἴτε κατὰ τὸ μετρου̃ν: ἔστι γὰρ [ἂν] τὸν αὐτὸν καὶ μετρου̃ντα καὶ μεμετρημένον εἰ̃ναι-ἀλλ' οὐ̃ν διὰ τί ἀριθμου̃ μὲν γενομένου χρόνοσ ἔσται, κινήσεωσ δὲ οὔσησ καὶ του̃ προτέρου πάντωσ ὑπάρχοντοσ περὶ αὐτὴν καὶ του̃ ὑστέρου οὐκ ἔσται χρόνοσ; 'Ώσπερ ἂν εἴ τισ λέγοι τὸ μέγεθοσ μὴ εἰ̃ναι ὅσον ἐστίν, εἰ μή τισ τὸ ὅσον ἐστὶ του̃το λάβοι. 'Απείρου δὲ του̃ χρόνου ὄντοσ καὶ λεγομένου πω̃σ ἂν περὶ αὐτὸν ἀριθμὸσ εἴη; Εἰ μή τισ ἀπολαβὼν μέροσ τι αὐτου̃ μετροι̃, ἐν ὡ̨̃ συμβαίνει εἰ̃ναι καὶ πρὶν μετρηθη̃ναι. Διὰ τί δὲ οὐκ ἔσται πρὶν καὶ ψυχὴν τὴν μετρου̃σαν εἰ̃ναι; Εἰ μή τισ τὴν γένεσιν αὐτου̃ παρὰ ψυχη̃σ λέγοι γίνεσθαι. 'Επεὶ διά γε τὸ μετρει̃ν οὐδαμω̃σ ἀναγκαι̃ον εἰ̃ναι: ὑπάρχει γὰρ ὅσον ἐστί, κἂν μή τισ μετρη̨̃. Τὸ δὲ τω̨̃ μεγέθει χρησάμενον πρὸσ τὸ ...μετρη̃σαι_ τὴν ψυχὴν ἄν τισ λέγοι: του̃το δὲ τί ἂν εἴη πρὸσ ἔννοιαν χρόνου;

14. τὸ δὲ παρακολούθημα λέγειν τη̃σ κινήσεωσ, τί ποτε του̃τό ἐστιν οὐκ ἔστι διδάσκοντοσ οὐδὲ εἴρηκέ τι, πρὶν εἰπει̃ν τί ἐστι του̃το τὸ παρακολουθου̃ν: ἐκει̃νο γὰρ ἂν ἴσωσ εἴη ὁ χρόνοσ. 'Επισκεπτέον δὲ τὸ παρακολούθημα του̃το εἴτε ὕστερον εἴτε ἅμα εἴτε πρότερον, εἴπερ τι ἔστι τοιου̃τον παρακολούθημα: ὅπωσ γὰρ ἂν λέγηται, ἐν χρόνω̨ λέγεται. Εἰ του̃το, ἔσται ὁ χρόνοσ παρακολούθημα κινήσεωσ ἐν χρόνω̨.

15. 'Αλλ' ἐπειδὴ οὐ τί μή ἐστι ζητου̃μεν ἀλλὰ τί ἐστιν, εἴρηταί τε πολλὰ πολλοι̃σ τοι̃σ πρὸ ἡμω̃ν καθ' ἑκάστην θέσιν, ἃ εἴ τισ διεξίοι, ἱστορίαν μα̃λλον ἂν ποιοι̃το, ὅσον τε ἐξ ἐπιδρομη̃σ εἴρηταί τι περὶ αὐτω̃ν, ἔστι δὲ καὶ πρὸσ τὸν λέγοντα μέτρον κινήσεωσ του̃ παντὸσ ἐκ τω̃ν ἤδη εἰρημένων ἀντιλέγειν τά τε ἄλλα ὅσα νυ̃ν περὶ μέτρου κινήσεωσ εἴρηται-χωρὶσ γὰρ τη̃σ ἀνωμαλίασ πάντα τὰ ἄλλα, ἃ καὶ πρὸσ αὐτούσ, ἁρμόσει-εἴη ἂν ἀκόλουθον εἰπει̃ν, τί ποτε δει̃ νομίζειν τὸν χρόνον εἰ̃ναι.

16. δει̃ δὴ ἀναγαγει̃ν ἡμα̃σ αὐτοὺσ πάλιν εἰσ ἐκείνην τὴν διάθεσιν ἣν ἐπὶ του̃ αἰω̃νοσ ἐλέγομεν εἰ̃ναι, τὴν ἀτρεμη̃ ἐκείνην καὶ ὁμου̃ πα̃σαν καὶ ἄπειρον ἤδη ζωὴν καὶ ἀκλινη̃ πάντη καὶ ἐν ἑνὶ καὶ πρὸσ ἓν ἑστω̃σαν. Χρόνοσ δὲ οὔπω ἠ̃ν, ἢ ἐκείνοισ γε οὐκ ἠ̃ν, γεννήσομεν δὲ χρόνον λόγω̨ καὶ φύσει του̃ ὑστέρου. Τούτων δὴ οὐ̃ν ἡσυχίαν ἀγόντων ἐν αὐτοι̃σ, <ὅπωσ δὴ πρω̃τον ἐξέπεσε> χρόνοσ, τὰσ μὲν Μούσασ οὔπω τότε οὔσασ οὐκ ἄν τισ ἴσωσ καλοι̃ εἰπει̃ν του̃το: ἀλλ' ἴσωσ, εἴπερ ἠ̃σαν καὶ αἱ Μου̃σαι τότε, αὐτὸν δ' ἄν τισ τάχα τὸν γενόμενον χρόνον, ὅπωσ ἐστὶν ἐκφανεὶσ καὶ γενόμενοσ. Λέγοι δ' ἂν περὶ αὐτου̃ ὡ̃δέ πωσ: ὡσ πρότερον, πρὶν τὸ πρότερον δὴ του̃το γεννη̃σαι καὶ του̃ ὑστέρου δεηθη̃ναι, σὺν αὐτω̨̃ ἐν τω̨̃ ὄντι ἀνεπαύετο χρόνοσ οὐκ ὤν, ἀλλ' ἐν ἐκείνω̨ καὶ αὐτὸσ ἡσυχίαν ἠ̃γε. Φύσεωσ δὲ πολυπράγμονοσ καὶ ἄρχειν αὐτη̃σ βουλομένησ καὶ εἰ̃ναι αὐτη̃σ καὶ τὸ πλέον του̃ παρόντοσ ζητει̃ν ἑλομένησ ἐκινήθη μὲν αὐτή, ἐκινήθη δὲ καὶ αὐτόσ, καὶ εἰσ τὸ ἔπειτα ἀεὶ καὶ τὸ ὕστερον καὶ οὐ ταὐτόν, ἀλλ' ἕτερον εἰ̃θ' ἕτερον κινούμενοι, μη̃κόσ τι τη̃σ πορείασ ποιησάμενοι αἰω̃νοσ εἰκόνα τὸν χρόνον εἰργάσμεθα. 'Επεὶ γὰρ ψυχη̃σ ἠ̃ν τισ δύναμισ οὐχ ἥσυχοσ, τὸ δ' ἐκει̃ ὁρώμενον ἀεὶ μεταφέρειν εἰσ ἄλλο βουλομένησ, τὸ μὲν ἀθρόον αὐτη̨̃ πα̃ν παρει̃ναι οὐκ ἤθελεν: ὥσπερ δ' ἐκ σπέρματοσ ἡσύχου ἐξελίττων αὐτὸν ὁ λόγοσ διέξοδον εἰσ πολύ, ὡσ οἴεται, ποιει̃, ἀφανίζων τὸ πολὺ τω̨̃ μερισμω̨̃, καὶ ἀνθ' ἑνὸσ ἐν αὐτω̨̃ οὐκ ἐν αὐτω̨̃ τὸ ἓν δαπανω̃ν εἰσ μη̃κοσ ἀσθενέστερον πρόεισιν, οὕτω δὴ καὶ αὐτὴ κόσμον ποιου̃σα αἰσθητὸν μιμήσει ἐκείνου κινούμενον κίνησιν οὐ τὴν ἐκει̃, ὁμοίαν δὲ τη̨̃ ἐκει̃ καὶ ἐθέλουσαν εἰκόνα ἐκείνησ εἰ̃ναι, πρω̃τον μὲνἑαυτὴν ἐχρόνωσεν ἀντὶ του̃ αἰω̃νοσ του̃τον ποιήσασα: ἔπειτα δὲ καὶ τω̨̃ γενομένω̨ ἔδωκε δουλεύειν χρόνω̨, ἐν χρόνω̨ αὐτὸν πάντα ποιήσασα εἰ̃ναι, τὰσ τούτου διεξόδουσ ἁπάσασ ἐν αὐτω̨̃ περιλαβου̃σα: ἐν ἐκείνη̨ γὰρ κινούμενοσ -οὐ γάρ τισ αὐτου̃ [του̃δε του̃ παντὸσ] τόποσ ἢ ψυχή- καὶ ἐν τω̨̃ ἐκείνησ αὐ̃ ἐκινει̃το χρόνω̨. Τὴν γὰρ ἐνέργειαν αὐτη̃σ παρεχομένη ἄλλην μετ' ἄλλην, εἰ̃θ' ἑτέραν πάλιν ἐφεξη̃σ, ἐγέννα τε μετὰ τη̃σ ἐνεργείασ τὸ ἐφεξη̃σ καὶ συμπροή̨ει μετὰ διανοίασ ἑτέρασ μετ' ἐκείνην τὸ μὴ πρότερον ὄν, ὅτι οὐδ' ἡ διάνοια ἐνεργηθει̃σα ἠ̃ν οὐδ' ἡ νυ̃ν ζωὴ ὁμοία τη̨̃ πρὸ αὐτη̃σ. 'Άμα οὐ̃ν ζωὴ ἄλλη καὶ τὸ "ἄλλη" χρόνον εἰ̃χεν ἄλλον. Διάστασισ οὐ̃ν ζωη̃σ χρόνον εἰ̃χε καὶ τὸ πρόσω ἀεὶ τη̃σ ζωη̃σ χρόνον ἔχει ἀεὶ καὶ ἡ παρελθου̃σα ζωὴ χρόνον ἔχει παρεληλυθότα. Εἰ οὐ̃ν χρόνον τισ λέγοι ψυχη̃σ ἐν κινήσει μεταβατικη̨̃ ἐξ ἄλλου εἰσ ἄλλον βίον ζωὴν εἰ̃ναι, ἀ̃ρ' ἂν δοκοι̃ τι λέγειν; Εἰ γὰρ αἰών ἐστι ζωὴ ἐν στάσει καὶ τω̨̃ αὐτω̨̃ καὶ ὡσαύτωσ καὶ ἄπειροσ ἤδη, εἰκόνα δὲ δει̃ του̃ αἰω̃νοσ τὸν χρόνον εἰ̃ναι, ὥσπερ καὶ τόδε τὸ πα̃ν ἔχει πρὸσ ἐκει̃νο, ἀντὶ μὲν ζωη̃σ τη̃σ ἐκει̃ ἄλλην δει̃ ζωὴν τὴν τη̃σδε τη̃σ δυνάμεωσ τη̃σ ψυχη̃σ ὥσπερ ὁμώνυμον λέγειν εἰ̃ναι καὶ ἀντὶ 54;ινήσεωσ νοερα̃σ ψυχη̃σ τινοσ μέρουσκίνησιν, ἀντὶ δὲ ταὐτότητοσ καὶ του̃ ὡσαύτωσ καὶ μένοντοσ τὸ μὴ μένον ἐν τω̨̃ αὐτω̨̃, ἄλλο δὲ καὶ ἄλλο ἐνεργου̃ν, ἀντὶ δὲ ἀδιαστάτου καὶ ἑνὸσ εἴδωλον του̃ ἑνὸσ τὸ ἐν συνεχεία̨ ἕν, ἀντὶ δὲ ἀπείρου ἤδη καὶ ὅλου τὸ εἰσ ἄπειρον πρὸσ τὸ ἐφεξη̃σ ἀεί, ἀντὶ δὲ ἀθρόου ὅλου [τὸ κατὰ μέροσ ἐσόμενον] καὶ ἀεὶ [τὸ κατὰ μέροσ] ἐσόμενον ὅλον. Οὕτω γὰρ μιμήσεται τὸ ἤδη ὅλον καὶ ἀθρόον καὶ ἄπειρον ἤδη, εἰ ἐθελήσει ἀεὶ προσκτώμενον εἰ̃ναι ἐν τω̨̃ εἰ̃ναι: καὶ γὰρ τὸ εἰ̃ναι οὕτω τὸ ἐκείνου μιμήσεται. Δει̃ δὲ οὐκ ἔξωθεν τη̃σ ψυχη̃σ λαμβάνειν τὸν χρόνον, ὥσπερ οὐδὲ τὸν αἰω̃να ἐκει̃ ἔξω του̃ ὄντοσ, οὐδ' αὐ̃ παρακολούθημα οὐδ' ὕστερον, ὥσπερ οὐδ' ἐκει̃, ἀλλ' ἐνορώμενον καὶ ἐνόντα καὶ συνόντα, ὥσπερ κἀκει̃ ὁ αἰών.

17. νοη̃σαι δὲ δει̃ καὶ ἐντευ̃θεν, ὡσ ἡ φύσισ αὕτη χρόνοσ, τὸ τοιούτου μη̃κοσ βίου ἐν μεταβολαι̃σ προιὸν ὁμαλαι̃σ τε καὶ ὁμοίαισ ἀψοφητὶ προιούσαισ, συνεχὲσ τὸ τη̃σ ἐνεργείασ ἔχον. Εἰ δὴ πάλιν τω̨̃ λόγω̨ ἀναστρέψαι ποιήσαιμεν τὴν δύναμιν ταύτην καὶ παύσαιμεν του̃δε του̃ βίου, ὃν νυ̃ν ἔχει ἄπαυστον ὄντα καὶ οὔποτε λήξοντα, ὅτι ψυχη̃σ τινοσ ἀεὶ οὔσησ ἐστὶν ἐνέργεια, οὐ πρὸσ αὐτὴν οὐδ' ἐν αὐτη̨̃, ἀλλ' ἐν ποιήσει καὶ γενέσει-εἰ οὐ̃ν ὑποθοίμεθα μηκέτι ἐνεργου̃σαν, ἀλλὰ παυσαμένην ταύτην τὴν ἐνέργειαν καὶ ἐπιστραφὲν καὶ του̃το τὸ μέροσ τη̃σ ψυχη̃σ πρὸσ τὸ ἐκει̃ καὶ τὸν αἰω̃να καὶ ἐν ἡσυχία̨ μένον, τί ἂν ἔτι μετὰ αἰω̃να εἴη; Τί δ' ἂν ἄλλο καὶ ἄλλο πάντων ἐν ἑνὶ μεινάντων; Τί δ' ἂν ἔτι πρότερον; Τί δ' ἂν ὕστερον [ἢ μα̃λλον]; Που̃ δ' ἂν ἔτι ψυχὴ ἐπιβάλλοι εἰσ ἄλλο ἢ ἐν ὡ̨̃ ἐστι; ['Ή] μα̃λλον δὲ οὐδὲ τούτω̨: ἀφεστήκοι γὰρ ἂν πρότερον, ἵνα ἐπιβάλη̨. 'Επεὶ οὐδ' ἂν ἡ σφαι̃ρα αὐτὴ εἴη, ἣ οὐ πρώτωσ ὑπάρχει:[χρόνοσ] ἐν χρόνω̨ γὰρ καὶ αὕτη καὶ ἔστι καὶ κινει̃ται, κἂν στη̨̃, ἐκείνησ ἐνεργούσησ, ὅση ἡ στάσισ αὐτη̃σ, μετρήσομεν, ἕωσ ἐκείνη του̃ αἰω̃νόσ ἐστιν ἔξω. Εἰ οὐ̃ν ἀποστάσησ ἐκείνησ καὶ ἑνωθείσησ ἀνή̨ρηται χρόνοσ, δη̃λον ὅτι ἡ ταύτησ ἀρχὴ πρὸσ ταυ̃τα κινήσεωσ καὶ οὑ̃τοσ ὁ βίοσ τὸν χρόνον γεννα̨̃. Διὸ καὶ εἴρηται ἅμα τω̨̃δε τω̨̃ παντὶ γεγονέναι, ὅτι ψυχὴ αὐτὸν μετὰ του̃δε του̃ παντὸσ ἐγέννησεν. 'Εν γὰρ τη̨̃ τοιαύτη̨ ἐνεργεία̨ καὶ τόδε γεγένηται τὸ πα̃ν: καὶ ἡ μὲν χρόνοσ, ὁ δὲ ἐν χρόνω̨. Εἰ δέ τισ λέγοι χρόνουσ λέγεσθαι αὐτω̨̃ καὶ τὰσ τω̃ν ἄστρων φορὰσ, ἀναμνησθήτω, ὅτι ταυ̃τά φησι γεγονέναι πρὸσ δήλωσιν καὶ <διορισμὸν χρόνου> καὶ τὸ <ἵνα ἠ̨̃ μέτρον ἐναργέσ>. 'Επεὶ γὰρ οὐκ ἠ̃ν τὸν χρόνον αὐτὸν τη̨̃ ψυχη̨̃ ὁρίσαι οὐδὲ μετρει̃ν παρ' αὐτοι̃σ ἕκαστον αὐτου̃ μέροσ ἀοράτου ὄντοσ καὶ οὐ ληπτου̃ καὶ μάλιστα ἀριθμει̃ν οὐκ εἰδόσιν, ἡμέραν καὶ νύκτα ποιει̃, δι' ὡ̃ν ἠ̃ν δύο τη̨̃ ἑτερότητι λαβει̃ν, ἀφ' οὑ̃ ἔννοιά, φησιν, ἀριθμου̃. Εἰ̃θ' ὅσον τὸ ἀπ' ἀνατολη̃σ εἰσ τὸ πάλιν λαμβάνουσιν ἠ̃ν ὅσον χρόνου διάστημα, ὁμαλου̃ ὄντοσ του̃ τη̃σ κινήσεωσ εἴδουσ ὅτω̨ ἐπερειδόμεθα, ἔχειν καὶ οἱ̃ον μέτρω̨ χρώμεθα τω̨̃ τοιούτω̨: μέτρω̨ δὲ του̃ χρόνου: οὐ γὰρ ὁ χρόνοσ αὐτὸσ μέτρον. Πω̃σ γὰρ ἂν καὶ μετροι̃ καὶ τί ἂν λέγοι μετρω̃ν; Τοσου̃τον εἰ̃ναι, ὅσον ἐγὼ τοσόνδε; Τίσ οὐ̃ν ὁ ἐγώ; 'Ή καθ' ὃν ἡ μέτρησισ. Οὐκου̃ν ὤν, ἵνα μετρη̨̃, καὶ μὴ μέτρον; 'Η οὐ̃ν κίνησισ ἡ του̃ παντὸσ μετρουμένη κατὰ χρόνον ἔσται, καὶ ὁ χρόνοσ οὐ μέτρον ἔσται κινήσεωσ κατὰ τὸ τί ἐστιν, ἀλλὰ κατὰ συμβεβηκὸσ ὢν ἄλλο τι πρότερον παρέξει δήλωσιν του̃ ὁπόση ἡ κίνησισ. Καὶ ἡ κίνησισ δὲ ληφθει̃σα ἡ μία ἐν τοσω̨̃δε χρόνω̨ πολλάκισ ἀριθμουμένη εἰσ ἔννοιαν ἄξει του̃ ὁπόσοσ παρελήλυθεν: ὥστε τὴν κίνησιν καὶ τὴν περιφορὰν εἴ τισ λέγοι τρόπον τινὰ μετρει̃ν τὸν χρόνον, ὅσον οἱ̃όν τε, ὡσ δηλου̃σαν ἐν τω̨̃ αὐτη̃σ τοσω̨̃δε τὸ τοσόνδε του̃ χρόνου, οὐκ ὂν λαβει̃ν οὐδὲ συνει̃ναι ἄλλωσ, οὐκ ἄτοποσ τη̃σ δηλώσεωσ. Τὸ οὐ̃ν μετρούμενον ὑπὸ τη̃σ περιφ 59;ρα̃σ-του̃το δέ ἐστι τὸ δηλούμενον-ὁ χρόνοσ ἔσται, οὐ γεννηθεὶσ ὑπὸ τη̃σ περιφορα̃σ, ἀλλὰ δηλωθείσ: καὶ οὕτω τὸ μέτρον τη̃σ κινήσεωσ, τὸ μετρηθὲν ὑπὸ κινήσεωσ ὡρισμένησ καὶ μετρούμενον ὑπὸ ταύτησ, ἄλλο ὂν αὐτη̃σ: ἐπεὶ καὶ εἰ μετρου̃ν ἄλλο ἠ̃ν, καὶ ἡ̨̃ μετρούμενον ἕτερον, μετρούμενον δὲ κατὰ συμβεβηκόσ. Καὶ οὕτωσ ἂν ἐλέγετο, ὡσ εἰ τὸ μετρούμενον ὑπὸ πήχεωσ λέγοι τισ τὸ μέγεθοσ εἰ̃ναι ὅ τί ποτ' ἐστὶν ἐκει̃νο μὴ λέγων, μέγεθοσ ὁριζόμενοσ, καὶ οἱ̃ον εἴ τισ τὴν κίνησιν αὐτὴν οὐ δυνάμενοσ τω̨̃ ἀόριστον εἰ̃ναι δηλω̃σαι λέγοι τὸ μετρούμενον ὑπὸ τόπου: λαβὼν γὰρ τόπον τισ, ὃν ἐπεξη̃λθεν ἡ κίνησισ, τοσαύτην ἂν εἰ̃πεν εἰ̃ναι, ὅσοσ ὁ τόποσ.

18. χρόνον οὐ̃ν ἡ περιφορὰ δηλοι̃, ἐν ὡ̨̃ αὐτή. Δει̃ δὲ αὐτὸν τὸν χρόνον μηκέτι τὸ ἐν ὡ̨̃ ἔχειν, ἀλλὰ πρω̃τον αὐτὸν εἰ̃ναι ὅσ ἐστιν, ἐν ὡ̨̃ τὰ ἄλλα κινει̃ται καὶ ἕστηκεν ὁμαλω̃σκαὶ τεταγμένωσ, καὶ παρὰ μέν τινοσ τεταγμένου ἐμφαίνεσθαι καὶ προφαίνεσθαι εἰσ ἔννοιαν, οὐ μέντοι γίνεσθαι, εἴτε ἑστω̃τοσ εἴτε κινουμένου, μα̃λλον μέντοι κινουμένου: μα̃λλον γὰρ κινει̃ εἰσ γνώρισιν καὶ μετάβασιν ἐπὶ τὸν χρόνον ἡ κίνησισ ἤπερ ἡ στάσισ καὶ γνωριμώτερον τὸ ὁπόσον κεκίνηταί τι ἢ ὅσον ἕστηκε. Διὸ καὶ κινήσεωσ ἠνέχθησαν εἰσ τὸ εἰπει̃ν μέτρον ἀντὶ του̃ εἰπει̃ν κινήσει μετρούμενον, εἰ̃τα προσθει̃ναι τί ὂν κινήσει μετρει̃ται καὶ μὴ κατὰ συμβεβηκὸσ γινόμενον περί τι αὐτου̃ εἰπει̃ν καὶ ταυ̃τα ἐνηλλαγμένωσ. 'Αλλ' ἴσωσ ἐκει̃νοι οὐκ ἐνηλλαγμένωσ, ἡμει̃σ δὲ οὐ συνίεμεν, ἀλλὰ σαφω̃σ λεγόντων μέτρον κατὰ τὸ μετρούμενον οὐκ ἐτυγχάνομεν τη̃σ ἐκείνων γνώμησ. Αἴτιον δὲ του̃ μὴ συνιέναι ἡμα̃σ, ὅτι τί ὂν εἴτε μετρου̃ν εἴτε μετρούμενον οὐκ ...ἐδήλουν _διὰ τω̃ν συγγραμμάτων ὡσ εἰδόσι καὶ ἠκροαμένοισ αὐτω̃ν γράφοντεσ. 'Ο μέντοι Πλάτων οὔτε μετρου̃ν εἴρηκεν οὔτε μετρούμενον ὑπό τινοσ τὴν οὐσίαν αὐτου̃ εἰ̃ναι, ἀλλὰ εἰσ δήλωσιν αὐτου̃ τὴν περιφορὰν ἐλάχιστόν τι εἰλη̃φθαι πρὸσ ἐλάχιστον αὐτου̃ μέροσ, ὡσ ἐντευ̃θεν γινώσκειν δύνασθαι, οἱ̃ον καὶ ὅσον ὁ χρόνοσ. Τὴν μέντοι οὐσίαν αὐτου̃ δηλω̃σαι θέλων ἅμα οὐρανω̨̃ φησι γεγονέναι κατὰ παράδειγμα αἰω̃νοσ καὶ εἰκόνα κινητήν, ὅτι μὴ μένει μηδ' ὁ χρόνοσ τη̃σ ζωη̃σ οὐ μενούσησ, ἡ̨̃ συνθει̃ καὶ συντρέχει: ἅμα οὐρανω̨̃ δέ, ὅτι ζωὴ ἡ τοιαύτη καὶ τὸν οὐρανὸν ποιει̃ καὶ μία ζωὴ οὐρανὸν καὶχρόνον ἐργάζεται. 'Επιστραφείσησ οὐ̃ν ζωη̃σ ταύτησ εἰσ ἕν, εἰ δύναιτο, ὁμου̃ καὶ χρόνοσ πέπαυται ἐν τη̨̃ ζωη̨̃ ὢν ταύτη̨ καὶ οὐρανὸσ τὴν ζωὴν ταύτην οὐκ ἔχων. Εἰ δέ τισ τη̃σδε μὲν τη̃σ κινήσεωσ τὸ πρότερον καὶ τὸ ὕστερον λαμβάνων χρόνον λέγοι-εἰ̃ναι γάρ τι του̃το-τη̃σ δ' ἀληθεστέρασ κινήσεωσ τὸ πρότερον καὶ τὸ ὕστερον ἐχούσησ μὴ λέγοι τι εἰ̃ναι, ἀτοπώτατοσ ἂν εἴη, κινήσει μὲν ἀψύχω̨ διδοὺσ ἔχειν τὸ πρότερον καὶ ὕστερον καὶ χρόνον παρ' αὐτήν, κινήσει δέ, καθ' ἣν καὶ αὕτη ὑφέστηκε κατὰ μίμησιν, μὴ διδοὺσ του̃το, παρ' ἡ̃σ καὶ τὸ πρότερον καὶ τὸ ὕστερον πρώτωσ ὑπέστη αὐτουργου̃ οὔσησ κινήσεωσ καὶ ὥσπερ τὰσ ἐνεργείασ αὐτη̃σ ἑκάστασ γεννώσησ, οὕτω καὶ τὸ ἐφεξη̃σ, καὶ ἅμα τη̨̃ γεννήσει καὶ τὴν μετάβασιν αὐτω̃ν. Διὰ τί οὐ̃ν ταύτην μὲν τὴν κίνησιν τὴν του̃ παντὸσ ἀνάγομεν εἰσ περιοχὴν ἐκείνησ καὶ ἐν χρόνω̨ φαμέν, οὐχὶ δέ γε καὶ τὴν τη̃σ ψυχη̃σ κίνησιν τὴν ἐν αὐτη̨̃ ἐν διεξόδω̨ οὐ̃σαν ἀιδίω̨; 'Ή ὅτι τὸ πρὸ ταύτησ ἐστὶν αἰὼν οὐ συμπαραθέων οὐδὲ συμπαρατείνων αὐτη̨̃. Πρώτη οὐ̃ν αὕτη εἰσ χρόνον καὶ χρόνον ἐγέννησε καὶ σὺν τη̨̃ ἐνεργεία̨ αὑτη̃σ ἔχει. Πω̃σ οὐ̃ν πανταχου̃; 'Ότι κἀκείνη οὐδενὸσ ἀφέστηκε του̃ κόσμου μέρουσ, ὥσπερ οὐδ' ἡ ἐν ἡμι̃ν οὐδενὸσ ἡμω̃ν μέρουσ. Εἰ δέ τισ ἐν οὐχ ὑποστάσει ἢ ἐν οὐχ ὑπάρξει τὸν χρόνον λέγοι, δηλονότι ψεύδεσθαι καταθετέον αὐτόν, ὅταν λέγη̨ "ἠ̃ν" καὶ "ἔσται": οὕ 64;ω γὰρ ἔσται καὶ ἠ̃ν, ὡσ τὸ ἐνὡ̨̃ λέγει αὐτὸν ἔσεσθαι. 'Αλλὰ πρὸσ τοὺσ τοιούτουσ ἄλλοσ τρόποσ λόγων. 'Εκει̃νο δὲ ἐνθυμει̃σθαι δει̃ πρὸσ ἅπασι τοι̃σ εἰρημένοισ, ὡσ, ὅταν τισ τὸν κινούμενον ἄνθρωπον λαμβάνη̨ ὅσον προελήλυθε, καὶ τὴν κίνησιν λαμβάνει ὅση, καὶ ὅταν τὴν κίνησιν οἱ̃ον τὴν διὰ σκελω̃ν, ὁράτω καὶ τὸ πρὸ τη̃σ κινήσεωσ ταύτησ ἐν αὐτω̨̃ κίνημα ὅτι τοσου̃τον ἠ̃ν, εἴ γε ἐπὶ τοσου̃τον συνει̃χε τὴν κίνησιν του̃ σώματοσ. Τὸ μὲν δὴ σω̃μα τὸ κινούμενον τὸν τοσόνδε χρόνον ἀνάξει ἐπὶ τὴν κίνησιν τὴν τοσήνδε-αὕτη γὰρ αἰτία-καὶ τὸν χρόνον ταύτησ, ταύτην δὲ ἐπὶ τὴν τη̃σ ψυχη̃σ κίνησιν, ἥτισ τὰ ἴσα διειστήκει. Τὴν οὐ̃ν κίνησιν τη̃σ ψυχη̃σ εἰσ τί; Εἰσ ὃ γὰρ ἐθελήσει, ἀδιάστατον ἤδη. Του̃το τοίνυν τὸ πρώτωσ καὶ τὸ ἐν ὡ̨̃ τὰ ἄλλα: αὐτὸ δὲ οὐκέτι ἐν ὡ̨̃: οὐ γὰρ ἕξει [του̃το τοίνυν τὸ πρώτωσ]. Καὶ ἐπὶ τη̃σ ψυχη̃σ του̃ παντὸσ ὡσαύτωσ. '~Αρ' οὐ̃ν καὶ ἐν ἡμι̃ν χρόνοσ; 'Ή ἐν ψυχη̨̃ τη̨̃ τοιαύτη̨ πάση̨ καὶ ὁμοειδω̃σ ἐν πάση̨ καὶ αἱ πα̃σαι μία. Διὸ οὐ διασπασθήσεται ὁ χρόνοσ: ἐπεὶ οὐδ' ὁ αἰὼν ὁ κατ' ἄλλο ἐν τοι̃σ ὁμοειδέσι πα̃σιν.

III.8

1. παίζοντεσ δὴ τὴν πρώτην πρὶν ἐπιχειρει̃ν σπουδάζειν εἰ λέγοιμεν πάντα θεωρίασ ἐφίεσθαι καὶ εἰσ τέλοσ του̃το βλέπειν, οὐ μόνον ἔλλογα ἀλλὰ καὶ ἄλογα ζω̨̃α καὶ τὴν ἐν φυτοι̃σ φύσιν καὶ τὴν ταυ̃τα γεννω̃σαν γη̃ν, καὶ πάντα τυγχάνειν καθ' ὅσον οἱ̃όν τε αὐτοι̃σ κατὰ φύσιν ἔχοντα, ἄλλα δὲ ἄλλωσ καὶ θεωρει̃ν καὶ τυγχάνειν καὶ τὰ μὲν ἀληθω̃σ, τὰ δὲ μίμησιν καὶ εἰκόνα τούτου λαμβάνοντα- ἀ̃ρ' ἄν τισ ἀνάσχοιτο τὸ παράδοξον του̃ λόγου; 'Ή πρὸσ ἡμα̃σ αὐτου̃ γινομένου κίνδυνοσ οὐδεὶσ ἐν τω̨̃ παίζειν τὰ αὐτω̃ν γενήσεται. '~Αρ' οὐ̃ν καὶ ἡμει̃σ παίζοντεσ ἐν τω̨̃ παρόντι θεωρου̃μεν; 'Ή καὶ ἡμει̃σ καὶ πάντεσ ὅσοι παίζουσι του̃το ποιου̃σιν ἢ τούτου γε παίζουσιν ἐφιέμενοι. Καὶ κινδυνεύει, εἴτε τισ παι̃σ εἴτε ἀνὴρ παίζει ἢ σπουδάζει, θεωρίασ ἕνεκεν ὁ μὲν παίζειν, ὁ δὲ σπουδάζειν, καὶ πρα̃ξισ πα̃σα εἰσ θεωρίαν τὴν σπουδὴν ἔχειν, ἡ μὲν ἀναγκαία καὶ ἐπιπλέον, τὴν θεωρίαν ἕλκουσα πρὸσ τὸ ἔξω,ἡ δὲ ἑκούσιοσ λεγομένη ἐπ' ἔλαττον μέν, ὅμωσ δὲ καὶ αὕτη ἐφέσει θεωρίασ γινομένη. 'Αλλὰ ταυ̃τα μὲν ὕστερον: νυ̃ν δὲ λέγωμεν περί τε γη̃σ αὐτη̃σ καὶ δένδρων καὶ ὅλωσ φυτω̃ν τίσ αὐτω̃ν ἡ θεωρία, καὶ πω̃σ τὰ παρ' αὐτη̃σ ποιούμενα καὶ γεννώμενα ἐπὶ τὴν τη̃σ θεωρίασ ἀνάξομεν ἐνέργειαν, καὶ πω̃σ ἡ φύσισ, ἣν ἀφάνταστόν φασι καὶ ἄλογον εἰ̃ναι, θεωρίαν τε ἐν αὐτη̨̃ ἔχει καὶ ἃ ποιει̃ διὰ θεωρίαν ποιει̃, ἣν οὐκ ἔχει [καὶ πω̃σ].

2. 'Ότι μὲν οὐ̃ν οὔτε χει̃ρεσ ἐνταυ̃θα οὔτε πόδεσ οὔτε τι ὄργανον ἐπακτὸν ἢ σύμφυτον, ὕλησ δὲ δει̃, [ἐφ' ἡ̃σ ποιήσει,] καθ' ἣν ἐνειδοποιει̃, παντί που δη̃λον. Δει̃ δὲ καὶ τὸ μοχλεύειν ἀφελει̃ν ἐκ τη̃σ φυσικη̃σ ποιήσεωσ. Ποι̃οσ γὰρ ὠθισμὸσ ἢ τίσ μοχλεία χρώματα ποικίλα καὶ παντοδαπὰ καὶ σχήματα ποιει̃; 'Επεὶ οὐδὲ οἱ κηροπλάσται [ἢ κοροπλάθαι], εἰσ οὓσ δὴ καὶ βλέποντεσ ὠ̨ήθησαν τὴν τη̃σ φύσεωσ δημιουργίαν τοιαύτην εἰ̃ναι, χρώματα δύνανται ποιει̃ν μὴ χρώματα ἀλλαχόθεν ἐπάγοντεσ οἱ̃σ ποιου̃σιν. 'Αλλὰ γὰρ ἐχρη̃ν συννοου̃ντασ, ὡσ καὶ ἐπὶ τω̃ν τὰσ τέχνασ τὰσ τοιαύτασ μετιόντων [ὅτι] δει̃ τι ἐν αὐτοι̃σ μένειν, καθ' ὃ μένον διὰ χειρω̃ν ποιήσουσιν ἃ αὐτω̃ν ἔργα, ἐπὶ τὸ τοιου̃τον ἀνελθει̃ν τη̃σ φύσεωσ καὶ αὐτοὺσ καὶ συνει̃ναι, ὡσ μένειν δει̃ καὶ ἐνταυ̃θα τὴν δύναμιν τὴν οὐ διὰ χειρω̃ν ποιου̃σαν καὶ πα̃σαν μένειν. Οὐ γὰρ δὴ δει̃ται τω̃ν μὲν ὡσ μενόντων, τω̃ν δὲ ὡσ κινουμένων-ἡ γὰρ ὕλη τὸ κινούμενον, αὐτη̃σ δὲ οὐδὲν κινούμενον-ἢ ἐκει̃νο οὐκ ἔσται τὸ κινου̃νπρώτωσ, οὐδὲ ἡ φύσισ του̃το, ἀλλὰ τὸ ἀκίνητον τὸ ἐν τω̨̃ ὅλω̨. 'Ο μὲν δὴ λόγοσ, φαίη ἄν τισ, ἀκίνητοσ, αὕτη δὲ ἄλλη παρὰ τὸν λόγον καὶ κινουμένη. 'Αλλ' εἰ μὲν πα̃σαν φήσουσι, καὶ ὁ λόγοσ: εἰ δέ τι αὐτη̃σ ἀκίνητον, του̃το καὶ ὁ λόγοσ. Καὶ γὰρ εἰ̃δοσ αὐτὴν δει̃ εἰ̃ναι καὶ οὐκ ἐξ ὕλησ καὶ εἴδουσ: τί γὰρ δει̃ αὐτη̨̃ ὕλησ θερμη̃σ ἢ ψυχρα̃σ; 'Η γὰρ ὑποκειμένη καὶ δημιουργουμένη ὕλη ἥκει του̃το φέρουσα, ἢ γίνεται τοιαύτη ἡ μὴ ποιότητα ἔχουσα λογωθει̃σα. Οὐ γὰρ πυ̃ρ δει̃ προσελθει̃ν, ἵνα πυ̃ρ ἡ ὕλη γένηται, ἀλλὰ λόγον: ὃ καὶ σημει̃ον οὐ μικρὸν του̃ ἐν τοι̃σ ζώ̨οισ καὶ ἐν τοι̃σ φυτοι̃σ τοὺσ λόγουσ εἰ̃ναι τοὺσ ποιου̃ντασ καὶ τὴν φύσιν εἰ̃ναι λόγον, ὃσ ποιει̃ λόγον ἄλλον γέννημα αὐτου̃ δόντα μέν τι τω̨̃ ὑποκειμένω̨, μένοντα δ' αὐτόν. 'Ο μὲν οὐ̃ν λόγοσ ὁ κατὰ τὴν μορφὴν τὴν ὁρωμένην ἔσχατοσ ἤδη καὶ νεκρὸσ καὶ οὐκέτι ποιει̃ν δύναται ἄλλον, ὁ δὲ ζωὴν ἔχων ὁ του̃ ποιήσαντοσ τὴν μορφὴν ἀδελφὸσ ὢν καὶ αὐτὸσ τὴν αὐτὴν δύναμιν ἔχων ποιει̃ ἐν τω̨̃ γενομένω̨.

3. πω̃σ οὐ̃ν ποιω̃ν καὶ οὕτω ποιω̃ν θεωρίασ τινὸσ ἂν ἐφάπτοιτο; 'Ή, εἰ μένων ποιει̃ καὶ ἐν αὐτω̨̃ μένων καί ἐστι λόγοσ, εἴη ἂν αὐτὸσ θεωρία. 'Η μὲν γὰρ πρα̃ξισ γένοιτ' ἂν κατὰ λόγον ἑτέρα οὐ̃σα δηλονότι του̃ λόγου: ὁ μέντοι λόγοσ καὶ αὐτὸσ ὁ συνὼν τη̨̃ πράξει καὶ ἐπιστατω̃ν οὐκ ἂν εἴη πρα̃ξισ. Εἰ οὐ̃ν μὴ πρα̃ξισ ἀλλὰ λόγοσ, θεωρία: καὶ ἐπὶ παντὸσ λόγου ὁ μὲν ἔσχατοσ ἐκ θεωρίασ καὶ θεωρία οὕτωσ ὡσ τεθεωρημένοσ, ὁ δὲ πρὸ τούτου πα̃σ ὁ μὲν ἄλλοσ ἄλλωσ, ὁ μὴ ὡσ φύσισ ἀλλὰ ψυχή, ὁ δ' ἐν τη̨̃ φύσει καὶ ἡ φύσισ. '~Αρά γε καὶ αὐτὸσ ἐκ θεωρίασ; Πάντωσ μὲν ἐκθεωρίασ. 'Αλλ' εἰ καὶ αὐτὸσ τεθεωρηκὼσ αὑτόν; ἢ πω̃σ; ἔστι μὲν γὰρ ἀποτέλεσμα θεωρίασ καὶ θεωρήσαντόσ τινοσ. Πω̃σ δὲ αὕτη ἔχει θεωρίαν; Τὴν μὲν δὴ ἐκ λόγου οὐκ ἔχει: λέγω δ' ἐκ λόγου τὸ σκοπει̃σθαι περὶ τω̃ν ἐν αὐτη̨̃. Διὰ τί οὐ̃ν ζωή τισ οὐ̃σα καὶ λόγοσ καὶ δύναμισ ποιου̃σα; '~Αρ' ὅτι τὸ σκοπει̃σθαί ἐστι τὸ μήπω ἔχειν; 'Η δὲ ἔχει, καὶ διὰ του̃το ὅτι ἔχει καὶ ποιει̃. Τὸ οὐ̃ν εἰ̃ναι αὐτη̨̃ ὅ ἐστι του̃τό ἐστι τὸ ποιει̃ν αὐτη̨̃ καὶ ὅσον ἐστὶ του̃τό ἐστι τὸ ποιου̃ν. 'Έστι δὲ θεωρία καὶ θεώρημα, λόγοσ γάρ. Τω̨̃ οὐ̃ν εἰ̃ναι θεωρία καὶ θεώρημα καὶ λόγοσ τούτω̨ καὶ ποιει̃ ἡ̨̃ ταυ̃τά ἐστιν. 'Η ποίησισ ἄρα θεωρία ἡμι̃ν ἀναπέφανται: ἔστι γὰρ ἀποτέλεσμα θεωρίασ μενούσησ θεωρίασ οὐκ ἄλλο τι πραξάσησ, ἀλλὰ τω̨̃ εἰ̃ναι θεωρία ποιησάσησ.

4. καὶ εἴ τισ δὲ αὐτὴν ἔροιτο τίνοσ ἕνεκα ποιει̃, εἰ του̃ ἐρωτω̃ντοσ ἐθέλοι ἐπαίειν καὶ λέγειν, εἴποι ἄν: "'Εχρη̃ν μὲν μὴ ἐρωτα̃ν, ἀλλὰ συνιέναι καὶ αὐτὸν σιωπη̨̃, ὥσπερ ἐγὼ σιωπω̃ καὶ οὐκ εἴθισμαι λέγειν. Τί οὐ̃ν συνιέναι; 'Ότι τὸ γενόμενόν ἐστι θέαμα ἐμὸν σιωπώσησ, καὶ φύσει γενόμενον θεώρημα, καί μοι γενομένη̨ ἐκ θεωρίασ τη̃σ ὡδὶ τὴν φύσιν ἔχειν φιλοθεάμονα ὑπάρχειν. Καὶ τὸ θεωρου̃ν μου θεώρημα ποιει̃, ὥσπερ οἱ γεωμέτραι θεωρου̃ντεσ γράφουσιν: ἀλλ' ἐμου̃ μὴ γραφούσησ, θεωρούσησ δέ, ὑφίστανται αἱ τω̃ν σωμάτων γραμμαὶ ὥσπερ ἐκπίπτουσαι. Καί μοι τὸ τη̃σμητρὸσ καὶ τω̃ν γειναμένων ὑπάρχει πάθοσ: καὶ γὰρ ἐκει̃νοί εἰσιν ἐκ θεωρίασ καὶ ἡ γένεσισ ἡ ἐμὴ ἐκείνων οὐδὲν πραξάντων, ἀλλ' ὄντων μειζόνων λόγων καὶ θεωρούντων αὑτοὺσ ἐγὼ γεγέννημαι."

5. τί οὐ̃ν ταυ̃τα βούλεται; 'Ωσ ἡ μὲν λεγομένη φύσισ ψυχὴ οὐ̃σα, γέννημα ψυχη̃σ προτέρασ δυνατώτερον ζώσησ, ἡσυχη̨̃ ἐν ἑαυτη̨̃ θεωρίαν ἔχουσα οὐ πρὸσ τὸ ἄνω οὐδ' αὐ̃ ἔτι πρὸσ τὸ κάτω, στα̃σα δὲ ἐν ὡ̨̃ ἔστιν, ἐν τη̨̃ αὑτη̃σ στάσει καὶ οἱ̃ον συναισθήσει, τη̨̃ συνέσει ταύτη̨ καὶ συναισθήσει τὸ μετ' αὐτὴν εἰ̃δεν ὡσ οἱ̃όν τε αὐτη̨̃ καὶ οὐκέτι ἐζήτησεν ἄλλα θεώρημα ἀποτελέσασα ἀγλαὸν καὶ χάριεν. Καὶ εἴτε τισ βούλεται σύνεσίν τινα ἢ αἴσθησιν αὐτη̨̃ διδόναι, οὐχ οἵαν λέγομεν ἐπὶ τω̃ν ἄλλων τὴν αἴσθησιν ἢ τὴν σύνεσιν, ἀλλ' οἱ̃ον εἴ τισ τὴν καθύπνου ...τη̨̃ _ἐγρηγορότοσ προσεικάσειε. Θεωρου̃σα γὰρ θεώρημα αὐτη̃σ ἀναπαύεται γενόμενον αὐτη̨̃ ἐκ του̃ ἐν αὑτη̨̃ καὶ σὺν αὑτη̨̃ μένειν καὶ θεώρημα εἰ̃ναι: καὶ θεωρία ἄψοφοσ, ἀμυδροτέρα δέ. 'Ετέρα γὰρ αὐτη̃σ εἰσ θέαν ἐναργεστέρα, ἡ δὲ εἴδωλον θεωρίασ ἄλλησ. Ταύτη̨ δὴ καὶ τὸ γεννηθὲν ὑπ' αὐτη̃σ ἀσθενὲσ παντάπασιν, ὅτι ἀσθενου̃σα θεωρία ἀσθενὲσ θεώρημα ποιει̃: ἐπεὶ καὶ ἄνθρωποι, ὅταν ἀσθενήσωσιν εἰσ τὸ θεωρει̃ν, σκιὰν θεωρίασ καὶ λόγου τὴν πρα̃ξιν ποιου̃νται. 'Ότι γὰρ μὴ ἱκανὸν αὐτοι̃σ τὸ τη̃σ θεωρίασ ὑπ' ἀσθενείασ ψυχη̃σ, λαβει̃ν οὐ δυνάμενοι τὸ θέαμα ἱκανω̃σ καὶ διὰ του̃το οὐ πληρούμενοι, ἐφιέμενοι δὲ αὐτὸ ἰδει̃ν, εἰσ πρα̃ξιν φέρονται, ἵνα ἴδωσιν, ὃ μὴ νω̨̃ ἐδύναντο. 'Όταν γου̃νποιω̃σι, καὶ αὐτοὶ ὁρα̃ν βούλονται αὐτὸ καὶ θεωρει̃ν καὶ αἰσθάνεσθαι καὶ τοὺσ ἄλλουσ, ὅταν ἡ πρόθεσισ αὐτοι̃σ ὡσ οἱ̃όν τε πρα̃ξισ ἠ̨̃. Πανταχου̃ δὴ ἀνευρήσομεν τὴν ποίησιν καὶ τὴν πρα̃ξιν ἢ ἀσθένειαν θεωρίασ ἢ παρακολούθημα: ἀσθένειαν μέν, εἰ μηδέν τισ ἔχοι μετὰ τὸ πραχθέν, παρακολούθημα δέ, εἰ ἔχοι ἄλλο πρὸ τούτου κρει̃ττον του̃ ποιηθέντοσ θεωρει̃ν. Τίσ γὰρ θεωρει̃ν τὸ ἀληθινὸν δυνάμενοσ προηγουμένωσ ἔρχεται ἐπὶ τὸ εἴδωλον του̃ ἀληθινου̃; Μαρτυρου̃σι δὲ καὶ οἱ νωθέστεροι τω̃ν παίδων, οἳ πρὸσ τὰσ μαθήσεισ καὶ θεωρίασ ἀδυνάτωσ ἔχοντεσ ἐπὶ τὰσ τέχνασ καὶ τὰσ ἐργασίασ καταφέρονται.

6. 'Αλλὰ περὶ μὲν φύσεωσ εἰπόντεσ ὃν τρόπον θεωρία ἡ γένεσισ, ἐπὶ τὴν ψυχὴν τὴν πρὸ ταύτησ ἐλθόντεσ λέγωμεν, ὡσ ἡ ταύτησ θεωρία καὶ τὸ φιλομαθὲσ καὶ τὸ ζητητικὸν καὶ ἡ ἐξ ὡ̃ν ἐγνώκει ὠδὶσ καὶ τὸ πλη̃ρεσ πεποίηκεν αὐτὴν θεώρημα πα̃ν γενομένην ἄλλο θεώρημα ποιη̃σαι: οἱ̃ον ἡ τέχνη ποιει̃: ὅταν ἑκάστη πλήρησ ἠ̨̃, ἄλλην οἵαν μικρὰν τέχνην ποιει̃ ἐν παιγνίω̨ ἴνδαλμα ἔχοντι ἁπάντων: ἄλλωσ μέντοι ταυ̃τα ὥσπερ ἀμυδρὰ καὶ οὐ δυνάμενα βοηθει̃ν ἑαυτοι̃σ θεάματα καὶ θεωρήματα. Τὸ πρω̃τον. [Τὸ λογιστικὸν] οὐ̃ν αὐτη̃σ ἄνω πρὸσ τὸ ἄνω ἀεὶ πληρούμενον καὶ ἐλλαμπόμενον μένει ἐκει̃, τὸ δὲ τη̨̃ του̃ μεταλαβόντοσ πρώτη̨ μεταλήψει μεταλαμβάνον [πρόεισι]: πρόεισι γὰρ ἀεὶ ζωὴ ἐκ ζωη̃σ: ἐνέργεια γὰρ πανταχου̃ φθάνει καὶ οὐκ ἔστιν ὅτου ἀποστατει̃. Προιου̃σα μέντοι ἐα̨̃ τὸ πρότερον [τὸ ἑαυτη̃σ πρόσθεν] μέροσ οὑ̃ καταλέλοιπε μένειν: ἀπολιπου̃σα γὰρτὸ [ἑαυτη̃σ] πρόσθεν οὐκέτι ἔσται πανταχου̃, ἀλλ' ἐν ὡ̨̃ τελευτα̨̃ μόνον. Οὐκ ἴσον δὲ τὸ προιὸν τω̨̃ μείναντι. Εἰ οὐ̃ν πανταχου̃ δει̃ γίνεσθαι καὶ μὴ εἰ̃ναι ὅπου μὴ τὴν ἐνέργειαν τὴν αὐτὴν ἀεί τε τὸ πρότερον ἕτερον του̃ ὑστέρου, ἥκει δὲ ἡ ἐνέργεια ἐκ θεωρίασ ἢ πράξεωσ, πρα̃ξισ δὲ οὔπω ἠ̃ν-οὐ γὰρ οἱ̃όν τε πρὸ θεωρίασ-ἀνάγκη ἀσθενεστέραν μὲν ἑτέραν ἑτέρασ εἰ̃ναι, πα̃σαν δὲ θεωρίαν: ὥστε τὴν κατὰ τὴν θεωρίαν πρα̃ξιν δοκου̃σαν εἰ̃ναι τὴν ἀσθενεστάτην θεωρίαν εἰ̃ναι: ὁμογενὲσ γὰρ ἀεὶ δει̃ τὸ γεννώμενον εἰ̃ναι, ἀσθενέστερον μὴν τω̨̃ ἐξίτηλον καταβαι̃νον γίγνεσθαι. 'Αψοφητὶ μὲν δὴ πάντα, ὅτι μηδὲν ἐμφανου̃σ καὶ τη̃σ ἔξωθεν θεωρίασ ἢ πράξεωσ δει̃ται, καὶ ψυχὴ δὲ ἡ θεωρου̃σα καὶ τὸ οὕτω θεωρη̃σαν ἅτε ἐξωτέρω καὶ οὐχ ὡσαύτωσ τω̨̃ πρὸ αὐτη̃σ τὸ μετ' αὐτὴν ποιει̃: καὶ θεωρία τὴν θεωρίαν ποιει̃. Καὶ γὰρ οὐκ ἔχει πέρασ ἡ θεωρία οὐδὲ τὸ θεώρημα. Διὰ του̃το δέ: [ἢ καὶ διὰ του̃το] πανταχου̃: που̃ γὰρ οὐχί; 'Επεὶ καὶ ἐν πάση̨ ψυχη̨̃ τὸ αὐτό. Οὐ γὰρ περιγέγραπται μεγέθει. Οὐ μὴν ὡσαύτωσ ἐν πα̃σιν, ὥστε οὐδὲ ἐν παντὶ μέρει ψυχη̃σ ὁμοίωσ. Διὸ ὁ ἡνίοχοσ τοι̃σ ἵπποισ δίδωσιν ὡ̃ν εἰ̃δεν, οἱ δὲ λαβόντεσ δηλονότι ὀρέγοιντο ἂν ὡ̃ν εἰ̃δον: ἔλαβον γὰρ οὐ πα̃ν. 'Ορεγόμενοι δὲ εἰ πράττοιεν, οὑ̃ ὀρέγονται ἕνεκα πράττουσιν. '~Ην δὲ θεώρημα καὶ θεωρία ἐκει̃νο.

7. 'Η ἄρα πρα̃ξισ ἕνεκα θεωρίασ καὶ θεωρήματοσ: ὥστε καὶ τοι̃σ πράττουσιν ἡ θεωρία τέλοσ, καὶ οἱ̃ον ἐξ εὐθείασ ὃ μὴ ἠδυνήθησαν λαβει̃ν του̃το περιπλανώμενοι ἑλει̃ν ζητου̃σι. Καὶ γὰρ αὐ̃ ὅταν τύχωσιν οὑ̃ βούλονται, ὃ γενέσθαι ἠθέλησαν, οὐχ ἵνα μὴ γνω̃σιν, ἀλλ' ἵνα γνω̃σι καὶ παρὸν ἴδωσιν ἐν ψυχη̨̃, δη̃λον ὅτι κείμενον θεατόν. 'Επεὶ καὶ ἀγαθου̃ χάριν πράττουσι: του̃το δὲ οὐχ ἵνα ἔξω αὐτω̃ν, οὐδ' ἵνα μὴ ἔχωσιν, ἀλλ' ἵνα ἔχωσι τὸ ἐκ τη̃σ πράξεωσ ἀγαθόν. Του̃το δὲ που̃; 'Εν ψυχη̨̃. 'Ανέκαμψεν οὐ̃ν πάλιν ἡ πρα̃ξισ εἰσ θεωρίαν: ὃ γὰρ ἐν ψυχη̨̃ λαμβάνει λόγω̨ οὔση̨, τί ἂν ἄλλο ἢ λόγοσ σιωπω̃ν εἴη; Καὶ μα̃λλον, ὅσω̨ μα̃λλον. Τότε γὰρ καὶ ἡσυχίαν ἄγει καὶ οὐδὲν ζητει̃ ὡσ πληρωθει̃σα, καὶ ἡ θεωρία ἡ ἐν τω̨̃ τοιούτω̨ τω̨̃ πιστεύειν ἔχειν εἴσω κει̃ται. Καὶ ὅσω̨ ἐναργεστέρα ἡ πίστισ, ἡσυχαιτέρα καὶ ἡ θεωρία, ἡ̨̃ μα̃λλον εἰσ ἓν ἄγει, καὶ τὸ γινω̃σκον ὅσω̨ γινώσκει-ἤδη γὰρ σπουδαστέον-εἰσ ἓν τω̨̃ γνωσθέντι ἔρχεται. Εἰ γὰρ δύο, τὸ μὲν ἄλλο, τὸ δὲ ἄλλο ἔσται: ὥστε οἱ̃ον παράκειται, καὶ τὸ διπλου̃ν του̃το οὔπω ὠ̨κείωσεν, οἱ̃ον ὅταν ἐνόντεσ ...λόγοι ἐν _ψυχη̨̃ μηδὲν ποιω̃σι. Διὸ δει̃ μὴ ἔξωθεν τὸν λόγον εἰ̃ναι, ἀλλ' ἑνωθη̃ναι τη̨̃ ψυχη̨̃ του̃ μανθάνοντοσ, ἕωσ ἂν οἰκει̃ον εὕρη̨. 'Η μὲν οὐ̃ν ψυχή, ὅταν οἰκειωθη̨̃ καὶ διατεθη̨̃, ὅμωσ προφέρει καὶ προχειρίζεται-οὐ γὰρ πρώτωσ εἰ̃χε-καὶ καταμανθάνει, καὶ τη̨̃ προχειρίσει οἱ̃ον ἑτέρα αὐτου̃ γίνεται, καὶ διανοουμένη βλέπει ὡσ ἄλλο ὂν ἄλλο: καίτοι καὶ αὕτη λόγοσ ἠ̃ν καὶ οἱ̃ον νου̃σ, ἀλλ' ὁρω̃ν ἄλλο. 'Έστι γὰρ οὐ πλήρησ, ἀλλὰ ἐλλείπει τω̨̃ πρὸ αὐτη̃σ: ὁρα̨̃ μέντοι καὶ αὐτὴ ἡσύχωσ ἃ προφέρει. 'Ά μὲν γὰρ εὐ̃ προήνεγκεν, οὐκέτι προφέρει, ἃ δὲ προφέρει, τω̨̃ ἐλλιπει̃ προφέρει εἰσ ἐπίσκεψιν καταμανθάνουσα ὃ ἔχει. 'Εν δὲτοι̃σ πρακτικοι̃σ ἐφαρμόττει ἃ ἔχει τοι̃σ ἔξω. Καὶ τω̨̃ μὲν μα̃λλον ἔχειν ἢ ἡ φύσισ ἡσυχαιτέρα, καὶ τω̨̃ πλέον θεωρητικὴ μα̃λλον, τω̨̃ δὲ μὴ τελέωσ ἐφιεμένη μα̃λλον ἔχειν τὴν του̃ θεωρηθέντοσ καταμάθησιν καὶ θεωρίαν τὴν ἐξ ἐπισκέψεωσ. Καὶ ἀπολείπουσα δὲ καὶ ἐν ἄλλοισ γινομένη, εἰ̃τ' ἐπανιου̃σα πάλιν, θεωρει̃ τω̨̃ ἀπολειφθέντι αὐτη̃σ μέρει: ἡ δὲ στα̃σα ἐν αὑτη̨̃ ἡ̃ττον του̃το ποιει̃. Διὸ ὁ σπουδαι̃οσ λελόγισται ἤδη καὶ τὸ παρ' αὑτου̃ πρὸσ ἄλλον ἀποφαίνει: πρὸσ δὲ αὑτὸν ὄψισ. 'Ήδη γὰρ οὑ̃τοσ πρὸσ τὸ ἓν καὶ πρὸσ τὸ ἥσυχον οὐ μόνον τω̃ν ἔξω, ἀλλὰ καὶ πρὸσ αὑτόν, καὶ πάντα εἴσω.

8. 'Ότι μὲν οὐ̃ν πάντα τά τε ὡσ ἀληθω̃σ ὄντα ἐκ θεωρίασ καὶ θεωρία, καὶ τὰ ἐξ ἐκείνων γενόμενα θεωρούντων ἐκείνων καὶ αὐτὰ θεωρήματα, τὰ μὲν αἰσθήσει τὰ δὲ γνώσει ἢ δόξη̨, καὶ αἱ πράξεισ τὸ τέλοσ ἔχουσιν εἰσ γνω̃σιν καὶ ἡ ἔφεσισ γνώσεωσ καὶ αἱ γεννήσεισ ἀπὸ θεωρίασ εἰσ ἀποτελεύτησιν εἴδουσ καὶ θεωρήματοσ ἄλλου, καὶ ὅλωσ μιμήματα ὄντα ἕκαστα τω̃ν ποιούντων θεωρήματα ποιει̃ καὶ εἴδη, καὶ αἱ γινόμεναι ὑποστάσεισ μιμήσεισ ὄντων οὐ̃σαι ποιου̃ντα δείκνυσι τέλοσ ποιούμενα οὐ τὰσ ποιήσεισ οὐδὲ τὰσ πράξεισ, ἀλλὰ τὸ ἀποτέλεσμα ἵνα θεωρηθη̨̃, καὶ του̃το καὶ αἱ διανοήσεισ ἰδει̃ν θέλουσι καὶ ἔτι πρότερον αἱ αἰσθήσεισ, αἱ̃σ τέλοσ ἡ γνω̃σισ, καὶ ἔτι πρὸ τούτων ἡ φύσισ τὸ θεώρημα τὸ ἐν αὐτη̨̃ καὶ τὸν λόγον ποιει̃ ἄλλον λόγον ἀποτελου̃σα-τὰ μὲν ἠ̃ν αὐτόθεν λαβει̃ν, τὰ δ' ὑπέμνησεν ὁ λόγοσ-δη̃λόν που. 'Επεὶ κἀκει̃νοδη̃λον, ὡσ ἀναγκαι̃ον ἠ̃ν τω̃ν πρώτων ἐν θεωρία̨ ὄντων καὶ τὰ ἄλλα πάντα ἐφίεσθαι τούτου, εἴπερ τέλοσ ἅπασιν ἡ ἀρχή. 'Επεὶ καί, ὅταν τὰ ζω̨̃α γεννα̨̃, οἱ λόγοι ἔνδον ὄντεσ κινου̃σι, καὶ ἔστιν ἐνέργεια θεωρίασ του̃το καὶ ὠδὶσ του̃ πολλὰ ποιει̃ν εἴδη καὶ πολλὰ θεωρήματα καὶ λόγων πληρω̃σαι πάντα καὶ οἱ̃ον ἀεὶ θεωρει̃ν: τὸ γὰρ ποιει̃ν εἰ̃ναί τι εἰ̃δόσ ἐστι ποιει̃ν, του̃το δέ ἐστι πάντα πληρω̃σαι θεωρίασ. Καὶ αἱ ἁμαρτίαι δέ, αἵ τε ἐν τοι̃σ γινομένοισ αἵ τε ἐν τοι̃σ πραττομένοισ, θεωρούντων εἰσὶν ἐκ του̃ θεωρητου̃ παραφορα̨̃: καὶ ὅ γε κακὸσ τεχνίτησ ἔοικεν αἰσχρὰ εἴδη ποιου̃ντι. Καὶ οἱ ἐρω̃ντεσ δὲ ἰδόντων καὶ πρὸσ εἰ̃δοσ σπευδόντων.

9. ταυ̃τα μὲν οὕτω. Τη̃σ δὲ θεωρίασ ἀναβαινούσησ ἐκ τη̃σ φύσεωσ ἐπὶ ψυχὴν καὶ ἀπὸ ταύτησ εἰσ νου̃ν καὶ ἀεὶ οἰκειοτέρων τω̃ν θεωριω̃ν γιγνομένων καὶ ἑνουμένων τοι̃σ θεωρου̃σι καὶ ἐπὶ τη̃σ σπουδαίασ ψυχη̃σ πρὸσ τὸ αὐτὸ τω̨̃ ὑποκειμένω̨ ἰόντων τω̃ν ἐγνωσμένων ἅτε εἰσ νου̃ν σπευδόντων, ἐπὶ τούτου δηλονότι ἤδη ἓν ἄμφω οὐκ οἰκειώσει, ὥσπερ ἐπὶ τη̃σ ψυχη̃σ τη̃σ ἀρίστησ, ἀλλ' οὐσία̨ καὶ τω̨̃ <ταὐτὸν τὸ εἰ̃ναι καὶ τὸ νοει̃ν> εἰ̃ναι. Οὐ γὰρ ἔτι ἄλλο, τὸ δ' ἄλλο: πάλιν γὰρ αὐ̃ ἄλλο ἔσται, ὃ οὐκέτι ἄλλο καὶ ἄλλο. Δει̃ οὐ̃ν του̃το εἰ̃ναι ἓν ὄντωσ ἄμφω: του̃το δέ ἐστι θεωρία ζω̃σα, οὐ θεώρημα, οἱ̃ον τὸ ἐν ἄλλω̨. Τὸ γὰρ ἐν ἄλλω̨ ζω̃ν δι' ἐκει̃νο, οὐκ αὐτοζω̃ν. Εἰ οὐ̃ν ζήσεταί τι θεώρημα καὶ νόημα, δει̃ αὐτοζωὴν εἰ̃ναι οὐφυτικὴν οὐδὲ αἰσθητικὴν οὐδὲ ψυχικὴν τὴν ἄλλην. Νοήσεισ μὲν γάρ πωσ καὶ ἄλλαι: ἀλλ' ἡ μὲν φυτικὴ νόησισ, ἡ δὲ αἰσθητική, ἡ δὲ ψυχική. Πω̃σ οὐ̃ν νοήσεισ; 'Ότι λόγοι. Καὶ πα̃σα ζωὴ νόησίσ τισ, ἀλλὰ ἄλλη ἄλλησ ἀμυδροτέρα, ὥσπερ καὶ ζωή. 'Η δὲ ...ἐναργεστέρα_: αὕτη καὶ πρώτη ζωὴ καὶ πρω̃τοσ νου̃σ εἱ̃σ. Νόησισ οὐ̃ν ἡ πρώτη ζωὴ καὶ ζωὴ δευτέρα νόησισ δευτέρα καὶ ἡ ἐσχάτη ζωὴ ἐσχάτη νόησισ. Πα̃σα οὐ̃ν ζωὴ του̃ γένουσ τούτου καὶ νόησισ. 'Αλλὰ ζωη̃σ μὲν ἴσωσ διαφορὰσ τάχ' ἂν ...λέγοιεν _ἄνθρωποι, νοήσεων δὲ οὐ λέγουσιν, ἀλλὰ τὰσ μέν, τὰσ δ' ὅλωσ οὐ νοήσεισ, ὅτι ὅλωσ τὴν ζωὴν ὅ τι ποτέ ἐστιν οὐ ζητου̃σιν. 'Αλλ' ἐκει̃νό γε ἐπισημαντέον, ὅτι πάλιν αὐ̃ ὁ λόγοσ πάρεργον ἐνδείκνυται θεωρίασ τὰ πάντα ὄντα. Εἰ τοίνυν ἡ ζωὴ ἡ ἀληθεστάτη νοήσει ζωή ἐστιν, αὕτη δὲ ταὐτὸν τη̨̃ ἀληθεστάτη̨ νοήσει, ἡ ἀληθεστάτη νόησισ ζη̨̃ καὶ ἡ θεωρία καὶ τὸ θεώρημα τὸ τοιου̃το ζω̃ν καὶ ζωὴ καὶ ἓν ὁμου̃ τὰ δύο. 'Έν οὐ̃ν ὂν τὰ δύο πω̃σ αὐ̃ πολλὰ του̃το τὸ ἕν; 'Ή ὅτι οὐχ ἓν θεωρει̃. 'Επεὶ καὶ ὅταν τὸ ἓν θεωρη̨̃, οὐχ ὡσ ἕν: εἰ δὲ μή, οὐ γίνεται νου̃σ. 'Αλλὰ ἀρξάμενοσ ὡσ ἓν οὐχ ὡσ ἤρξατο ἔμεινεν, ἀλλ' ἔλαθεν ἑαυτὸν πολὺσ γενόμενοσ, οἱ̃ον βεβαρημένοσ, καὶ ἐξείλιξεν αὑτὸν πάντα ἔχειν θέλων -ὡσ βέλτιον ἠ̃ν αὐτω̨̃ μὴ ἐθελη̃σαι του̃το, δεύτερον γὰρ ἐγένετο-οἱ̃ον γὰρ κύκλοσ ἐξελίξασ αὑτὸν γέγονε καὶ σχη̃μα καὶ ἐπίπεδον καὶ περιφέρεια καὶ κέντρον καὶ γραμμαὶ καὶ τὰ μὲν ἄνω, τὰ δὲ κάτω: βελτίω μὲν ὅθεν, χείρω δὲ εἰσ ὅ.Τὸ γὰρ εἰσ ὃ οὐκ ἠ̃ν τοιου̃τον οἱ̃ον τὸ ἀφ' οὑ̃ καὶ εἰσ ὅ, οὐδ' αὐ̃ τὸ ἀφ' οὑ̃ καὶ εἰσ ὃ οἱ̃ον τὸ ἀφ' οὑ̃ μόνον. Καὶ ἄλλωσ δὲ ὁ νου̃σ οὐχ ἑνόσ τινοσ νου̃σ, ἀλλὰ καὶ πα̃σ: πα̃σ δὲ ὢν καὶ πάντων. Δει̃ οὐ̃ν αὐτὸν πάντα ὄντα καὶ πάντων καὶ τὸ μέροσ αὐτου̃ ἔχειν πα̃ν καὶ πάντα: εἰ δὲ μή, ἕξει τι μέροσ οὐ νου̃ν, καὶ συγκείσεται ἐξ οὐ νω̃ν, καὶ σωρόσ τισ συμφορητὸσ ἔσται ἀναμένων τὸ γενέσθαι νου̃σ ἐκ πάντων. Διὸ καὶ ἄπειροσ οὕτωσ καί, εἴ τι ἀπ' αὐτου̃, οὐκ ἠλάττωται, οὔτε τὸ ἀπ' αὐτου̃, ὅτι πάντα καὶ αὐτό, οὔτε ἐκει̃νοσ ὁ ἐξ οὑ̃, ὅτι μὴ σύνθεσισ ἠ̃ν ἐκ μορίων.

10. οὑ̃τοσ μὲν οὐ̃ν τοιου̃τοσ: διὸ οὐ πρω̃τοσ, ἀλλὰ δει̃ εἰ̃ναι τὸ <ἐπέκεινα> αὐτου̃, οὑ̃περ χάριν καὶ οἱ πρόσθεν λόγοι, πρω̃τον μέν, ὅτι πλη̃θοσ ἑνὸσ ὕστερον: καὶ ἀριθμὸσ δὲ οὑ̃τοσ, ἀριθμου̃ δὲ ἀρχὴ καὶ του̃ τοιούτου τὸ ...ὄντωσ _ἕν: καὶ οὑ̃τοσ νου̃σ καὶ νοητὸν ἅμα, ὥστε δύο ἅμα. Εἰ δὲ δύο, δει̃ τὸ πρὸ του̃ δύο λαβει̃ν. Τί οὐ̃ν; Νου̃σ μόνον; 'Αλλὰ παντὶ νω̨̃ συνέζευκται τὸ νοητόν: εἰ οὐ̃ν δει̃ μὴ συνεζευ̃χθαι τὸ νοητόν, οὐδὲ νου̃σ ἔσται. Εἰ οὐ̃ν μὴ νου̃σ, ἀλλ' ἐκφεύξεται τὰ δύο, τὸ πρότερον τω̃ν δύο τούτων ἐπέκεινα νου̃ εἰ̃ναι. Τί οὐ̃ν κωλύει τὸ νοητὸν αὐτὸ εἰ̃ναι; 'Ή ὅτι καὶ τὸ νοητὸν συνέζευκτο τω̨̃ νω̨̃. Εἰ οὐ̃ν μήτε νου̃σ μήτε νοητὸν εἴη, τί ἂν εἴη; 'Εξ οὑ̃ ὁ νου̃σ καὶ τὸ σὺν αὐτω̨̃ νοητὸν φήσομεν. Τί οὐ̃ν του̃το καὶ ποι̃όν τι αὐτὸ φαντασθησόμεθα; Καὶ γὰρ αὐ̃ ἢ νοου̃ν ἔσται ἢ ἀνόητόν τι.Νοου̃ν μὲν οὐ̃ν νου̃σ, ἀνόητον δὲ ἀγνοήσει καὶ ἑαυτό: ὥστε τί σεμνόν; Οὐδὲ γάρ, εἰ λέγοιμεν τὸ ἀγαθὸν εἰ̃ναι καὶ ἁπλούστατον εἰ̃ναι, δη̃λόν τι καὶ σαφὲσ ἐρου̃μεν τὸ ἀληθὲσ λέγοντεσ, ἕωσ ἂν μὴ ἔχωμεν ἐπὶ τί ἐρείδοντεσ τὴν διάνοιαν λέγομεν. Καὶ γὰρ αὐ̃ τη̃σ γνώσεωσ διὰ νου̃ τω̃ν ἄλλων γινομένησ καὶ τω̨̃ νω̨̃ νου̃ν γινώσκειν δυναμένων ὑπερβεβηκὸσ του̃το τὴν νου̃ φύσιν τίνι ἂν ἁλίσκοιτο ἐπιβολη̨̃ ἀθρόα̨; Πρὸσ ὃν δει̃ σημη̃ναι, ὅπωσ οἱ̃όν τε, τω̨̃ ἐν ἡμι̃ν ὁμοίω̨ φήσομεν. 'Έστι γάρ τι καὶ παρ' ἡμι̃ν αὐτου̃: ἢ οὐκ ἔστιν, ὅπου μὴ ἔστιν, οἱ̃σ ἐστι μετέχειν αὐτου̃. Τὸ γὰρ πανταχου̃ παρὸν στήσασ ὁπουου̃ν τὸ δυνάμενον ἔχειν ἔχεισ ἐκει̃θεν: ὥσπερ εἰ φωνη̃σ κατεχούσησ ἐρημίαν ἢ καὶ μετὰ τη̃σ ἐρημίασ καὶ ἀνθρώπουσ ἐν ὁτω̨ου̃ν του̃ ἐρήμου στήσασ οὐ̃σ τὴν φωνὴν κομιει̃ πα̃σαν καὶ αὐ̃ οὐ πα̃σαν. Τί οὐ̃ν ἐστιν ὃ κομιούμεθα νου̃ν παραστησάμενοι; 'Ή δει̃ τὸν νου̃ν οἱ̃ον εἰσ τοὐπίσω ἀναχωρει̃ν καὶ οἱ̃ον ἑαυτὸν ἀφέντα τοι̃σ εἰσ ὄπισθεν αὐτου̃ ἀμφίστομον ὄντα, % κἀκει̃να, εἰ ἐθέλοι ἐκει̃νο ὁρα̃ν, μὴ πάντα νου̃ν εἰ̃ναι. 'Έστι μὲν γὰρ αὐτὸσ ζωὴ πρώτη, ἐνέργεια οὐ̃σα ἐν διεξόδω̨ τω̃ν πάντων: διεξόδω̨ δὲ οὐ τη̨̃ διεξιούση̨, ἀλλὰ τη̨̃ διεξελθούση̨. Εἴπερ οὐ̃ν καὶ ζωή ἐστι καὶ διέξοδόσ ἐστι καὶ πάντα ἀκριβω̃σ καὶ οὐχ ὁλοσχερω̃σ ἔχει-ἀτελω̃σ γὰρ ἂν καὶ ἀδιαρθρώτωσ ἔχοι-ἔκ τινοσ ἄλλου αὐτὸν εἰ̃ναι, ὃ οὐκέτι ἐν διεξόδω̨, ἀλλὰ ἀρχὴ διεξόδου καὶ ἀρχὴζωη̃σ καὶ ἀρχὴ νου̃ καὶ τω̃ν πάντων. Οὐ γὰρ ἀρχὴ τὰ πάντα, ἀλλ' ἐξ ἀρχη̃σ τὰ πάντα, αὕτη δὲ οὐκέτι τὰ πάντα οὐδέ τι τω̃ν πάντων, ἵνα γεννήση̨ τὰ πάντα, καὶ ἵνα μὴ πλη̃θοσ ἠ̨̃, ἀλλὰ του̃ πλήθουσ ἀρχή: του̃ γὰρ γεννηθέντοσ πανταχου̃ τὸ γεννω̃ν ἁπλούστερον. Εἰ οὐ̃ν του̃το νου̃ν ἐγέννησεν, ἁπλούστερον νου̃ δει̃ αὐτὸ εἰ̃ναι. Εἰ δέ τισ οἴοιτο αὐτὸ τὸ ἓν καὶ τὰ πάντα εἰ̃ναι, ἤτοι καθ' ἓν ἕκαστον τω̃ν πάντων ἐκει̃νο ἔσται ἢ ὁμου̃ πάντα. Εἰ μὲν οὐ̃ν ὁμου̃ πάντα συνηθροισμένα, ὕστερον ἔσται τω̃ν πάντων: εἰ δὲ πρότερον τω̃ν πάντων, ἄλλα μὲν τὰ πάντα, ἄλλο δὲ αὐτὸ ἔσται τω̃ν πάντων: εἰ δὲ ἅμα καὶ αὐτὸ καὶ τὰ πάντα, οὐκ ἀρχὴ ἔσται. Δει̃ δὲ αὐτὸ ἀρχὴν εἰ̃ναι κα 53;̀ εἰ̃ναι πρὸ πάντων, ἵνα ἠ̨̃ μετ' αὐτὸ καὶ τὰ πάντα. Τὸ δὲ καθ' ἕκαστον τω̃ν πάντων πρω̃τον μὲν τὸ αὐτὸ ἔσται ὁτιου̃ν ὁτω̨ου̃ν, ἔπειτα ὁμου̃ πάντα, καὶ οὐδὲν διακρινει̃. Καὶ οὕτωσ οὐδὲν τω̃ν πάντων, ἀλλὰ πρὸ τω̃ν πάντων.

11. τί δὴ ὄν; Δύναμισ τω̃ν πάντων: ἡ̃σ μὴ οὔσησ οὐδ' ἂν τὰ πάντα, οὐδ' ἂν νου̃σ ζωὴ ἡ πρώτη καὶ πα̃σα. Τὸ δὲ ὑπὲρ τὴν ζωὴν αἴτιον ζωη̃σ: οὐ γὰρ ἡ τη̃σ ζωη̃σ ἐνέργεια τὰ πάντα οὐ̃σα πρώτη, ἀλλ' ὥσπερ προχυθει̃σα αὐτὴ οἱ̃ον ἐκ πηγη̃σ. Νόησον γὰρ πηγὴν ἀρχὴν ἄλλην οὐκ ἔχουσαν, δου̃σαν δὲ ποταμοι̃σ πα̃σαν αὑτήν, οὐκ ἀναλωθει̃σαν τοι̃σ ποταμοι̃σ, ἀλλὰ μένουσαν αὐτὴν ἡσύχωσ, τοὺσ δὲ ἐξ αὐτη̃σ προεληλυθότασ πρὶν ἄλλον ἄλλη̨ ῥει̃ν ὁμου̃ συνόντασ ἔτι, ἤδη δὲ οἱ̃ον ἑκάστουσ εἰδότασ οἱ̃ ἀφήσουσιν αὐτω̃ν τὰ ῥεύματα: ἢ ζωὴν φυτου̃ μεγίστου διὰ παντὸσ ἐλθου̃σαν ἀρχη̃σ μενούσησ καὶ οὐ σκεδασθείσησ περὶ πα̃ν αὐτη̃σ οἱ̃ονἐν ῥίζη̨ ἱδρυμένησ. Αὕτη τοίνυν παρέσχε μὲν τὴν πα̃σαν ζωὴν τω̨̃ φυτω̨̃ τὴν πολλήν, ἔμεινε δὲ αὐτὴ οὐ πολλὴ οὐ̃σα, ἀλλ' ἀρχὴ τη̃σ πολλη̃σ. Καὶ θαυ̃μα οὐδέν. 'Ή καὶ θαυ̃μα, πω̃σ τὸ πλη̃θοσ τη̃σ ζωη̃σ ἐξ οὐ πλήθουσ ἠ̃ν, καὶ οὐκ ἠ̃ν τὸ πλη̃θοσ, εἰ μὴ τὸ πρὸ του̃ πλήθουσ ἠ̃ν ὃ μὴ πλη̃θοσ ἠ̃ν. Οὐ γὰρ μερίζεται εἰσ τὸ πα̃ν ἡ ἀρχή: μερισθει̃σα γὰρ ἀπώλεσεν ἂν καὶ τὸ πα̃ν, καὶ οὐδ' ἂν ἔτι γένοιτο μὴ μενούσησ τη̃σ ἀρχη̃σ ἐφ' ἑαυτη̃σ ἑτέρασ οὔσησ. Διὸ καὶ ἡ ἀναγωγὴ πανταχου̃ ἐφ' ἕν. Καὶ ἐφ' ἑκάστου μέν τι ἕν, εἰσ ὃ ἀνάξεισ, καὶ τόδε πα̃ν εἰσ ἓν τὸ πρὸ αὐτου̃, οὐχ ἁπλω̃σ ἕν, ἕωσ τισ ἐπὶ τὸ ἁπλω̃σ ἓν ἔλθη̨: του̃το δὲ οὐκέτι ἐπ' ἄλλο. 'Αλλ' εἰ μὲν τὸ του̃ φυτου̃ ἕν-του̃το δὲ καὶ ἡ ἀρχὴ ἡ μένουσα-καὶ τὸ ζώ̨ου ἓν καὶ τὸ ψυχη̃σ ἓν καὶ τὸ του̃ παντὸσ ἓν λαμβάνοι, λαμβάνει ἑκασταχου̃ τὸ δυνατώτατον καὶ τὸ τίμιον: εἰ δὲ τὸ τω̃ν κατ' ἀλήθειαν ὄντων ἕν, τὴν ἀρχὴν καὶ πηγὴν καὶ δύναμιν, λαμβάνοι, ἀπιστήσομεν καὶ τὸ μηδὲν ὑπονοήσομεν; 'Ή ἐστι μὲν τὸ μηδὲν τούτων ὡ̃ν ἐστιν ἀρχή, τοιου̃το μέντοι, οἱ̃ον, μηδενὸσ αὐτου̃ κατηγορει̃σθαι δυναμένου, μὴ ὄντοσ, μὴ οὐσίασ, μὴ ζωη̃σ, τὸ ὑπὲρ πάντα αὐτω̃ν εἰ̃ναι. Εἰ δὲ ἀφελὼν τὸ εἰ̃ναι λαμβάνοισ, θαυ̃μα ἕξεισ. Καὶ βαλὼν πρὸσ αὐτὸ καὶ τυχὼν ἐντὸσ αὐτου̃ ἀναπαυσάμενοσ συννόει μα̃λλον τη̨̃ προσβολη̨̃ συνείσ, συνορω̃ν δὲ τὸ μέγα αὐτου̃ τοι̃σ μετ' αὐτὸ δι' αὐτὸ οὐ̃σιν.

12. 'Έτι δὲ καὶ ὡ̃δε: ἐπεὶ γὰρ ὁ νου̃σ ἐστιν ὄψισ τισ καὶ ὄψισ ὁρω̃σα, δύναμισ ἔσται εἰσ ἐνέργειαν ἐλθου̃σα. 'Έσται τοίνυν τὸ μὲν ὕλη, τὸ δὲ εἰ̃δοσ αὐτου̃ [οἱ̃ον καὶ ἡ κατ' ἐνέργειαν ὅρασισ], ὕλη δὲ ἐν νοητοι̃σ: ἐπεὶ καὶ ἡ ὅρασισ ἡ κατ' ἐνέργειαν διττὸν ἔχει: πρὶν γου̃ν ἰδει̃ν ἠ̃ν ἕν. Τὸ οὐ̃ν ἓν δύο γέγονε καὶ τὰ δύο ἕν. Τη̨̃ μὲν οὐ̃ν ὁράσει ἡ πλήρωσισ παρὰ του̃ αἰσθητου̃ καὶ ἡ οἱ̃ον τελείωσισ, τη̨̃ δὲ του̃ νου̃ ὄψει τὸ ἀγαθὸν τὸ πληρου̃ν. Εἰ γὰρ αὐτὸσ τὸ ἀγαθόν, τί ἔδει ὁρα̃ν ἢ ἐνεργει̃ν ὅλωσ; Τὰ μὲν γὰρ ἄλλα περὶ τὸ ἀγαθὸν καὶ διὰ τὸ ἀγαθὸν ἔχει τὴν ἐνέργειαν, τὸ δὲ ἀγαθὸν οὐδενὸσ δει̃ται: διὸ οὐδέν ἐστιν αὐτω̨̃ ἢ αὐτό. Φθεγξάμενοσ οὐ̃ν τὸ ἀγαθὸν μηδὲν ἔτι προσνόει: ἐὰν γάρ τι προσθη̨̃σ, ὡ̨̃ προσέθηκασ ὁτιου̃ν, ἐνδεὲσ ποιήσεισ. Διὸ οὐδὲ τὸ νοει̃ν, ἵνα μὴ καὶ ἄλλο, καὶ ποιήση̨σ δύο, νου̃ν καὶ ἀγαθόν. 'Ο μὲν γὰρ νου̃σ του̃ ἀγαθου̃, τὸ δ' ἀγαθὸν οὐ δει̃ται ἐκείνου: ὅθεν καὶ τυγχάνων του̃ ἀγαθου̃ ἀγαθοειδὲσ γίνεται καὶ τελειου̃ται παρὰ του̃ ἀγαθου̃, του̃ μὲν εἴδουσ του̃ ἐπ' αὐτω̨̃ παρὰ του̃ ἀγαθου̃ ἥκοντοσ ἀγαθοειδη̃ ποιου̃ντοσ. Οἱ̃ον δὲ ἐνορα̃ται ἐπ' αὐτω̨̃ ἴχνοσ του̃ ἀγαθου̃, τοιου̃τον τὸ ἀρχέτυπον ἐννοει̃ν προσήκει τὸ ἀληθινὸν ἐκείνου ἐνθυμηθέντα ἐκ του̃ ἐπὶ τω̨̃ νω̨̃ ἐπιθέοντοσ ἴχνουσ. Τὸ μὲν οὐ̃ν ἐπ' αὐτου̃ ἴχνοσ αὐτου̃ τω̨̃ νω̨̃ ὁρω̃ντι ἔδωκεν ἔχειν: ὥστε ἐν μὲν τω̨̃ νω̨̃ ἡ ἔφεσισ καὶ ἐφιέμενοσ ἀεὶ καὶ ἀεὶ τυγχάνων, ἐκει̃[νοσ] δὲ οὔτε ἐφιέμενοσ-τίνοσ γάρ; -οὔτε τυγχάνων: οὐδὲ γὰρ ἐφίετο. Οὐ τοίνυν οὐδὲ νου̃σ. 'Έφεσισγὰρ καὶ ἐν τούτω̨ καὶ σύννευσισ πρὸσ τὸ εἰ̃δοσ αὐτου̃. Του̃ δὴ νου̃ καλου̃ ὄντοσ καὶ πάντων καλλίστου, ἐν φωτὶ καθαρω̨̃ καὶ <αὐγη̨̃ καθαρα̨̃> κειμένου καὶ τὴν τω̃ν ὄντων περιλαβόντοσ φύσιν, οὑ̃ καὶ ὁ καλὸσ οὑ̃τοσ κόσμοσ σκιὰ καὶ εἰκών, καὶ ἐν πάση̨ ἀγλαία̨ κειμένου, ὅτι μηδὲν ἀνόητον μηδὲ σκοτεινὸν μηδ' ἄμετρον ἐν αὐτω̨̃, ζω̃ντοσ ζωὴν μακαρίαν, θάμβοσ μὲν ἂν ἔχοι τὸν ἰδόντα καὶ του̃τον καὶ ὡσ χρὴ εἰσ αὐτὸν εἰσδύντα καὶ αὐτω̨̃ γενόμενον ἕνα. 'Ωσ δὴ ὁ ἀναβλέψασ εἰσ τὸν οὐρανὸν καὶ τὸ τω̃ν ἄστρων φέγγοσ ἰδὼν τὸν ποιήσαντα ἐνθυμει̃ται καὶ ζητει̃, οὕτω χρὴ καὶ τὸν νοητὸν κόσμον ὃσ ἐθεάσατο καὶ ἐνει̃δε καὶ ἐθαύμασε τὸν κἀκείνου ποιητὴν τίσ ἄρα ὁ τοιου̃τον ὑποστήσασ ζητει̃ν, [ἢ που̃] ἢ πω̃σ, ὁ τοιου̃τον παι̃δα γεννήσασ νου̃ν, κόρον καλὸν καὶ παρ' αὐτου̃ γενόμενον κόρον. Πάντωσ τοι οὔτε νου̃σ ἐκει̃νοσ οὔτε κόροσ, ἀλλὰ καὶ πρὸ νου̃ καὶ κόρου: μετὰ γὰρ αὐτὸν νου̃σ καὶ κόροσ, δεηθέντα καὶ κεκορέσθαι καὶ νενοηκέναι: ἃ πλησίον μέν ἐστι του̃ ἀνενδεου̃σ καὶ του̃ νοει̃ν οὐδὲν δεομένου, πλήρωσιν δὲ ἀληθινὴν καὶ νόησιν ἔχει, ὅτι πρώτωσ ἔχει. Τὸ δὲ πρὸ αὐτω̃ν οὔτε δει̃ται οὔτε ἔχει: ἢ οὐκ ἂν τὸ ἀγαθὸν ἠ̃ν.

III.9

1. <Νου̃σ>, φησιν, <ὁρα̨̃ ἐνούσασ ἰδέασ> ἐν <τω̨̃ ὅ ἐστι ζω̨̃ον>: εἰ̃τα <διενοήθη>, φησίν, ὁ δημιουργόσ, ἃ ὁ <νου̃σ ὁρα̨̃> ἐν <τω̨̃ ὅ ἐστι ζω̨̃ον, καὶ τόδε> τὸ πα̃ν <ἔχειν>. Οὐκου̃ν φησιν ἤδη εἰ̃ναι τὰ εἴδη πρὸ του̃ νου̃, ὄντα δὲ αὐτὰ νοει̃ν τὸν νου̃ν; Πρω̃τον οὐ̃ν ἐκει̃νο, λέγω δὲ τὸ ζω̨̃ον, ζητητέον εἰ μὴ νου̃σ, ἀλλ' ἕτερον νου̃: τὸ γὰρ θεώμενον νου̃σ: τὸ τοίνυν ζω̨̃ον αὐτὸ οὐ νου̃σ, ἀλλὰ νοητὸν αὐτὸ φήσομεν καὶ τὸν νου̃ν ἔξω φήσομεν αὐτου̃ ἃ ὁρα̨̃ ἔχειν. Εἴδωλα ἄρα καὶ οὐ τἀληθη̃ ἔχει, εἰ ἐκει̃ τἀληθη̃. 'Εκει̃ γὰρ καὶ τὴν ἀλήθειάν φησιν εἰ̃ναι ἐν τω̨̃ ὄντι, οὑ̃ αὐτὸ ἕκαστον. 'Ή, κἂν ἕτερον ἑκάτερον, οὐ χωρὶσ ἀλλήλων, ἀλλ' ἢ μόνον τω̨̃ ἕτερα. 'Έπειτα οὐδὲν κωλύει ὅσον ἐπὶ τω̨̃ λεγομένω̨ ἓν εἰ̃ναι ἄμφω, διαιρούμενα δὲ τη̨̃ νοήσει, εἴπερ μόνον ὡσ ὂν τὸ μὲν νοητόν, τὸ δὲ νοου̃ν: ὃ γὰρ καθορα̨̃ οὔ φησιν ἐν ἑτέρω̨πάντωσ, ἀλλ' ἐν αὐτω̨̃ τω̨̃ ἐν αὑτω̨̃ τὸ νοητὸν ἔχειν. 'Ή τὸ μὲν νοητὸν οὐδὲν κωλύει καὶ νου̃ν εἰ̃ναι ἐν στάσει καὶ ἑνότητι καὶ ἡσυχία̨, τὴν δὲ του̃ νου̃ φύσιν του̃ ὁρω̃ντοσ ἐκει̃νον τὸν νου̃ν τὸν ἐν αὑτω̨̃ ἐνέργειάν τινα ἀπ' ἐκείνου, ἣ ὁρα̨̃ ἐκει̃νον: ὁρω̃ντα δὲ ἐκει̃νον [εἰ̃ναι] οἱ̃ον [ἐκει̃νον εἰ̃ναι] νου̃ν ἐκείνου, ὅτι νοει̃ ἐκει̃νον: νοου̃ντα δὲ ἐκει̃νον καὶ αὐτὸν νου̃ν καὶ νοητὸν ἄλλωσ εἰ̃ναι τω̨̃ μεμιμη̃σθαι. Του̃το οὐ̃ν ἐστι τὸ διανοηθέν, ἃ ἐκει̃ ὁρα̨̃, ἐν τω̨̃δε τω̨̃ κόσμω̨ ποιη̃σαι ζώ̨ων γένη τέσσαρα. Δοκει̃ γε μὴν τὸ διανοούμενον ἐπικεκρυμμένωσ ἕτερον ἐκείνων τω̃ν δύο ποιει̃ν. 'Άλλοισ δὲ δόξει τὰ τρία ἓν εἰ̃ναι, τὸ ζω̨̃ον αὐτὸ ὅ ἐστιν, ὁ νου̃σ, τὸ διανοούμενον. 'Ή, ὥσπερ ἐν πολλοι̃σ, προτείνων ἄλλωσ, ὁ δὲ ἄλλωσ νοει̃ τρία εἰ̃ναι. Καὶ τὰ μὲν δύο εἴρηται, τὸ δὲ τρίτον τί, ὃ διενοήθη τὰ ὁρώμενα ὑπὸ του̃ νου̃ ἐν τω̨̃ ζώ̨ω̨ κείμενα αὐτὸ ἐργάσασθαι καὶ ποιη̃σαι καὶ μερίσαι; 'Ή δυνατὸν τρόπον μὲν ἄλλον τὸν νου̃ν εἰ̃ναι τὸν μερίσαντα, τρόπον δὲ ἕτερον τὸν μερίσαντα μὴ τὸν νου̃ν εἰ̃ναι: ἡ̨̃ μὲν γὰρ παρ' αὐτου̃ τὰ μερισθέντα, αὐτὸν εἰ̃ναι τὸν μερίσαντα, ἡ̨̃ δ' αὐτὸσ ἀμέριστοσ μένει, τὰ δ' ἀπ' αὐτου̃ ἐστι τὰ μερισθέντα-ταυ̃τα δέ ἐστι ψυχαί-ψυχὴν εἰ̃ναι τὴν μερίσασαν εἰσ πολλὰσ ψυχάσ. Διὸ καί φησι του̃ τρίτου εἰ̃ναι τὸν μερισμὸν καὶ ἐν τω̨̃ τρίτω̨, ὅτι διενοήθη, ὃ οὐ νου̃ ἔργον-ἡ διάνοια-ἀλλὰ ψυχη̃σ μεριστὴν ἐνέργειαν ἐχούσησ ἐν μεριστη̨̃ φύσει.

2. οἱ̃ον γὰρ μια̃σ ἐπιστήμησ τη̃σ ὅλησ ὁ μερισμὸσ εἰσ τὰ θεωρήματα τὰ καθέκαστα οὐ σκεδασθείσησ οὐδὲ κατακερματισθείσησ, ἔχει δὲ ἕκαστον δυνάμει τὸ ὅλον, οὑ̃ τὸ αὐτὸ ἀρχὴ καὶ τέλοσ, καὶ οὕτω χρὴ παρασκευάζειν αὐτόν, ὡσ τὰσ ἀρχὰσ τὰσ ἐν αὐτω̨̃ καὶ τέλη εἰ̃ναι καὶ ὅλα καὶ πάντα εἰσ τὸ τη̃σ φύσεωσ ἄριστον: ὁ γενόμενόσ ἐστιν ἐκει̃: τούτω̨ γὰρ τω̨̃ ἀρίστω̨ αὐτου̃, ὅταν ἔχη̨, ἅψεται ἐκείνου.

3. 'Η πα̃σα ψυχὴ οὐδαμου̃ ἐγένετο οὐδὲ ἠ̃λθεν: οὐδὲ γὰρ ἠ̃ν ὅπου: ἀλλὰ τὸ σω̃μα γειτονη̃σαν μετέλαβεν αὐτη̃σ: διὸ οὐκ ἐν τω̨̃ σώματι οὐδ' ὁ Πλάτων φησί που, ἀλλὰ τὸ σω̃μα εἰσ αὐτήν. Αἱ δ' ἄλλαι ἔχουσιν ὅθεν-ἀπὸ γὰρ ψυχη̃σ-καὶ εἰσ ὅ, καὶ κατελθει̃ν καὶ μετελθει̃ν: ὅθεν καὶ ἀνελθει̃ν. 'Η δ' ἀεὶ ἄνω ἐν ὡ̨̃ πέφυκεν εἰ̃ναι ψυχή: τὸ δὲ ἐφεξη̃σ τὸ πα̃ν, οἱ̃ον τὸ πλησίον ἢ τὸ ὑφ' ἡλίω̨. Φωτίζεται μὲν οὐ̃ν ἡ μερικὴ πρὸσ τὸ πρὸ αὐτη̃σ φερομένη-ὄντι γὰρ ἐντυγχάνει-εἰσ δὲ τὸ μετ' αὐτὴν εἰσ τὸ μὴ ὄν. Του̃το δὲ ποιει̃, ὅταν πρὸσ αὑτήν: πρὸσ αὑτὴν γὰρ βουλομένη τὸ μετ' αὐτὴν ποιει̃ εἴδωλον αὐτη̃σ, τὸ μὴ ὄν, οἱ̃ον κενεμβατου̃σα καὶ ἀοριστοτέρα γινομένη: καὶ τούτου τὸ εἴδωλον τὸ ἀόριστον πάντη σκοτεινόν: ἄλογον γὰρ καὶ ἀνόητον πάντη καὶ πολὺ του̃ ὄντοσ ἀποστατου̃ν. Εἰσ δὲ τὸ μεταξύ ἐστιν ἐν τω̨̃ οἰκείω̨, πάλιν δὲ ἰδου̃σα οἱ̃ον δευτέρα̨ προσβολη̨̃ τὸ εἴδωλον ἐμόρφωσε καὶ ἡσθει̃σα ἔρχεται εἰσ αὐτό.

4. πω̃σ οὐ̃ν ἐξ ἑνὸσ πλη̃θοσ; 'Ότι πανταχου̃: οὐ γάρ ἐστιν ὅπου οὔ. Πάντα οὐ̃ν πληροι̃: πολλὰ οὐ̃ν, μα̃λλον δὲ πάντα ἤδη. Αὐτὸ μὲν γὰρ εἰ μόνον πανταχου̃, αὐτὸ ἂν ἠ̃ν τὰ πάντα: ἐπεὶ δὲ καὶ οὐδαμου̃, τὰ πάντα γίνεται μὲν δι' αὐτόν, ὅτι πανταχου̃ ἐκει̃νοσ, ἕτερα δὲ αὐτου̃, ὅτι αὐτὸσ οὐδαμου̃. Διὰ τί οὐ̃ν οὐκ αὐτὸσ μόνον πανταχου̃ καὶ αὐ̃ πρὸσ τούτω̨ καὶ οὐδαμου̃; 'Ότι δει̃ πρὸ πάντων ἓν εἰ̃ναι. Πληρου̃ν οὐ̃ν δει̃ αὐτὸν καὶ ποιει̃ν πάντα, οὐκ εἰ̃ναι τὰ πάντα, ἃ ποιει̃.

5. τὴν ψυχὴν αὐτὴν δει̃ ὥσπερ ὄψιν εἰ̃ναι, ὁρατὸν δὲ αὐτη̨̃ τὸν νου̃ν εἰ̃ναι, ἀόριστον πρὶν ἰδει̃ν, πεφυκυι̃αν δὲ νοει̃ν: ὕλην οὐ̃ν πρὸσ νου̃ν.

6. νοου̃ντεσ αὑτοὺσ βλέπομεν δηλονότι νοου̃σαν φύσιν, ἢ ψευδοίμεθα ἂν τὸ νοει̃ν. Εἰ οὐ̃ν νοου̃μεν καὶ ἑαυτοὺσ νοου̃μεν, νοερὰν οὐ̃σαν φύσιν νοου̃μεν: πρὸ ἄρα τη̃σ νοήσεωσ ταύτησ ἄλλη ἐστὶ νόησισ οἱ̃ον ἥσυχοσ. Καὶ οὐσίασ δὴ νόησισ καὶ ζωη̃σ νόησισ: ὥστε πρὸ ταύτησ τη̃σ ζωη̃σκαὶ οὐσίασ ἄλλη οὐσία καὶ ζωή. Ταυ̃τα ἄρα εἰ̃δεν, ὅσα ἐνέργειαι. Εἰ δὲ νόεσ αἱ ἐνέργειαι αἱ κατὰ τὸ νοει̃ν οὕτωσ ἑαυτούσ, τὸ νοητὸν ἡμει̃σ οἱ ὄντωσ. 'Η δὲ νόησισ ἡ αὐτω̃ν τὴν εἰκόνα φέρει.

7. τὸ μὲν πρω̃τον δύναμίσ ἐστι κινήσεωσ καὶ στάσεωσ, ὥστε ἐπέκεινα τούτων: τὸ δὲ δεύτερον ἕστηκέ τε καὶ κινει̃ται περὶ ἐκει̃νο: καὶ νου̃σ δὲ περὶ τὸ δεύτερον: ἄλλο γὰρ ὂν πρὸσ ἄλλο ἔχει τὴν νόησιν, τὸ δὲ ἓν νόησιν οὐκ ἔχει. Διπλου̃ν δὲ τὸ νοου̃ν, ...κἂν _αὐτὸν νοη̨̃, καὶ ἐλλιπέσ, ὅτι ἐν τω̨̃ νοει̃ν ἔχει τὸ εὐ̃, οὐκ ἐν τη̨̃ ὑποστάσει.

8. τὸ ἐνεργεία̨ παντὶ τω̨̃ ἐκ δυνάμεωσ εἰσ ἐνέργειαν ὅ ἐστι ταὐτὸν ἀεί, ἕωσ ἂν ἠ̨̃: ὥστε καὶ τὸ τέλειον καὶ τοι̃σ σώμασιν ὑπάρχει, οἱ̃ον τω̨̃ πυρί: ἀλλ' οὐ δύναται ἀεὶ εἰ̃ναι, ὅτι μεθ' ὕλησ: ὃ δ' ἂν ἀσύνθετον ὂν ἐνεργεία̨ ἠ̨̃, ἀεὶ ἔστιν. 'Έστι δὲ τὸ αὐτὸ ἐνεργεία̨ ὂν δυνάμει κατ' ἄλλο εἰ̃ναι.

9. 'Αλλ' οὐ ...νοει̃ _τὸ πρω̃τον ἐπέκεινα ...ὄντοσ_: ὁ δὲ νου̃σ τὰ ὄντα, καὶ ἔστι κίνησισ ἐνταυ̃θα καὶ στάσισ. Περὶ οὐδὲν γὰρ αὐτὸ τὸ πρω̃τον, τὰ ἄλλα δὲ περὶ αὐτὸ ἀναπαυόμενα ἕστηκεκαὶ κινει̃ται: ἡ γὰρ κίνησισ ἔφεσισ, τὸ δὲ οὐδενὸσ ἐφίεται: τίνοσ γὰρ τό γε ἀκρότατον; Οὐ νοει̃ οὐ̃ν οὐδὲ ἑαυτό; 'Ή ἡ̨̃ ἔχει ἑαυτό, καὶ νοει̃ν ὅλωσ λέγεται; 'Ή τω̨̃ ἔχειν ἑαυτὸ οὐ νοει̃ν λέγεται, ἀλλὰ τω̨̃ πρὸσ τὸ πρω̃τον βλέπειν. 'Έστι δὲ πρώτη ἐνέργεια καὶ αὐτὴ ἡ νόησισ. Εἰ οὐ̃ν αὕτη πρώτη, οὐδεμίαν δει̃ προτέραν. Τὸ οὐ̃ν παρέχον ταύτην ἐπέκεινα ταύτησ: ὥστε δευτέρα ἡ νόησισ μετ' ἐκει̃νο. Οὐδὲ γὰρ τὸ πρώτωσ σεμνὸν ἡ νόησισ: οὔκουν οὐδὲ πα̃σα, ἀλλ' ἡ του̃ ἀγαθου̃: ἐπέκεινα ἄρα νοήσεωσ τἀγαθόν. 'Αλλ' οὐ παρακολουθήσει αὑτω̨̃. Τί οὐ̃ν ἡ παρακολούθησισ αὐτω̨̃; 'Αγαθου̃ ὄντοσ ἢ οὔ; Εἰ μὲν γὰρ ὄντοσ, ἤδη ἐστὶ πρὸ τη̃σ παρακολουθήσεωσ τἀγαθόν: εἰ δ' ἡ παρακολούθησισ ποιει̃, οὐκ ἂν εἴη πρὸ ταύτησ τὸ ἀγαθόν: ὥστε οὐδ' αὐτὴ ἔσται μὴ οὐ̃σα ἀγαθου̃. Τί οὐ̃ν; Οὐδὲ ζη̨̃; 'Ή ζη̃ν μὲν οὐ λεκτέον, εἴπερ δέ, ζωὴν δίδωσι. Τὸ δὲ παρακολουθου̃ν ἑαυτω̨̃ καὶ τὸ νοου̃ν αὑτὸ δεύτερον: παρακολουθει̃ γάρ, ἵνα τη̨̃ ἐνεργεία̨ ταύτη̨ συνη̨̃ αὑτό. Δει̃ οὐ̃ν, εἰ καταμανθάνει αὑτό, ἀκαταμάθητον τετυχηκέναι εἰ̃ναι αὐτου̃ καὶ τη̨̃ αὐτου̃ φύσει ἐλλιπὲσ εἰ̃ναι, τη̨̃ δὲ νοήσει τελειου̃σθαι. Τὸ ἄρα κατανοει̃ν ἐξαιρετέον: ἡ γὰρ προσθήκη ἀφαίρεσιν καὶ ἔλλειψιν ποιει̃.

10. τὴν τη̃σ ψυχη̃σ οὐσίαν τίσ ποτέ ἐστι ζητου̃ντεσ σω̃μα οὐδὲν αὐτὴν δείξαντεσ εἰ̃ναι, οὐδ' ἐν ἀσωμάτοισ αὐ̃ ἁρμονίαν, τό τε τη̃σ ἐντελεχείασ οὔτε ἀληθὲσ οὕτωσ, ὡσ λέγεται, οὔτε δηλωτικὸν ὂν του̃ τί ἐστιν ἀφέντεσ, καὶ μὴν τη̃σ νοητη̃σ φύσεωσ εἰπόντεσ καὶ τη̃σ θείασ μοίρασ εἰ̃ναι τάχα μὲν ἄν τι σαφὲσ εἰρηκότεσ εἴημεν περὶ τη̃σ οὐσίασ αὐτη̃σ. 'Όμωσ γε μὴν προσωτέρω χωρει̃ν βέλτιον: τότε μὲν οὐ̃ν διη̨ρου̃μεν αἰσθητη̨̃ καὶ νοητη̨̃ φύσει διαστελλόμενοι, ἐν τω̨̃ νοητω̨̃ τὴν ψυχὴν τιθέμενοι. Νυ̃ν δὲ κείσθω μὲν ἐν τω̨̃ νοητω̨̃: κατ' ἄλλην δὲ ὁδὸν τὸ προσεχὲσ τη̃σ φύσεωσ αὐτη̃σ μεταδιώκωμεν. Λέγωμεν δὴ τὰ μὲν πρώτωσ εἰ̃ναι μεριστὰ καὶ τη̨̃ αὐτω̃ν φύσει σκεδαστά: ταυ̃τα δὲ εἰ̃ναι, ὡ̃νοὐδὲν μέροσ ταὐτόν ἐστιν οὔτε ἄλλω̨ μέρει οὔτε τω̨̃ ὅλω̨, τό τε μέροσ αὐτω̃ν ἔλαττον εἰ̃ναι δει̃ του̃ παντὸσ καὶ ὅλου. Ταυ̃τα δέ ἐστι τὰ αἰσθητὰ μεγέθη καὶ ὄγκοι, ὡ̃ν ἕκαστον ἴδιον τόπον ἔχει, καὶ οὐχ οἱ̃όν τε ἅμα ταὐτὸν ἐν πλείοσι τόποισ εἰ̃ναι. 'Η δέ ἐστιν ἀντιτεταγμένη ταύτη̨ οὐσία, οὐδαμη̨̃ μερισμὸν δεχομένη, ἀμερήσ τε καὶ ἀμέριστοσ, διάστημά τε οὐδὲν οὐδὲ δι' ἐπινοίασ δεχομένη, οὐ τόπου δεομένη οὐδ' ἔν τινι τω̃ν ὄντων γιγνομένη οὔτε κατὰ μέρη οὔτε κατὰ ὅλα, οἱ̃ον πα̃σιν ὁμου̃ τοι̃σ οὐ̃σιν ἐποχουμένη, οὐχ ἵνα ἐν αὐτοι̃σ ἱδρυθη̨̃, ἀλλ' ὅτι μὴ δύναται τὰ ἄλλα ἄνευ αὐτη̃σ εἰ̃ναι μηδὲ θέλει, ἀεὶ κατὰ τὰ αὐτὰ ἔχουσα οὐσία, κοινὸν ἁπάντων τω̃ν ἐφεξη̃σ οἱ̃ον κέντρον ἐν κύκλω̨, ἀφ' οὑ̃ πα̃σαι αἱ πρὸσ τὴν περιφέρειαν γραμμαὶ ἐξημμέναι οὐδὲν ἡ̃ττον ἐω̃σιν αὐτὸ ἐφ' ἑαυτου̃ μένειν ἔχουσαι παρ' αὐτου̃ τὴν γένεσιν καὶ τὸ εἰ̃ναι, καὶ μετέχουσι μὲν του̃ σημείου, καὶ ἀρχὴ τὸ ἀμερὲσ αὐται̃σ, προη̃λθόν γε μὴν ἐξαψάμεναι αὐτὰσ ἐκει̃. Τούτου δὴ του̃ πρώτωσ ἀμερίστου ὄντοσ ἐν τοι̃σ νοητοι̃σ καὶ τοι̃σ οὐ̃σιν ἀρχηγου̃ καὶ αὐ̃ ἐκείνου του̃ ἐν αἰσθητοι̃σ μεριστου̃ πάντη, πρὸσ μὲν του̃ αἰσθητου̃ καὶ ἐγγύσ τι τούτου καὶ ἐν τούτω̨ ἄλλη ἐστὶ φύσισ, μεριστὴ μὲν οὐ πρώτωσ, ὥσπερ τὰ σώματα, μεριστή γε μὴν γιγνομένη ἐν τοι̃σ σώμασιν: ὥστε διαιρουμένων τω̃ν σωμάτων μερίζεσθαι μὲν καὶ τὸ ἐν αὐτοι̃σ εἰ̃δοσ, ὅλον γε μὴν ἐν ἑκάστω̨ τω̃ν μερισθέντων εἰ̃ναι πολλὰ τὸ αὐτὸ γινόμενον, ὡ̃ν ἕκαστον πάντη ἄλλου ἀπέστη, ἅτε πάντη μεριστὸν γενόμενον: οἱ̃α χροιαὶ καὶ ποιότητεσ πα̃σαι καὶ ἑκάστημορφή, ἥτισ δύναται ὅλη ἐν πολλοι̃σ ἅμα εἰ̃ναι διεστηκόσιν οὐδὲν μέροσ ἔχουσα πάσχον τὸ αὐτὸ τω̨̃ ἄλλο πάσχειν: διὸ δὴ μεριστὸν πάντη καὶ του̃το θετέον. Πρὸσ δ' αὐ̃ ἐκείνη̨ τη̨̃ ἀμερίστω̨ πάντη φύσει ἄλλη ἑξη̃σ οὐσία ἀπ' ἐκείνησ οὐ̃σα, ἔχουσα μὲν τὸ ἀμέριστον ἀπ' ἐκείνησ, προόδω̨ δὲ τη̨̃ ἀπ' αὐτη̃σ ἐπὶ τὴν ἑτέραν σπεύδουσα φύσιν εἰσ μέσον ἀμφοι̃ν κατέστη, του̃ τε ἀμερίστου καὶ πρώτου καὶ του̃ περὶ τὰ σώματα μεριστου̃ του̃ ἐπὶ τοι̃σ σώμασιν, οὐχ ὅντινα τρόπον χρόα καὶ ποιότησ πα̃σα πολλαχου̃ μέν ἐστιν ἡ αὐτὴ ἐν πολλοι̃σ σωμάτων ὄγκοισ, ἀλλ' ἔστι τὸ ἐν ἑκάστω̨ ἀφεστὼσ του̃ ἑτέρου πάντη, καθόσον καὶ ὁ ὄγκοσ του̃ ὄγκου ἀπέστη: κἂν τὸ μέγεθοσ δε ;̀ ἓν ἠ̨̃, ἀλλὰ τό γε ἐφ' ἑκάστω̨ μέρει ταὐτὸν κοινωνίαν οὐδεμίαν εἰσ ὁμοπάθειαν ἔχει, ὅτι τὸ ταὐτὸν του̃το ἕτερον, τὸ δ' ἕτερόν ἐστι: πάθημα γὰρ τὸ ταὐτόν, οὐκ οὐσία ἡ αὐτή. '~Ην δὲ ἐπὶ ταύτη̨ τη̨̃ φύσει φαμὲν εἰ̃ναι τη̨̃ ἀμερίστω̨ προσχωρου̃σαν οὐσία̨, οὐσία τέ ἐστι καὶ ἐγγίγνεται σώμασι, περὶ ἃ καὶ μερίζεσθαι αὐτη̨̃ συμβαίνει οὐ πρότερον του̃το πασχούση̨, πρὶν σώμασιν ἑαυτὴν δου̃ναι. 'Εν οἱ̃σ οὐ̃ν γίγνεται σώμασι, κἂν ἐν τω̨̃ μεγίστω̨ γίγνηται καὶ ἐπὶ πάντα διεστηκότι, δου̃σ' ἑαυτὴν τω̨̃ ὅλω̨ οὐκ ἀφίσταται του̃ εἰ̃ναι μία. Οὐχοὕτωσ, ὡσ τὸ σω̃μα ἕν: τω̨̃ γὰρ συνεχει̃ τὸ σω̃μα ἕν, ἕκαστον δὲ τω̃ν μερω̃ν ἄλλο, τὸ δ' ἄλλο καὶ ἀλλαχου̃. Οὐδ' ὡσ ποιότησ μία. 'Η δ' ὁμου̃ μεριστή τε καὶ ἀμέριστοσ φύσισ, ἣν δὴ ψυχὴν εἰ̃ναί φαμεν, οὐχ οὕτωσ ὡσ τὸ συνεχὲσ μία, μέροσ ἄλλο, τὸ δ' ἄλλο ἔχουσα: ἀλλὰ μεριστὴ μέν, ὅτι ἐν πα̃σι μέρεσι του̃ ἐν ὡ̨̃ ἔστιν, ἀμέριστοσ δέ, ὅτι ὅλη ἐν πα̃σι καὶ ἐν ὁτω̨ου̃ν αὐτου̃ ὅλη. Καὶ ὁ του̃το κατιδὼν τὸ μέγεθοσ τη̃σ ψυχη̃σ καὶ τὴν δύναμιν αὐτη̃σ κατιδὼν εἴσεται, ὡσ θει̃ον τὸ χρη̃μα αὐτη̃σ καὶ θαυμαστὸν καὶ τω̃ν ὑπὲρ τὰ χρήματα φύσεων. Μέγεθοσ οὐκ ἔχουσα παντὶ μεγέθει σύνεστι καὶ ὡδὶ οὐ̃σα ὡδὶ πάλιν αὐ̃ ἐστιν οὐκ ἄλλω̨, ἀλλὰ τω̨̃ αὐτω̨̃: ὥστε μεμερίσθαι καὶ μὴ μεμερίσθαι αὐ̃, μα̃λλον δὲ μὴ μεμερίσθαι αὐτὴν μηδὲ μεμερισμένην γεγονέναι: μένει γὰρ μεθ' ἑαυτη̃σ ὅλη, περὶ δὲ τὰ σώματά ἐστι μεμερισμένη τω̃ν σωμάτων τω̨̃ οἰκείω̨ μεριστω̨̃ οὐ δυναμένων αὐτὴν ἀμερίστωσ δέξασθαι: ὥστε εἰ̃ναι τω̃ν σωμάτων πάθημα τὸν μερισμόν, οὐκ αὐτη̃σ.

11. 'Ότι δὲ τοιαύτην ἔδει τὴν ψυχη̃σ φύσιν εἰ̃ναι, καὶ τὸ παρὰ ταύτην οὐχ οἱ̃όν τε εἰ̃ναι ψυχὴν οὔτε ἀμέριστον οὐ̃σαν μόνον οὔτε μόνον μεριστήν, ἀλλ' ἀνάγκη ἄμφω του̃τον τὸν τρόπον εἰ̃ναι, ἐκ τω̃νδε δη̃λον. Εἴτε γὰρ οὕτωσ ἠ̃ν, ὡσ τὰ σώματα, ἄλλο, τὸ δὲ ἄλλο ἔχουσα μέροσ, οὐκ ἂν του̃ ἑτέρου παθόντοσ τὸ ἕτερον μέροσ εἰσ αἴσθησιν ἠ̃λθετου̃ παθόντοσ, ἀλλ' ἐκείνη ἂν ἡ ψυχή, οἱ̃ον ἡ περὶ τὸν δάκτυλον, ὡσ ἑτέρα καὶ ἐφ' ἑαυτη̃σ οὐ̃σα ἤ̨σθετο του̃ παθήματοσ: πολλαί γε ὅλωσ ἠ̃σαν ψυχαὶ αἱ διοικου̃σαι ἕκαστον ἡμω̃ν: καὶ δὴ καὶ τὸ πα̃ν τόδε οὐ μία, ἀλλὰ ἄπειροι χωρὶσ ἀλλήλων. Τὸ γὰρ τη̃σ συνεχείασ, εἰ μὴ εἰσ ἓν συντελοι̃, μάταιον: οὐ γὰρ δὴ ὅπερ ἀπατω̃ντεσ ἑαυτοὺσ λέγουσιν, ὡσ <διαδόσει> ἐπὶ τὸ ἡγεμονου̃ν ἴασιν αἱ αἰσθήσεισ, παραδεκτέον. Πρω̃τον μὲν γὰρ ἡγεμονου̃ν ψυχη̃σ μέροσ λέγειν ἀνεξετάστωσ λέγεται: πω̃σ γὰρ καὶ μεριου̃σι καὶ τὸ μὲν ἄλλο, τὸ δ' ἄλλο φήσουσι, τὸ δὲ ἡγεμονου̃ν; Πηλίκω̨ ποσω̨̃ διαιρου̃ντεσ ἑκάτερον ἢ τίνι διαφορα̨̃ ποιότητοσ, ἑνὸσ καὶ συνεχου̃σ ὄγκου ὄντοσ; Καὶ πότερα μόνον τὸ ἡγεμονου̃ν ἢ καὶ τὰ ἄλλα μέρη αἰσθήσεται; Καὶ εἰ μὲν μόνον, εἰ μὲν αὐτω̨̃ προσπέσοι τω̨̃ ἡγεμονου̃ντι, ἐν τίνι τόπω̨ ...ἱδρυμένον _τὸ αἴσθημα αἰσθήσεται; Εἰ δὲ ἄλλω̨ μέρει τη̃σ ψυχη̃σ, αἰσθάνεσθαι οὐ πεφυκὸσ τόδε τὸ μέροσ οὐ διαδώσει τω̨̃ ἡγεμονου̃ντι τὸ αὐτου̃ πάθημα, οὐδ' ὅλωσ αἴσθησισ ἔσται. Καὶ αὐτω̨̃ δὲ τω̨̃ ἡγεμονου̃ντι εἰ προσπέσοι, ἢ μέρει αὐτου̃ προσπεσει̃ταικαὶ αἰσθομένου του̃δε τὰ λοιπὰ οὐκέτι: μάταιον γάρ: ἢ πολλαὶ αἰσθήσεισ καὶ ἄπειροι ἔσονται καὶ οὐχ ὅμοιαι πα̃σαι: ἀλλ' ἡ μέν, ὅτι πρώτωσ ἔπαθον ἐγώ, ἡ δ' ὅτι τὸ ἄλλησ πάθημα ἠ̨σθόμην: που̃ τε ἐγένετο τὸ πάθημα, ἀγνοήσει ἑκάστη πάρεξ τη̃σ πρώτησ. 'Ή καὶ ἕκαστον μέροσ ψυχη̃σ ἀπατήσεται δοξάζον, ὅπου ἔστιν, ἐκει̃ γεγονέναι. Εἰ δὲ μὴ μόνον τὸ ἡγεμονου̃ν, ἀλλὰ καὶ ὁτιου̃ν μέροσ αἰσθήσεται, διὰ τί τὸ μὲν ἡγεμονου̃ν ἔσται, τὸ δὲ οὔ; 'Ή τί δει̃ ἐπ' ἐκει̃νο τὴν αἴσθησιν ἀνιέναι; Πω̃σ δὲ καὶ τὰ ἐκ πολλω̃ν αἰσθήσεων, οἱ̃ον ὤτων καὶ ὀμμάτων, ἕν τι γνώσεται; Εἰ δ' αὐ̃ πάντη ἓν ἡ ψυχὴ εἴη, οἱ̃ον ἀμέριστον πάντη καὶ ἐφ' ἑαυτου̃ ἕν, καὶ πάντη πλήθουσ καὶ μερισμου̃ ἐκφεύγοι φύσιν, οὐδὲν ὅλον, ὅ τι ἂν ψυχὴ καταλάβοι, ἐψυχωμένον ἔσται: ἀλλ' οἱ̃ον περὶ κέντρον στήσασα ἑαυτὴν ἑκάστου ἄψυχον ἂν εἴασε πάντα τὸν του̃ ζώ̨ου ὄγκον. Δει̃ ἄρα οὕτωσ ἕν τε καὶ πολλὰ καὶ μεμερισμένον καὶ ἀμέριστον ψυχὴν εἰ̃ναι, καὶ μὴ ἀπιστει̃ν, ὡσ ἀδύνατον τὸ αὐτὸ καὶ ἓν πολλαχου̃ εἰ̃ναι. Εἰ γὰρ του̃το μὴ παραδεχοίμεθα, ἡ τὰ πάντα συνέχουσα καὶ διοικου̃σα φύσισ οὐκ ἔσται, ἥτισ ὁμου̃ τε πάντα περιλαβου̃σα ἔχει καὶ μετὰ φρονήσεωσ ἄγει, πλη̃θοσ μὲν οὐ̃σα, ἐπείπερ πολλὰ τὰ ὄντα, μία δέ, ἵν' ἠ̨̃ ἓν τὸ συνέχον, τω̨̃ μὲν πολλω̨̃ αὐτη̃σ ἑνὶ ζωὴν χορηγου̃σα τοι̃σ μέρεσι πα̃σι, τω̨̃ δὲ ἀμερίστω̨ ἑνὶ φρονίμωσ ἄγουσα. 'Εν οἱ̃σ δὲ μὴ φρόνησισ, τὸ ἓν τὸ ἡγούμενον μιμει̃ται του̃το. Του̃τ' ἄρα ἐστὶ τὸ θείωσ ἠ̨νιγμένον <τη̃σ ἀμερίστου καὶ ἀεὶ κατὰ ; τὰ αὐτὰ ἐχούσησ καὶ τη̃σπερὶ τὰ σώματα γιγνομένησ μεριστη̃σ τρίτον ἐξ ἀμφοι̃ν συνεκεράσατο οὐσίασ εἰ̃δοσ>. 'Έστιν οὐ̃ν ψυχὴ ἓν καὶ πολλὰ οὕτωσ: τὰ δὲ ἐν τοι̃σ σώμασιν εἴδη πολλὰ καὶ ἕν: τὰ δὲ σώματα πολλὰ μόνον: τὸ δ' ὑπέρτατον ἓν μόνον.

Книго

[X]